Ô nhiễm không khí ở Hà Nội: Sở TN&MT chỉ ra nguyên nhân

Lý giải nguyên nhân khiến chất lượng không khí ở Hà Nội chạm ngưỡng ''xấu'' trong những ngày qua, Sở Tài nguyên và Môi trường vừa có báo cáo gửi UBND thành phố về chất lượng môi trường không khí trên địa bàn thành phố trong thời gian từ ngày 29/12/2020 đến 5/1/2021.

© AFP 2020 / Nhac Nguyen

Nhiều hình thái thời tiết bất lợi, ảnh hưởng tới sức khỏe người dân

Mới đây, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã có báo cáo gửi UBND thành phố về chất lượng môi trường không khí trên địa bàn Thủ đô Hà Nội.

Theo đó, trong các ngày 29-31/12/2020, đa số các trạm đều có chất lượng không khí đạt mức “tốt” và “trung bình”. Tuy nhiên, chỉ số chất lượng không khí AQI theo giờ bắt đầu có xu hướng tăng từ ngày 1/1 và tăng mạnh vào sáng 5/1. Một số địa điểm như Chi cục Bảo vệ Môi trường, UBND phường Minh Khai, Đại sứ quán Pháp thường duy trì mức “kém”, chạm ngưỡng “xấu”.

Đặc biệt, ngày 5/1, chất lượng không khí chạm ngưỡng “rất xấu” tại nhiều địa điểm (mức cảnh báo 5/6: mọi người đều bị ảnh hưởng tới sức khỏe nghiêm trọng, hệ thống quan trắc chất lượng không khí của Hà Nội không có trạm quan trắc không khí phát hiện chỉ số ở mức “nguy hại” AQI>300).

Cũng theo Sở TN&MT, sáng 6/1, chỉ số chất lượng không khí AQI ở mức 168; là ngưỡng “xấu”. Sở TN&MT dự báo, từ nay đến tháng 3/2021 là khoảng thời gian xuất hiện nhiều hình thái thời tiết khí tượng bất lợi gây suy giảm chất lượng không khí, ảnh hưởng tới sức khỏe người dân. Sở đã dự thảo văn bản của UBND thành phố giao nhiệm vụ các Sở, ngành, đơn vị liên quan về bảo vệ môi trường không khí, kính đề nghị UBND thành phố xem xét, ký duyệt ban hành để các Sở, ngành, đơn vị liên quan phối hợp, triển khai thực hiện

Sở TN&MT khuyến cáo người dân nên giảm các hoạt động mạnh ngoài trời, tránh tập thể dục kéo dài và nghỉ ngơi nhiều trong nhà; nhóm người nhạy cảm nên ở trong nhà và giảm các hoạt động mạnh. “Tất cả mọi người cần mang khẩu trang chống bụi PM2.5 đạt chuẩn khi đi ra ngoài. Nên lưu thông trên đường bằng các phương tiện công cộng hoặc các phương tiện có che chắn”, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội nhấn mạnh.

Vì sao chất lượng không khí Hà Nội ở mức “xấu”?

Theo Sở TN&MT, nguyên nhân khiến chất lượng không khí xấu trong những ngày qua là vì trong giai đoạn đầu gió mùa Đông Bắc tăng cường, do ảnh hưởng của khối không khí lạnh bắt đầu tràn về với những đợt gió mạnh, ghi nhận tốc độ gió cao tại các trạm, thúc đẩy khả năng khuếch tán chất ô nhiễm nên chất lượng không khí giữ ở mức “tốt” và “trung bình”. Tuy nhiên, khi khối không khí lạnh suy giảm, tốc độ gió thấp trên cả khu vực gây ra điều kiện lặng gió, nên nhiệt xuống thấp, về đêm và sáng sớm nhiệt độ giảm mạnh, chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm lớn, sáng sớm và chiều muộn hình thành lớp sương mù dày đặc, cản trở việc khuếch tán ô nhiễm, gây ô nhiễm cục bộ.

Ngoài ra, do khu vực Thủ đô địa hình chủ yếu là đồng bằng, thấp từ Tây Bắc xuống Đông Nam theo hướng dòng chảy của sông Hồng; bao bọc xung quanh tại các khu vực giáp ranh là các khu vực đồi núi và các khu, cụm công nghiệp tỉnh (như Hưng Yên, Bắc Ninh, Hà Nam, Hòa Bình, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên) đang phát triển mạnh. Do đó, với điều kiện khí tượng sương mù sát mặt đất gây ra hiện tượng quẩn gió, các chất ô nhiễm không phát tán được và tích tụ ô nhiễm trong những ngày qua tại khu vực thành phố Hà Nội nói riêng và một số tỉnh vùng Đồng bằng Bắc Bộ nói chung.

Bên cạnh đó, một số tác động cục bộ do hoạt động giao thông tăng cao sau kỳ nghỉ Tết Dương lịch, tình trạng rác thải ùn ứ, không được vận chuyển đến bãi xử lý do thay đổi đơn vị thu gom vệ sinh môi trường trên địa bàn một số quận, huyện vào cuối năm 2020 làm gia tăng tình trạng đốt rác thải sinh hoạt tự phát gây ô nhiễm môi trường.

Việc đốt rơm rạ, các hoạt động xây dựng, lát đá vỉa hè và các hoạt động sản xuất cuối năm tăng cường để cung ứng hàng hóa trong dịp Tết Nguyên đán… cũng là những nguyên nhân phát thải ô nhiễm nội tại trên địa bàn Thủ đô.

Tiếp tục thực hiện chỉ đạo của Thành ủy, UBND Thành phố tại Chỉ thị 19/CT-UBND, ngày 25/12/2019, về các biện pháp khắc phục hạn chế ô nhiễm, cải thiện chỉ số chất lượng không khí AQI trên địa bàn Thành phố Hà Nội, Sở TN&MT phối hợp các sở, ngành tiếp tục xác định các nguyên nhân gây ô nhiễm nội tại cũng như vấn đề ô nhiễm từ các nơi khác tác động tới Hà Nội. Đồng thời, nghiên cứu, đề xuất và triển khai đồng bộ các biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường không khí, ứng phó biến đổi khí hậu, cải thiện chỉ số AQI trên địa bàn thành phố.