Vì sao Italy 'vỡ trận' trước dịch bệnh Covid-19?

Theo WHO, tỉ lệ tử vong trung bình do Covid-19 tại Italy là 5%, cao hơn nhiều so với tỷ lệ tử vong trung bình 3,4% trên toàn cầu.

Số ca tử vong do Covid-19 tại Italy đã tăng vọt trong những ngày gần đây. Tính đến hết ngày 10/3, nước này ghi nhận thêm 168 ca tử vong, nâng tổng số ca tử vong lên tới 631. Trong khi đó, số ca nhiễm virus SARS-CoV-2 đến thời điểm hiện tại là 10.149 người.

Quảng trường St Mark's ở Venice, Italy vắng vẻ. Ảnh: Reuters.

Italy hiện là quốc gia có số ca tử vong cao nhất thế giới, bên ngoài Trung Quốc đại lục. Tỉ lệ tử vong trung bình do Covid-19 tại Italy là 5%, còn tỷ lệ tử vong trung bình trên toàn cầu là 3,4%, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng tử vong cao tại quốc gia này.

Già hóa dân số và tình trạng quá tải

Trước hết là tình trạng già hóa dân số. Tờ New York Times cho biết, Italy có dân số già nhất châu Âu, với khoảng 23% người dân có độ tuổi từ 65 trở lên. Độ tuổi trung bình ở nước này là 47,3 trong khi ở Mỹ là 38,3. Theo The Local, nhiều ca tử vong ở Italy là những người trong độ tuổi 80 hoặc 90.  Với tình trạng già hóa như vậy, người dân tại Italy dễ bị tổn thương hơn so với các nước khác trước dịch bệnh Covid-19.

“Xét đến lý do dân số già của Italy, bạn sẽ dự đoán được tỷ lệ tử vong của họ cao hơn mức trung bình”, so với một quốc gia có dân số trẻ hơn, bà Aubree Gordon, phó giáo sư dịch tễ học tại Đại học Michigan cho biết.

Hơn nữa, khi con người già đi, hệ thống miễn dịch của họ sẽ bị suy yếu, các căn bệnh như ung thư hoặc tiểu đường có thể gia tăng, Krys Johnson, nhà dịch tễ học tại Đại học Y tế Công cộng Temple cho biết. Những điều kiện như vậy khiến họ dễ bị nặng hơn khi nhiễm virus SARS-CoV-2.

Lý do tiếp theo là có một số lượng lớn bệnh nhân trong một khu vực cần sự chăm sóc y tế. Có quá nhiều bệnh nhân nhiễm bệnh nặng trong một khu vực đơn lẻ có thể gây quá tải cho hệ thống y tế, chuyên gia Gordon cho biết. Bà lưu ý rằng trường hợp này giống như những gì đã xảy ra tại thành phố Vũ Hán, nơi dịch bệnh khởi phát và đã ghi nhận phần lớn các ca bệnh Covid-19 tại Trung Quốc. Một báo cáo gần đây của WHO cho thấy tỷ lệ tử vong tại Vũ Hán là 5,8% cao hơn nhiều so với mức 0,7% ở các khu vực còn lại của Trung Quốc.

Bỏ lọt bệnh nhân trong sàng lọc

Cuối cùng, Italy có lẽ đã không phát hiện ra nhiều trường hợp nhiễm Covid-19 ở thể nhẹ. Thông thường khi xét nghiệm mở rộng trong một cộng đồng, các ca bệnh nhẹ sẽ được phát hiện, từ đó hạ thấp tỉ lệ tử vong chung. Chẳng hạn, Hàn Quốc đã tiến hành hơn 140.000 xét nghiệm và ghi nhận tỷ lệ tử vong ở mức 0,6%, theo Business Insider.

Chúng ta có lẽ không biết có bao nhiêu trường hợp đã thực sự bị nhiễm bệnh”, Krys Johnson nói. Những người có triệu chứng nhẹ hơn hoặc những người trẻ hơn có thể đã không được xét nghiệm.

Italy đã thực hiện hơn 42.000 xét nghiệm tính đến ngày 7/3, theo Al Jazeera. Song vẫn có khả năng xuất hiện “một ổ dịch khá lớn” tại một khu vực nào đó ở quốc gia này và để xác định được thì cần phải thực hiện thêm nhiều xét nghiệm nữa, bà Gordon nhấn mạnh.

Thiếu hụt nhân viên y tế và trang thiết bị

Tiếp đến là tình trạng thiếu y bác sỹ và thiếu trang thiết bị y tế. Italy đã xây dựng SSN – dịch vụ y tế quốc gia vào năm 1978 theo mô hình Beveridge (hệ thống y tế dựa trên thuế thu nhập). Đây là một hệ thống y tế thống nhất và tập trung, trong đó tất cả bệnh nhân đều có quyền truy cập. “Trong trường hợp có dịch, đây là mô hình tốt nhất vì nó giúp ngăn chặn và điều trị tất cả các trường hợp nhiễm bệnh”, chuyên gia Francesco Longo, phụ trách lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tại Tổng đài Quan sát thuộc Đại học Bocconi (OASI), nói với Al Jazeera.

Tuy nhiên đã có nhiều lo ngại về khả năng chống chịu của SSN.

“Chính phủ cam kết rằng tất cả các khu vực khác nhau đều được cung cấp những trang thiết bị bảo hộ mới, chẳng hạn như khẩu trang, nhưng chúng tôi vẫn nhận được những báo cáo về sự thiếu hụt, ông Filippo Anelli - Chủ tịch Hiệp hội Bác sĩ Quốc gia Italy cho biết. Trong khi đó, Hiệp hội các Giám đốc Y tế Italy, gọi tắt là ANAAO, đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc thiếu giường chăm sóc đặc biệt tại Lombardy – tâm điểm dịch bệnh, nằm ở phía bắc Italy.

“Trong bối cảnh Lombardy đang phải đấu tranh quyết liệt với dịch bệnh, tôi lo ngại về những gì sẽ xảy ra nếu virus lan đến khu vực miền nam đất nước, nơi mà chúng ta thiếu cả nhân lực lẫn trang thiết bị”, ông Anelli nói.

Theo báo cáo mới nhất của OASI, đầu tư vào chăm sóc sức khỏe cộng đồng tại Italy chỉ chiếm 6,8% tổng sản phẩm quốc nội (GDP), thua xa các nước như Pháp và Anh.

Trước tình trạng thiếu hụt về nhân lực và vật lực, Bộ trưởng Y tế Italy đã bố trí tăng 50% số đơn vị chăm sóc đặc biệt, tăng gấp đôi số giường bệnh trong các khu điều trị bệnh truyền nhiễm và đặt nền móng cho việc tuyển dụng ngay lập tức 20.000 bác sỹ và y tá mới. Các bác sỹ trong quân đội và những khu vực ít bị ảnh hưởng sẽ được điều động đến các khu vực nằm trong “báo động đỏ”.

Tờ Business Insider cho biết, trạng thiếu giường và vật tư y tế khiến các bác sĩ phải đưa ra những lựa chọn ngày càng khó khăn. Một số bác sĩ chia sẻ, họ đã phải "chọn lựa bệnh nhân để điều trị" vì số ca nhiễm virus SARS-CoV-2 tăng không ngừng. Những bác sĩ làm việc theo ca thậm chí còn phải gánh cả phần việc của các đồng nghiệp không may mắc bệnh, khiến họ phải chịu áp lực lớn.

“Chúng tôi không muốn phân biệt đối xử. Chúng tôi nhận thấy cơ thể cơ thể của một bệnh nhân ốm yếu không thể chịu đựng được các phương pháp điều trị nhất định so với cơ thể của một người khỏe mạnh”, bác sĩ gây mê Luigi Riccioni giải thích.  

Trả lời phỏng vấn nhật báo Corriere della Sera của Italy hôm 9/3, bác sĩ gây mê Christian Salaroli đã so sánh tình hình trong các bệnh viện hiện nay như ở thời chiến. “Chúng tôi quyết định điều trị dựa trên tuổi tác và điều kiện sức khỏe. Giống như tất cả các tình huống chiến tranh”, bác sĩ Christian Salaroli nói. Theo ông, quy tắc "đến trước, chữa trước" đã bị loại bỏ trong trường hợp này.

Hồng Anh (biên dịch)
Theo Livescience, Business Insider