Nga sống sót, phương Tây hoang mang

Giới phân tích phương Tây đưa ra những nhận định trái chiều nhau về khả năng chịu đựng trừng phạt của Nga trong suốt 6 năm qua.

Đòn hạ uy tín Nga

Tờ “Ngôi sao” của Đức mới đây có bài bình luận về bài phát biểu của Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Kỳ họp Đại hội đồng Liên hợp quốc Khóa 75 cũng như một số diễn biến đáng chú ý tại Nga.

Theo bài báo, lần đầu tiên sau 5 năm, Tổng thống Nga lại phát biểu trước Đại hội đồng Liên hợp quốc. Đây lẽ ra là một “màn trình diễn tuyệt vời”, nhất là trong bối cảnh kỳ họp năm nay chủ yếu thông qua hình thức trực tuyến và các bài phát biểu được ghi hình từ trước.

Nhưng theo tờ Ngôi sao, thay vì một bài phát biểu lôi cuốn với những câu trả lời cho các vấn đề rất được quan tâm hiện nay, thì thế giới lại tiếp tục được nghe “những câu chuyện cũ” từ ông chủ Điện Kremlin. Đó là lời cảnh báo phương Tây “diễn giải lại lịch sử”, việc ca ngợi vaccine ngừa COVID-19 do Nga phát triển và lời kêu gọi dỡ bỏ các lệnh trừng phạt “sẽ làm tê liệt nền kinh tế thế giới”.

Tổng thống Nga V. Putin phát biểu trực tuyến trước Đại hội đồng Liên hợp quốc ngày 22/9

Tờ báo Đức cho rằng điều ông Putin quan tâm không phải là “nền kinh tế thế giới” mà là nền kinh tế Nga.

Những năm qua, ông Putin đã nỗ lực khẳng định rằng các lệnh trừng phạt của phương Tây không mang đến quá nhiều mối lo lắng, thậm chí còn có lợi cho Nga vì nó sẽ thúc đẩy nền sản xuất trong nước.

Theo dữ liệu chính thức từ Cơ quan thống kê của Nga, 19,9 triệu người Nga hiện có thu nhập dưới mức sống tối thiểu 12.392 Rúp mà Bộ Lao động Nga đưa ra. Theo giá trị quy đổi, mức sống này tương đương 136 Euro. Tờ Ngôi sao thậm chí còn tỏ ra hoài nghi khi cho rằng con số này rất có thể đã được làm cho “đẹp hơn” so với tình hình thực tế.

Tờ Ngôi sao của Đức muốn chứng minh Nga tổn thất nặng nề do bị trừng phạt

Liên quan tới vụ đầu độc nhân vật đối lập ở Nga Alexei Navalny, tờ Ngôi sao dẫn lại thông tin từ tờ Le Monde của Pháp trích dẫn nội dung cuộc điện đàm giữa Tổng thống Nga Putin và người đồng cấp Pháp Emmanuel Macron ngày 14/9. Theo đó, Tổng thống Putin muốn thuyết phục ông Macron tin vào việc Navalny có thể đã tự đầu độc chính mình bằng chất độc hóa học Novichok nhằm trục lợi chính trị và làm mất uy tín của nước Nga.

Một mẫu máy bay chiến đấu Su-30 của Nga

Ngoài ra, tờ Ngôi sao còn bình luận về vụ một chiếc máy bay chiến đấu Su-30 của Nga bị chính đồng đội bắn rơi trong cuộc tập trận ở tỉnh Tver. Tờ báo này viết: “May mắn là hai phi công đã kịp thời thoát nạn, nhưng số lượng máy bay chiến đấu Su-30 còn lại không nhiều”.

Tờ báo này cũng dẫn lời lời phát biểu của ông Putin rằng trên thế giới không có vũ khí nào có thể so sánh được với vũ khí của Nga: “Lần đầu tiên trong lịch sử, chúng ta sở hữu những vũ khí tối tân nhất, mang đến ưu thế vượt xa các đối thủ về cả sức mạnh, năng lực, tốc độ và quan trọng nhất là độ chính xác”.

Thừa nhận sức mạnh Nga

Trước đó, tờ National Interest (NI) của Mỹ cũng có bài bình luận cho rằng phát biểu của Tổng thống Nga Putin trước Đại hội đồng Liên hợp quốc “không thực sự giống với mong đợi của ông”. Lý do được NI nêu ra là việc nhà lãnh đạo Nga không thể tới New York theo kế hoạch vì đại dịch COVID-19.

Tuy nhiên, tờ báo Mỹ cho rằng bài phát biểu vẫn phản ánh đầy đủ tinh thần mà Điện Kremlin muốn gửi đi, trong đó có những lời cảnh báo ngầm của Moscow dành cho Washington. NI nhấn mạnh rằng dù Tổng thống Mỹ Donald Trump tái đắc cử nhiệm kỳ hai hay ứng cử viên Joe Biden của đảng Dân chủ đắc cử, nếu Mỹ không muốn mặc cả hay thỏa hiệp với Nga, Moscow có thể thực hiện các biện pháp khiến Mỹ phải trả giá đắt hơn, hoặc sẽ làm những điều gây tổn tại tới lợi ích của Mỹ.

Phương Tây luôn chọn một góc nhìn đặt mình "cao" hơn Nga

Trong khi đó, trang mạng của Viện quan hệ quốc tế Pháp cho rằng các biện pháp trừng phạt mà phương Tây áp đặt chống lại Nga “quy mô chưa từng có”. Tuy nhiên, trang này cho rằng chiến lược được chọn không phải là đánh vào toàn bộ nền kinh tế Nga, mà chỉ nhằm vào các lĩnh vực kinh tế chủ đạo và những nhân vật chủ chốt của Nga.

Mục tiêu hàng đầu của các đòn trừng phạt là lĩnh vực năng lượng, vốn chiếm 20% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Nga và cung cấp 46% ngân sách liên bang. Chiến lược này càng có tác động lớn hơn nữa vì năng lượng được coi là lĩnh vực mũi nhọn giúp Nga hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu hóa để bán sản phẩm của mình, tự tài trợ hoặc mua sắm công nghệ.

Giải thích cho việc sau 6 năm các lệnh trừng phạt của phương Tây không có tác động như mong muốn, giới phân tích Pháp cho rằng việc không có những tác động ngắn hạn hay trung hạn đã được Mỹ và châu Âu dự đoán. Theo đó, phương Tây đã lựa chọn các biện pháp chỉ nhắm đến các dự án dầu khí trong tương lai, chứ không nhắm đến các mỏ đang khai thác.

Chỉ có khoảng 10 công ty mẹ của Nga hoạt động trong lĩnh vực năng lượng bị liệt vào các danh sách trừng phạt của Mỹ và EU. Tuy nhiên, vào năm 2019, họ chiếm tới 70% lượng dầu và 87% lượng khí đốt được sản xuất trong nước.

Các đòn trừng phạt khiến Nga "xung" hơn?

Giới phân tích Pháp cũng không ngần ngại nói thẳng rằng các văn bản trừng phạt có nội dung khá mơ hồ, tạo ra khả năng giải thích rộng rãi và một sự áp dụng tùy thuộc vào hoàn cảnh và mức độ đối đầu chính trị.

Trong số các biện pháp ứng phó của Nga, người Pháp đặc biệt chú ý tới việc Moscow đã tăng sản lượng dầu thô và khí đốt, tăng dự trữ ngoại hối: 542 tỷ USD vào cuối năm 2019, mức cao nhất kể từ năm 2011. Nỗ lực đa dạng hóa nguồn vốn cũng được Nga thực hiện bằng cách thu hút các nền kinh tế ngoài phương Tây, ở châu Á hoặc Trung Đông.

Trước sức ép của các lệnh trừng phạt về công nghệ, các công ty dầu khí của Nga không tập trung phục hồi các mỏ dầu cũ, thay vào đó nhắm vào việc khai thác các mỏ mới và bảo trì các mỏ cũ để giảm sự cạn kiệt của chúng, nhờ đó sản lượng tiếp tục tăng cho đến khi đạt được thỏa thuận OPEC+ vào tháng 11/2016.

Người Pháp phải thừa nhận rằng cách ứng phó các lệnh trừng phạt của phương Tây đã chứng tỏ hệ thống do Tổng thống Nga Putin xây dựng “có sức mạnh như thế nào”, và rằng Nga thậm chí còn trở nên mạnh mẽ hơn.

Thành Minh