Tướng Mỹ hô hào nhốt Nga tại Biển Đen?

Tướng Ben Hodges, cựu Tư lệnh lực lượng Mỹ tại châu Âu, vừa kêu gọi một cuộc phong tỏa quy mô lớn nhằm vào lực lượng Nga tại Biển Đen.

Tuyên bố được tướng Ben Hodges đưa ra hôm 2/4 cho biết: "Cần phải phong tỏa Nga ở Biển Đen, bởi thực tế họ đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các máy bay và tàu chiến Mỹ xuất hiện ở đây. Ngoài ra, việc gia tăng sức ép lên Nga như vậy sẽ củng cố đáng kể sức mạnh cho NATO trong khu vực.

Mỹ cũng phải là một phần trong việc này, chúng tôi phải thực hiện các biện pháp có thể khiến chỉ huy Hạm đội Biển Đen của quân đội Nga cảm thấy rất khó chịu".

Chiến đấu cơ Nga trong một lần áp sát chiến hạm Mỹ trên Biển Đen.

Cách phong tỏa Nga theo tuyên bố của tướng Mỹ là đóng cửa đồng thời ít nhất hai eo biển quan trọng đó là Bosphorus và Gibraltar. "Chỉ cần chặn eo biển Bosphorus sẽ chôn vùi Hạm đội Biển Đen của Hải quân Nga, vì các tàu chiến và tàu ngầm Nga sẽ không thể di chuyển và chi viện sức mạnh cho bất kỳ nơi nào khác", tướng Mỹ nói.

Rời Biển Đen là một trong những điểm dễ bị tấn công nhất của Hải quân Nga. Bằng cách phong tỏa eo biển Bosphorus, Thổ Nhĩ Kỳ chỉ đơn giản là sẽ tước đoạt toàn bộ hạm đội của Nga, chưa kể đến thực tế là nếu Gibraltar bị đóng cửa.

Dù không rõ chi tiết của kế hoạch này nhưng ngay khi thông tin được công khai, giới quân sự Nga cho rằng, Mỹ và NATO sẽ không thể thực hiện điều đó do liên quan đến Công ước Montreux và cán cân sức mạnh 2 bên.

Năm 1936, Công ước Montreux được ký kết giữa các nước Australia, Anh, Bulgaria, Pháp, Nhật, Rumania, Thổ Nhĩ Kỳ, Liên Xô và Nam Tư, Italia, nhằm xác lập chủ quyền của Thổ Nhĩ Kỳ tại các eo biển Bosporus và Dardanelles, đồng thời duy trì nguyên tắc tự do đi lại và giao thông trên biển.

Theo quy định, trong thời bình, các tàu được tự do đi lại qua eo biển không thu phí và thuế. Giả sử trường hợp chiến tranh khu vực và chiến tranh thế giới xảy ra, nếu Thổ Nhĩ Kỳ không tham chiến thì quyền đi lại của các tàu thương mại qua eo biển vẫn được đảm bảo.

Cựu Tư lệnh Hải quân Nga và Tư lệnh Hạm đội Biển Đen, Đô đốc Viktor Kravchenko cho biết, các nước khác ngoài Thổ Nhĩ Kỳ không có quyền cấm tàu thuyền nước ngoài di chuyển qua Bosporus trong bất kỳ trường hợp nào.

Bởi nội dung Công ước này, Thổ Nhĩ Kỳ có quyền đóng eo biển ngăn không cho tàu quân sự của nước ngoài đi qua, chỉ trong trường hợp công bố chiến tranh. Trong điều kiện Thổ Nhĩ Kỳ trực tiếp là một bên tham chiến, khi đó, tàu bè của kẻ thù và các nước đồng minh với kẻ thù của Ankara sẽ bị cấm đi lại qua các eo biển này.

Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không thể tự ý đóng cửa các eo biển trên Biển Đen ngăn tàu Nga rời vùng biển này làm nhiệm vụ. Nếu làm như vậy sẽ vi phạm luật pháp quốc tế nói chung và Công ước Montreux nói riêng, bởi những văn kiện đã được đa số các quốc gia của thế giới ký kết vào thời kỳ đó.

Theo quy định của Công ước Montreux trong điều kiện thời chiến, nếu cố tình chống lại Moscow, Ankara vẫn có thể đóng cửa eo biển Bosphorus và Dardanelles, ngăn chặn chiến hạm của Nga, nhưng với điều kiện phải ban bố tình trạng chiến tranh và xác định Nga là đối tượng tác chiến hoặc đồng minh với kẻ thù của Thổ Nhĩ Kỳ.

Mà điều này thì tin chắc rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không tuyên bố và cũng không có lí do gì để tuyên bố điều đó. Khi đó, Ankara sẽ phải công bố rằng, Moscow đã gây nguy hại đến độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và an ninh quốc gia của nước này đến mức độ nào.

Công ước Montreux 1936 cũng hạn chế sự hiện diện tại Biển Đen của tàu chiến ngoài khu vực. Theo đó, tàu chiến từ các quốc gia không nằm trong vùng biển này chỉ có thể ở trong Biển Đen tối đa 21 ngày, và tàu được phép đi qua 2 eo biển trên có lượng giãn nước không quá 45.000 tấn.

Do đó, nếu hai bên tuyên bố tình trạng chiến tranh, bất cứ sự vi phạm nào của Mỹ và NATO trong vùng biển này sẽ vấp phải phản ứng gay gắt của Nga. Căn cứ vào những quy định này, trong trường hợp NATO có kế hoạch đóng cửa eo biển Bosphorus thực sự thì họ vẫn không thể thực hiện được điều đó.

Về mặt trang bị vũ khí, Nga cũng được đánh giá cao hơn Mỹ và NATO cộng lại tại vùng biển này. Nhận định được chuyên gia quân sự Nga Yevgeny Satanovsky cho biết, Hải quân Nga thừa khả năng đối phó với sự hiện diện của tàu chiến Mỹ, NATO tại khu vực Biển Đen.

Chuyên gia Satanovsky đánh giá nỗ lực của hạm đội Mỹ nhằm tìm cách để tàu chiến của họ tăng số lượng và thời gian hiện diện lâu dài tại Biển Đen. Theo ông Satanovsky, ngay cả khi điều đó xảy ra thì Moscow vẫn có sẵn vũ khí đủ sức chống lại mọi mối đe dọa từ hải quân đối phương.

"Mỹ phải nhớ rằng Nga liên tục theo dõi tàu NATO khi chúng tiến vào Biển Đen, theo dõi sát sao bất kỳ chuyển động nào, trong trường hợp có sự khiêu khích nhỏ nhất, Moscow sẽ chủ động phản ứng với điều này", chuyên gia Satanovsky cảnh báo.

Đan Nguyên