Nga thiệt hại bao nhiêu từ các lệnh trừng phạt?

Xin giới thiệu bài phân tích trên báo “Bình luận quân sự” Nga để bạn đọc tham khảo:

Ảnh minh họa

Có ý kiến cho rằng Nga đã thích nghi với các lệnh trừng phạt kinh tế của phương Tây. Nhiều người có ấn tượng rằng những hạn chế này không gây cản trở quá nhiều cho chính phủ và các doanh nghiệp Nga.

Đôi khi, ở đâu đó có đánh giá rằng thiệt hại của Nga từ các lệnh trừng phạt lên tới khoảng 100 tỷ USD, dường như, thông tin này cũng không gây sốc cho xã hội.

Vậy có phải các biện pháp trừng phạt trên thực tế "không rõ rệt" như vậy?

Đường ống dưới đáy biển Baltic

Vào cuối tháng 1/2020, phó chủ tịch hội đồng quản trị của Gazprom, Elena Burmistrova, tại một diễn đàn khí đốt ở Vienna, cho biết:

“Một mình Nga sẽ hoàn thành đường ống dẫn khí Nord Stream -2. Đúng là, sẽ mất thêm vài tháng, có thể là hơn nửa năm”.

Sau đó, các phương tiện truyền thông đưa tin, trích dẫn lời những người thân cận của Phó Thủ tướng Yuri Borisov:

“Việc xây dựng Nord Stream 2 có thể tiếp tục vào 1/2/2020. Công việc này sẽ được hai công ty lắp đặt đường ống “Fortuna” và “Defender” của Nga thực hiện. Những phần việc tiến hành trong vùng lãnh hải của Đan Mạch dường như đã được thỏa thuận với chính quyền của quốc gia Scandinavi này”.

Thời hạn được nêu ra trong thông báo đã trôi qua từ lâu, nhưng những đoạn ống của cả tuyến trị giá 11 tỷ đô la Mỹ vẫn nằm dưới đáy biển Baltic.

Hơn nữa, Gazprom, với điều kiện bất lợi, đã buộc phải ký thỏa thuận với Naftagaz của Ukraine về việc trung chuyển khí đốt tới châu Âu, kèm theo khoản tiền nộp phạt trước lên tới gần 3 tỷ đô la Mỹ. Đây mới chỉ là hậu quả của cấm vận đối với riêng “Nord Stream-2”.

Những khung tàu khu trục vẫn nằm chờ động cơ

Một thiệt hại lớn khác từ các lệnh trừng phạt có liên quan đến Ukraine. Để đối phó với việc sáp nhập Crimea với Nga, chính quyền Ukraine đã cấm công ty “Zorya-Mashproekt” cung cấp tua-bin khí cho các nhà máy đóng tàu của Nga.

Lệnh cấm này hết sức nhạy cảm. Tại các xưởng đóng tàu của Nga, có đến một nửa tá tàu chiến đang được đóng dở. Phải mất khoảng bốn năm, công ty “Saturn” ở Rybinsk mới có thể thay thế được các tuabin của Ukraine.

Do đó, việc xây dựng các tàu khu trục của dự án 22350 đã tạm thời phải dừng lại. Hiện giờ, chỉ có 1 trong số các tàu thuộc dự án này là có thể vận hành - đó là tàu “Đô đốc Hải quân Liên Xô Gorshkov”, còn 3 tàu khu trục của Dự án 1156 vẫn đang ở tình trạng chỉ là thân tàu. Phải khó khăn lắm, các công ty đóng tàu Nga mới thỏa thuận được với phía Ấn Độ đồng ý để cho Nga đóng xong xuôi nốt các tàu khu trục này cho họ.

Vì các lệnh trừng phạt, kế hoạch nâng cấp Hải quân đã sụp đổ. Ngoài các tàu khu trục, việc đóng mới các con tàu hoạt động ở vùng ven duyên hải cũng đã bị trì hoãn (ví dụ như tàu MRS của dự án Buyan-M), Thủ tướng Merkel đã cố tình ngừng cung cấp động cơ của Đức cho các con tàu này.

Nhiều doanh nghiệp của tổ hợp quốc phòng cũng đang gặp khó khăn trong việc thiếu các phụ tùng lắp ráp. Trong vòng một năm rưỡi - hai năm trở lại đây, ngành công nghiệp quốc phòng Nga cũng có phần khởi sắc hơn một chút. Nhưng có nhiều vấn đề vẫn còn tồn đọng.

Các nhà tài chính phương Tây đòi trả lại tiền

Sau khi cái gọi là các biện pháp trừng phạt theo khu vực kinh tế được Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu đưa ra vào mùa hè năm 2014, hệ thống tài chính Nga đã chao đảo. Các nhà đầu tư trở nên lo lắng và đồng loạt rút vốn từ Nga.

Đến cuối năm, khoảng 75 tỷ đô la Mỹ đã chảy từ thị trường tài chính của Nga sang phương Tây. Đồng rúp mất giá gần 10%. Hàng nhập khẩu còn tăng cao hơn nữa. Tổng thống Obama đã huyênh hoang rằng "nền kinh tế Nga bị xé nát thành những mảnh vụn".

Điều này đã gây ảnh hưởng không chỉ là sự sụp đổ đồng rúp mà còn là đối với cả thị trường tài chính. Các tập đoàn và ngân hàng Nga bị thiệt hại nghiêm trọng, bởi vì, đã trót vay tiền ở các thị trường phương Tây, giờ họ buộc phải nhanh chóng trả nợ. Các ngân hàng của các nước phương Tây bị cấm cung cấp tài chính trong khoảng thời gian hơn 90 ngày cho các đối tác Nga đều rơi vào lệnh trừng phạt. Thời báo Tài chính Luân Đôn đã viết, các ngân hàng và các công ty có cổ phần nhà nước của Nga đã phải trả khoảng 33 tỷ đô la cho các khoản vay nước ngoài trong năm, còn các công ty và ngân hàng tư nhân là 87 tỷ đô la.

Khi đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nga Anton Siluanov, trong khi phát biểu tại diễn đàn của Học viện Tài chính, lần đầu tiên đã công khai ước tính chính thức về thiệt hại của Nga từ "các lệnh trừng phạt địa chính trị" là khoảng 40 tỷ USD mỗi năm.

Các chuyên gia tranh luận về đánh giá thiệt hại

Vậy thực sự Nga đã thiết hại bao nhiêu do lệnh trừng phạt?

Đánh giá của Siluanov khi đó đã bị tranh cãi bởi nhiều quan chức và chính trị gia. Vào tháng 8 năm ngoái, cổng thông tin RBC, dẫn nguồn của cơ quan thống kê LB Nga, đã trích dẫn một con số nực cười về thiệt hại từ các lệnh trừng phạt là 800 tỷ rúp theo thời giá năm 2011.

Ví dụ này cho thấy sự nhầm lẫn trong việc đánh giá thiệt hại từ cấm vận của phương Tây sẽ là vấn đề tranh luận trong một thời gian dài. Một số người đã hạ thấp những thiệt hại để thể hiện sự ổn định của nền kinh tế Nga, trong khi những người khác thì ngược lại, đánh giá quá cao, khiến người dân lo sợ với chính sách của nhà cầm quyền đang không muốn nhượng bộ phương Tây.

Chúng ta hãy xem xét đánh giá của các chuyên gia phương Tây. Vào cuối năm 2018, các chuyên gia của Bloomberg đã tính toán rằng do các lệnh trừng phạt và các yếu tố liên quan (ví dụ, sự suy giảm tăng trưởng toàn cầu) kể từ năm 2014, GDP của Nga đã thấp hơn 6% so với mức lẽ ra có thể đạt được.

Nếu tính giá trị danh nghĩa của GDP của Nga, theo IMF, khi đó là 1.657 tỷ đô la, thì sẽ dễ dàng xác định mức thiệt hại có thể của nền kinh tế Nga - khoảng 100 tỷ đô la.

Những con số rất là ấn tượng. Điều mà tất cả mọi người thấy rõ là: các biện pháp trừng phạt không có gì là hay ho cả. Chúng sẽ cản trở sự phát triển của nền kinh tế và đất nước nói chung, nhưng chúng ta vẫn có thể thích nghi với chúng, ví dụ, bằng cách tập trung vào thị trường nội địa và phát triển ngành công nghiệp của đất nước.

Tất Thịnh (Dịch)