Vì sao Đài Loan bùng phát ổ dịch lớn chưa từng thấy?

Số lượng ca nhiễm Covid-19 tăng đột biến ở Đài Loan làm dấy lên câu hỏi về điều gì đã xảy ra ở hòn đảo vốn được ca ngợi là một hình mẫu chống dịch của thế giới.

Đợt bùng phát ổ dịch lớn chưa từng thấy ở Đài Loan được cho là có liên quan tới khách sạn Novotel và phi công của hãng China Airlines. Ảnh: Reuters.

Theo trang Nikkei Asia, Đài Loan ghi nhận 29 ca nhiễm Covid-19 trong cộng đồng hôm 14/5 nhưng chỉ 3 ngày sau, con số đã lên lần lượt là 180, 207 và 335.

Các con số này khá nhỏ nếu so sánh với nhiều quốc gia khác đang bị dịch bệnh hoành hành nhưng là một con số lớn với Đài Loan khi hòn đảo này luôn được đánh giá là nơi kiểm soát dịch bệnh tốt của thế giới. 

Trước hôm 14/5, Đài Loan có tổng cộng 135 ca nhiễm từ đầu dịch. 

Đợt bùng phát lớn chưa từng thấy lần này có liên quan đến ổ dịch ghi nhận hồi tháng 4 tại khách sạn Novotel ở sân bay quốc tế Đào Viên. Các ca nhiễm mới chủ yếu ở khu vực Đài Bắc - Cơ Long, gần thành phố Đào Viên - nơi có sân bay quốc tế. Một số ca nhiễm ghi nhận tại các khu vực khác ở miền bắc và miền trung đảo Đài Loan. 

Giữa tháng 4, Đài Loan đã nới lỏng quy định cách ly với các phi công chưa được tiêm phòng và các thành viên phi hành đoàn, giảm từ 5 xuống còn 3 ngày. Trong khi đó, các thành viên phi hành đoàn đã tiêm phòng sẽ không phải cách ly. 

Khách sạn Novotel sau đó bị phát hiện đã để một số phi công và tổ bay thuộc diện cách ly ở chung tòa nhà với các khách thông thường. Khi Đài Loan đang đóng cửa với du khách nước ngoài, khách sạn Novotel đã có chương trình khuyến mãi để thu hút du khách trong nước.

Các ca nhiễm đầu tiên liên quan tới khách sạn Novotel được xác nhận vào ngày 20/4. Họ là 2 phi công của hãng hàng không China Airlines. Bộ đôi phi công này đã bay cùng nhau trên một chuyến bay chở hàng tới Mỹ. Một số phi công khác của hãng China Airlines sau đó có kết quả dương tính. Nhiều người trong số họ đi tới các quán bar, nhà hàng trước khi được xác định nhiễm Covid-19. Một quản lý của khách sạn Novotel cũng có kết quả dương tính với Covid-19. 

Tính đến 7/5, có 29 ca nhiễm được ghi nhận, gồm 11 phi công, một tiếp viên hàng không, 6 nhân viên khách sạn Novotel và 11 người khác là thành viên gia đình của các phi công, thành viên phi hành đoàn, nhân viên khách sạn.

Cũng trong ngày 7/5, người đứng đầu lực lượng y tế Đài Loan, Chen Shih-chung, thông báo, Cục hàng không dân dụng Đài Loan đã phạt China Airlines 1 triệu Tân Đài tệ (823 triệu đồng) vì không tuân thủ các biện pháp phòng ngừa Covid-19 khi cho phép các thành viên phi hành đoàn ở một tòa nhà không phải là cơ sở cách ly. 

Một ngày sau, giới chức thành phố Đào Viên phạt khách sạn Novotel 1,27 triệu Tân Đài tệ (1 tỷ đồng).

Các phi công đang trong thời gian cách ly được sắp xếp ở cùng khu với khách thông thường tại khách sạn Novotel. Ảnh minh họa: China Times.

Yang Sen Hong, một chuyên gia y tế công cộng ở Đài Loan, nói rằng China Airlines và khách sạn Novotel đã không tuân thủ các quy tắc kiểm dịch và thời gian cách ly mà Đài Loan quy định với phi công là "quá ngắn". 

Theo ông Yang, Đài Loan cho phép phi công có thời gian cách ly ngắn mà không yêu cầu họ tiêm phòng. "Nếu không tiêm phòng, đâu là căn cứ để cho phép họ có thời gian cách ly ngắn?". 

Nhiều nước trên thế giới giảm thời gian cách ly cho phi công nhưng theo ông Yang, tình hình ở Đài Loan rất khác vì hòn đảo này đã tạm đóng cửa với bên ngoài. 

"Khách sạn Novotel để các phi công ở nơi mà họ có thể tiếp xúc với các khách thông thường khác. Đó là vấn đề đáng lưu ý. Các phi công bị nhiễm bệnh đã đi lại và tiếp xúc với nhiều người ở đó. Và hậu quả là đợt bùng phát lớn chưa từng có", ông Yang nhận định. 

Sau khi ghi nhận số lượng ca nhiễm tăng vọt, Trung tâm chỉ huy dịch bệnh Đài Loan đã nâng mức cảnh báo ở thành phố Đài Bắc và Tân Đài Bắc lên 3 trong số 4 cấp độ của thang đo. Người dân phải đeo khẩu trang khi đi ra ngoài nếu không sẽ bị phạt 15.000 Tân Đài tệ (123 triệu đồng). Không được phép tụ tập ngoài trời từ 10 người trở lên. Người dân cũng không được phép tụ tập trong nhà từ 5 người trở lên, trừ trường hợp đó là gia đình sống chung trong một mái nhà. Mức phạt nếu vi phạm điều này là 300.000 Tân Đài tệ (247 triệu đồng). 

Rạp chiếu phim, trung tâm thể thao, thư viện và địa điểm giải trí đều phải đóng cửa. Các nhà hàng có thể tiếp tục hoạt động nếu có các biện pháp đảm bảo giãn cách và ghi lại thông tin liên lạc của khách hàng. 

Đài Loan sẽ chuyển sang cấp độ cao nhất, cấp độ 4 - phong tỏa, nếu có hơn 100 ca nhiễm/ngày trong 2 tuần liên tiếp. 

Cuối tuần qua, người dân Đài Loan hạn chế ra ngoài. Đường phố, nhà hàng, công viên đều vắng lặng. Tuy nhiên, số người có mặt tại các siêu thị lại đông bất thường khi nhà nhà đổ xô mua sắm đồ dự trữ, gồm thức ăn và giấy vệ sinh. Hôm 15/5, nhiều siêu thị bắt đầu yêu cầu khách hàng viết tên và số điện thoại của họ vào giấy hoặc quét mã QR để có thông tin chi tiết của họ. Các nhân viên được yêu cầu khử trùng xe đẩy. 

Người dân thành phố Đài Bắc tới siêu thị mua đồ dự trữ sau khi giới chức khuyến cáo người dân hạn chế ra đường. Ảnh: Reuters.

Số lượng người dân ở Đài Loan được tiêm vắc-xin vẫn còn khá thấp. Tỷ lệ tiêm phòng đợt đầu tiên hồi tháng 3 không được như kỳ vọng.

"Điều quan trọng nhất lúc này là phải bình tĩnh", Jason Wang, giám đốc Trung tâm chính sách và phòng ngừa, thuộc đại học Stanford University (Mỹ), nhận định. 

"Nếu sự lây lan của virus có thể bị hạn chế bởi việc đeo khẩu trang, rửa tay và hạn chế di chuyển, thì sẽ có đủ khả năng để xác định những người bị nhiễm và truy vết những người tiếp xúc gần để xét nghiệm và cách ly", ông Wang nói thêm. "Nếu việc kiểm soát đi lại không tốt thì không thể theo dõi và truy vết hiệu quả. Và hậu quả là số ca nhiễm sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới. Cuối cùng, dẫn đến phong tỏa".

Kể từ ngày 14/5, Đài Loan đã thiết lập các trạm xét nghiệm nhanh ở các khu vực bị ảnh hưởng, nơi có rủi ro mắc cao. Ông Yang cho biết, các trạm này hầu hết sử dụng bộ xét nghiệm nhanh thay vì các xét nghiệm PCR. Vì vậy, "có thể có khả năng dương tính giả trong các trường hợp ghi nhận gần đây". Ông Yang nhận định "những ngày tới rất quan trọng với công tác phòng chống dịch của Đài Loan". 

Nguyễn Thái (Theo Nikkei Asia)