Cha mẹ biến con thành 'thế hệ được gắn thẻ'

Việc cha mẹ thoải mái đăng ảnh của con cái lên mạng xâm phạm đến quyền riêng tư, gây nên những ảnh hưởng đến cuộc sống, tâm lý khi đứa trẻ trưởng thành.

Theo số liệu thống kê, trung bình các bậc cha mẹ chia sẻ 1.000 bức ảnh của con cái trước sinh nhật 5 tuổi. Gần một phần ba phụ huynh không xin phép con trước khi đăng hình.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy 42% thanh thiếu niên ở 25 quốc gia đang gặp rắc rối bởi những gì cha mẹ đăng về họ trên mạng xã hội. Theo CNA, những quy định hợp pháp hiện không đủ để bảo vệ trẻ và chống lại sự “chia sẻ quá mức” của phụ huynh.

Cha mẹ ngày nay đang biến con cái trở thành “thế hệ được gắn thẻ”. Những bức ảnh, nội dung ấy thường tồn tại lâu dài dưới dấu ấn kỹ thuật số, gắn với danh tính của những đứa con mà không có sự đồng ý của chúng.

 

Cha mẹ đăng ảnh con khi còn nhỏ có thể xâm phạm quyền riêng tư, làm ảnh hưởng tâm lý khi trẻ lớn lên. Ảnh: Kate Hazell.

Bóng đen kỹ thuật số

Cuối tháng 8, Spencer Elden, cậu bé trong bìa album "Nevermind", đã đệ đơn kiện nhóm Nirvana và đội ngũ quản lý tài sản của cố nghệ sĩ Kurt Cobain vì đã phát tán hình ảnh anh khỏa thân trên album phát hành năm 1991.

Anh lập luận rằng bức ảnh rất phản cảm khi có sự xuất hiện của tờ USD treo trước lưỡi câu, khiến cho mình trông như "một người hành nghề mại dâm" đang bị cám dỗ bởi tiền bạc.

Elden đòi bồi thường 2,5 triệu USD khi cho rằng đây là hành vi "bóc lột trẻ vị thành niên", "cố ý sản xuất, sở hữu và quảng cáo nội dung thương mại khiêu dâm trẻ em".

 

Spencer Elden yêu cầu phía sản xuất chỉnh sửa hình ảnh trên bìa album và bồi thường bằng tiền mặt. Ảnh: Daily Mail.

Cha mẹ của Elden đã được trả 250 USD cho buổi chụp hình. Đây có thể là mức giá hợp lý cho một người mẫu không chuyên, nhưng chưa tính đến việc hình ảnh sẽ được sử dụng để làm gì.

Không rõ liệu số tiền này được chuyển cho Elden hay không. Anh từng bày tỏ sự cay đắng vì chưa bao giờ thu được lợi nhuận trực tiếp từ việc tham gia vào dự án Nevermind.

Thỏa thuận của cha mẹ anh với phía nhà sản xuất hiện không thể thương lượng lại.

Cốt lõi của vụ kiện là việc nhà sản xuất đã nhận được sự đồng ý của cha mẹ Elden trước khi chụp ảnh cậu con trai. Là một đứa trẻ còn quá nhỏ, tất nhiên Elden không có bất kỳ sự lựa chọn nào vào thời điểm đó.

Anh vẫn đang trong quá trình theo đuổi cuộc chiến pháp lý, song đó sẽ là một quá trình khó khăn và đòi hỏi nỗ lực dài hơi.

Alexandros Antoniou, Giảng viên Luật Truyền thông tại Đại học Essex (Anh), cho rằng câu chuyện của Elden là một lời nhắc nhở sâu sắc cho các bậc cha mẹ phải suy nghĩ về những hình ảnh của con cái mà họ chia sẻ trên mạng.

"Truyền thông xã hội đã có rất nhiều sự thay đổi kể từ khi Nevermind phát hành vào tháng 9/1991. So với bìa album Nirvana, những hình ảnh trẻ em được chia sẻ trên mạng ngày nay thậm chí còn khó kiểm soát hơn.

Vụ kiện của 'em bé Nirvana' cũng như một lời nhắc nhở kịp thời cho các bậc cha mẹ hãy suy nghĩ kỹ về những bóng đen kỹ thuật số mà họ có thể tạo ra cho con mình. Cha mẹ không thể có thái độ 'không quan tâm' đến những gì họ chia sẻ trực tuyến", Antoniou nói.

 

Con cái bị biến thành "thế hệ được gắn thẻ".

Elden không phải trường hợp hiếm khi bị xâm phạm quyền riêng tư khi còn nhỏ do sự chia sẻ hình ảnh của cha mẹ, người thân.

Tháng 8/2020, Amanda Morgan đã tá hỏa khi phát hiện hình ảnh con gái nhỏ của mình xuất hiện trên trang web khiêu dâm. Bà mẹ trẻ nhận ra đó chính là những tấm hình do chính cô đăng lên Facebook và Instagram.

Morgan tìm thấy 3 bức ảnh của Callia trên website ấu dâm bằng tiếng Nga, được chụp khi cô bé mới 6 tháng tuổi. Cô phát hiện không chỉ riêng con mình mà có rất nhiều đứa trẻ đã trở thành nạn nhân trên đó.

Năm 2015, cảnh sát Đức đã thực hiện một chiến dịch truyền thông xã hội cảnh báo các bậc cha mẹ không nên đăng hình ảnh của con mình lên Facebook một cách công khai, vì những kẻ ấu dâm có thể sử dụng những hình ảnh này với mục đích bất chính.

Cùng thời điểm, các nhà điều tra Australia đã tìm thấy hơn 45 triệu bức ảnh trẻ em trên các trang ấu dâm. Các bức ảnh đã được tải xuống chủ yếu từ những trang mạng xã hội và blog gia đình.

Một số quy định đã được áp dụng để bảo vệ trẻ em trên mạng, như ban hành Bộ luật trẻ em áp dụng cho các dịch vụ kỹ thuật số nhắm mục tiêu đến trẻ vị thành niên. Tuy nhiên, luật không nói rõ về quyền riêng tư cơ bản của trẻ bị mất khi cha mẹ chia sẻ hình ảnh của chúng.

 

Đinh Phạm