Kỷ lục 50 năm chưa thể phá của tàu ngầm Liên Xô

Đã nửa thế kỷ trôi qua kể từ ngày tàu ngầm Dự án 661 "Anchar" lập kỷ lục thế giới về tốc độ dưới nước nhưng vẫn chưa bị phá vỡ.

Được biết sau khi lặn xuống độ sâu 100 mét, tàu ngầm đã tăng tốc lên 44,7 hải lý/giờ (82,8 km/giờ), sử dụng gần như toàn bộ sức mạnh của động cơ điện.

Vào thời điểm xác lập kỷ lục, chiếc tàu ngầm trong hàng ngũ của Hải quân Liên Xô mang số hiệu K-162. Lịch sử của nó có thể bắt nguồn từ năm 1959, khi Hội đồng Bộ trưởng đặt nhiệm vụ thiết kế và tạo ra một tàu ngầm mới - tốc độ cao, với động cơ điện hiện đại và có khả năng bắn tên lửa khi đang lặn.

Việc phát triển được thực hiện tại Cục Thiết kế Trung tâm số16 (bây giờ là SPMBM Malachite). Theo yêu cầu, các nhà thiết kế phải sử dụng các vật liệu, thiết bị và vũ khí mới cho dự án, tức là tạo ra một loại tàu ngầm hoàn toàn mới. Dự án nhận được mã hiệu 661 và tên "Anchar".

Đến năm 1960, vài trăm doanh nghiệp Liên Xô đã cùng nhau chuẩn bị một bản thảo cho dự án, và có vài chục phiên bản về cách thực hiện nó tốt hơn. Nhiều loại vũ khí và vật liệu cơ bản để chế tạo cũng được cung cấp. Chúng có thể là thép hoặc nhôm, nhưng cuối cùng titan được lựa chọn.

Do đó chi phí của dự án đã tăng mạnh, và chiếc tàu ngầm chưa được đặt ky đã nhận biệt danh chính xác "Cá vàng" vì giá kim loại cao. Quá trình lắp ráp diễn ra trong vài năm, cuối năm 1968 con tàu mang số hiệu K-162 được hạ thủy.

Những nỗ lực đầu tiên để tăng tốc độ tối đa được thực hiện vào năm 1969 và đạt con số 42 hải lý/giờ (78 km/h), nhưng trong các cuộc thử nghiệm, họ lưu ý rằng chỉ 80% công suất động cơ điện được sử dụng.

Nỗ lực tiếp theo thậm chí còn thành công hơn - vào ngày 18 tháng 12 năm 1970 tốc độ đạt 44,7 hải lý/giờ. Cả trước và sau sự kiện này, các tàu ngầm đều không đạt được tốc độ như vậy dưới nước.

Tàu ngầm tấn công Dự án 661 "Anchar" của Hải quân Liên Xô

Tuy nhiên, nhược điểm của sự nhanh nhẹn đó cũng bộc lộ - khi vượt qua ngưỡng 35 hải lý/h, tiếng ồn thủy động lực xuất hiện, và âm lượng đạt 100 decibel. Sắc thái này làm giảm tính bí mật. Mặc dù vậy, con tàu vẫn tham gia vào các nhiệm vụ chiến đấu.

Vào năm 1971, nó đã đi vào Đại Tây Dương và tiếp cận hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ Saratoga. Người Mỹ cố gắng tránh xa chiếc K-162, nhưng ngạc nhiên là họ không thể làm được điều đó - nỗ lực di chuyển trong vài giờ với tốc độ trên 30 hải lý/h cũng không có hiệu quả. Hơn nữa, tàu ngầm Liên Xô đã tìm cách cơ động xung quanh tàu sân bay, chọn những vị trí thuận tiện nhất.

K-162 bị ngừng hoạt động để sửa chữa, nó phục vụ cho đến năm 1978, sau đó được đổi tên thành K-222. Vào tháng 3 năm 1989, "Cá vàng" bị đưa ra khỏi thành phần tác chiến, và 10 năm sau lá cờ được hạ xuống.

Sau đó con tàu nằm tại cảng chờ tháo dỡ, quá trình này bắt đầu từ năm 2008. Chiếc tàu ngầm nói trên vẫn là sản phẩm duy nhất của Dự án Anchar, giá thành sản xuất quá cao để có thế đóng thêm chiếc nữa.

Tại Severodvinsk, Sevmash hiện đang phát triển tài liệu hướng dẫn lắp đặt cabin K-222 - tàu ngầm nhanh nhất từng được chế tạo, trong Công viên Primorsky của thành phố.

Tùng Dương