Mỹ không kích giết chết Tướng Soleimani: Iran sẽ đáp trả thế nào?

Trung Đông đang trên bờ vực căng thẳng vượt tầm kiểm soát, sau vụ không kích của Mỹ khiến Tướng Qassem Soleimani của Iran thiệt mạng.

Sự cuồng nộ của người Iran có thể tăng cao với các bước đi trả đũa, cho thấy bước leo thang đầy kịch tính trong cuộc đối đầu dai dẳng giữa Mỹ và Iran, cũng như có thể làm chảo lửa Trung Đông tiếp tục tăng nhiệt. 

Mỹ không kích Sân bay Quốc tế Baghdad, Iraq khiến Tướng Soleimani của Iran thiệt mạng. Ảnh: AP

Ông Soleimani là chỉ huy Lực lượng Quds, đội quân viễn chinh tinh nhuệ của Vệ binh Cách mạng Iran (IRGC). Quyền lực của ông chỉ đứng sau Lãnh tụ Tối cao Ayatollah Ali Khamenei tại Iran. Vụ giết hại ông Soleimani được thực hiện theo chỉ đạo trực tiếp của Tổng thống Mỹ Donald Trump, khiến Iran coi đây không chỉ là một đòn quân sự mà còn tương đương với một lời tuyên chiến. Câu hỏi lớn nhất giờ đây là Iran sẽ đáp trả thế nào, vì mọi di chuyển trên bàn cờ Trung Đông sẽ mang theo các cơ nguy cơ nghiêm trọng, gây ra một cuộc xung đột rộng lớn hơn.

Lãnh tụ tối cao của Iran Ayatollah Ali Khamenei cảnh báo, “đòn trả thù khốc liệt đang đợi Mỹ” ở phía trước, trong khi Ngoại trưởng Iran Javad Zarif miêu tả vụ tấn công giết hại tướng Iran là một hành động khủng bố. 

Ông khẳng định “Mỹ sẽ phải chịu trách nhiệm cho mọi hậu quả về cuộc phiêu lưu của mình”: “Mỹ có 3 sai lầm lớn. Thứ nhất là vi phạm chủ quyền của Iraq, vi phạm luật pháp quốc tế và khuấy động khu vực vốn đang rất nhạy cảm. Phản ứng trước những sai lầm này chắc chắn sẽ ngoài tầm kiểm soát của Cộng hòa Hồi giáo Iran".

Sự cuồng nộ của người Iran có thể tăng cao khi những hình ảnh đáng sợ về cái chết của Tướng Soleimani xuất hiện trên khắp các trang mạng và truyền hình. Một số ý kiến cho rằng, cái chết của Tướng Soleimani cũng có khả năng làm gia tăng các cuộc tấn công trả đũa nhằm vào người Mỹ tại Iraq, cũng như các nơi khác trên thế giới. 

Thượng nghị sĩ Mỹ Sander Vermont hôm qua (3/1) cảnh báo nguy cơ chiến tranh có thể xảy ra sau cuộc không kích của Mỹ: “Đây là một sự leo thang nguy hiểm đưa chúng ta đến gần hơn với một cuộc chiến thảm khốc khác ở Trung Đông. Đây sẽ là một cuộc chiến hao tiền tốn của với các thương vong không đếm được, có thể tạo ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo và xung đột tại khu vực vốn đã rất nhạy cảm”.

Đánh giá về phản ứng có thể của Iran, truyền thông và giới phân tích nhận định, một hành động trả đũa của Iran là hoàn toàn có thể xảy ra, nhưng một cuộc tấn công quân sự trả đũa truyền thống sẽ không nằm trong lợi ích của Iran. Ông Geranmayeh - một thành viên chính sách tại Hội đồng Châu Âu về quan hệ đối ngoại cho rằng, Iran sẽ khó có khả năng giành được chiến thắng quân sự trong cuộc đối đầu trực diện với Mỹ, nhưng Iran có thể giành thắng lợi theo nhiều cách khác, trong đó dựa vào các lực lượng ủy nhiệm.

Iran được cho là đã xây dựng một mạng lưới dân quân thân Iran rộng lớn và có thể sau cái chết của ông Soleimani - các lực lượng này sẽ là thành phần chính trong kế hoạch trả đũa của Iran. Mỹ có hàng loạt các lợi ích, tài sản, bao gồm Đại sứ quán và Lãnh sự quán, đến các tuyến đường vận chuyển và các cơ sở dầu mỏ có thể nằm trong mục tiêu tấn công.

Giới chuyên gia cũng nhận định rằng, Iran là một nước kiên nhẫn và làm theo kế hoạch. Có khả năng Iran chờ đợi thời điểm thích hợp vì họ hiểu các yếu tố chính trị trong nước và hậu quả của một cuộc khủng hoảng khác nếu xảy ra. Hành động của Iran sẽ phụ thuộc vào những gì họ muốn làm và hiệu quả mà nó sẽ phát huy vì lợi ích chiến lược lớn hơn.

Hành động quân sự cũng không phải là giải pháp duy nhất để phản ứng trước cái chết của ông Soleimani. Iran dự kiến đưa ra thông báo về kế hoạch hạt nhân vào tuần tới và có thể sử dụng cơ hội để tuyên bố một động thái mạnh mẽ hơn, tiếp tục giảm các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân và hướng tới làm giàu ở cấp độ vũ khí. Iran cũng có khả năng thực hiện các cuộc tấn công mạng nhằm Mỹ.

Các nhà phân tích cảnh báo, vụ sát hại ông Soleimani chắc chắn sẽ khiến Trung Đông tăng nhiệt. Mặc dù vụ tấn công của Mỹ được cho là nhằm ngăn chặn ảnh hưởng của Iran tại nước ngoài nhưng trong ngắn hạn, nó có thể gia tăng mối đe dọa cho chính người Mỹ ở nước ngoài, làm tăng khả năng xung đột mở với Iran và kéo Mỹ vào những rắc rối lớn hơn trong khu vực./.

Phạm Hà (tổng hợp)