Ngắt kết nối Nga khỏi SWIFT: Nói dễ hơn làm

Nghị viện châu Âu mới đây đã kêu gọi ngắt kết nối của Nga khỏi SWIFT trong trường hợp nước này "xâm lược" Ukraine.

Nghị viện châu Âu mới đây đã ra nghị quyết đề xuất ngắt kết nối Liên bang Nga khỏi hệ thống thanh toán SWIFT (tức “Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên Ngân hàng Toàn cầu”), từ bỏ dầu khí của Nga trong trường hợp nước này “tiếp tục gây hấn ở Ukraine", theo nghị quyết EP được thông qua hôm 29/4 sau tổng kết phiên họp toàn thể.

Nghị viện châu Âu nhấn mạnh rằng, nếu việc Nga xây dựng quân đội trong tương lai phát triển thành một cuộc xâm lược Ukraine từ phía Moscow, EU phải cho biết rõ rằng, cái giá phải trả cho việc vi phạm các quyền và chuẩn mực quốc tế như vậy sẽ rất nghiêm trọng.

Dự thảo nghị quyết nêu rõ, trong hoàn cảnh như vậy, việc nhập khẩu dầu và khí đốt Nga vào EU phải dừng ngay lập tức, Moscow phải bị ngắt kết nối với hệ thống thanh toán SWIFT, tất cả tài sản trong EU của các nhà tài phiệt thân cận với Điện Kremlin và gia đình họ phải bị đóng băng, thị thực phải bị bãi bỏ.

SWIFT có vai trò cực kỳ quan trong đối với thanh toán quốc tế

Tuy nhiên, không thể đơn giản cắt Nga khỏi hệ thống SWIFT được, bởi 2 nguyên nhân sau:

Thứ nhất: Nghị quyết của Nghị viện Châu Âu về các vấn đề quốc tế có tính chất tuyên bố và khuyến nghị, không mang tính ràng buộc pháp lý, do đó, các nghị sĩ của EP chỉ có thể hy vọng là các thể chế khác của Liên minh châu Âu lắng nghe và thực hiện theo ý kiến của mình.

Thứ hai: Theo Đại diện cấp cao về chính sách đối ngoại và an ninh của EU là ông Josep Borrell, SWIFT là một tổ chức tư nhân quốc tế, theo nghĩa này, kể cả các nước EU có đồng thuận với nghị quyết thì Liên minh châu Âu cũng không có thẩm quyền để ngắt kết nối Liên bang Nga với tổ chức này.

Đồng thời, để đối phó với rủi ro có thể bị ngắt kết nối của các ngân hàng trong nước khỏi SWIFT, Nga đã tạo ra hệ thống chuyển thông tin tài chính của riêng mình là SPFS (Hệ thống Chuyển Thông điệp Tài chính). Theo dữ liệu mới nhất, 23 thành viên nước ngoài từ Armenia, Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Đức, Thụy Sĩ… đã được kết nối với nó.

Trong cuộc phỏng vấn hôm 28/4, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết: Nga đã thiết lập một mạng lưới an toàn trong trường hợp có sự phân biệt đối xử trong lĩnh vực hệ thống thanh toán và việc truyền tải thông tin tài chính, có cơ sở để tạo ra một hệ thống  thay thế cho hệ thống thanh toán SWIFT.

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng, Liên minh châu Âu không thể ngắt kết nối SWIFT của Nga nhưng Mỹ thì có thể khiến SWIFT không cho Nga kết nối.

Hiện nay, hầu hết các giao dịch trên thị trường thế giới là bằng đồng USD nên Mỹ có thể sử dụng đồng tiền quốc gia của mình làm đòn bẩy.

Hoa Kỳ có thể ban hành lệnh cấm các nước giao dịch trên SWIFT bằng đồng dollars, nếu SWIFT tiếp tục cho Nga tiến hành các dịch vụ thanh toán, chuyển tiền qua hệ thống này, thì khi đó SWIFT sẽ tự động phải chặn kết nối của Nga, nếu không khối lượng giao dịch của hệ thống này sẽ sụt giảm thê thảm.

Trong số 23 thành viên tham gia hệ thống chuyển thông tin tài chính SPFS của Nga có không ít nước chịu sự chi phối của Mỹ như Đức hay Thụy Sĩ. Những nước này khi đó cũng buộc phải từ bỏ hệ thống của Nga, dẫn đến việc Nga sẽ rất khó khăn về thanh toán quốc tế và hạn chế về đối tác giao dịch.

Do đó, trong tương lai Nga sẽ phải có biện pháp thu hút thêm nhiều nước tham gia SPFS và đa dạng hóa các phương thức và công cụ thanh toán, nhằm giảm thiểu những nguy cơ từ SWIFT và đồng dollars Mỹ.

Toàn Thắng