Mỹ ''yêu cầu'' EU chia sẻ gánh nặng viện trợ Ukraine sau cuộc chạy đua giữa nhiệm kỳ?

Chuyên gia Andrey Kortunov, Tổng giám đốc Hội đồng Nga về các vấn đề quốc tế (RIAC) mới đây đã có bài phân tích về khả năng Mỹ yêu cầu EU chia sẻ thêm gánh nặng viện trợ cho Ukraine sau cuộc chạy đua giữa nhiệm kỳ.

Các vấn đề chính sách đối ngoại hiếm khi được thiết lập trong chương trình bầu cử giữa nhiệm kỳ của Mỹ. Cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022 cũng không nằm ngoài quy luật chung này: Cử tri Mỹ chủ yếu quan tâm đến các vấn đề trong nước gây chia rẽ và nhạy cảm như lạm phát, phá thai, nhập cư, tội phạm bạo lực và biến đổi khí hậu.

Tất nhiên, các thành viên đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa cũng bất đồng về nhiều vấn đề quốc tế khác nhau, từ số phận của Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung cho đến các cải cách của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

 

Chính phủ Mỹ đang ngày càng lo ngại về việc không thể tiếp tục cung cấp cho Ukraine các hệ thống vũ khí và đạn dược tối tân. (Ảnh: AP)

 

Tuy nhiên, ngày nay có sự đồng thuận vững chắc trong lưỡng đảng về chiến lược toàn cầu tổng thể của Mỹ, bao gồm cả thái độ đối với cuộc xung đột Nga-Ukraine đang diễn ra.

Viện trợ quân sự của Mỹ cho Kiev sẽ tiếp tục trong suốt năm 2023 không chỉ vì gói hỗ trợ trị giá hàng tỉ USD tiếp theo có thể sẽ được Quốc hội Dân chủ mãn nhiệm thông qua trước tháng 1, mà còn bởi vì đa số đảng viên Cộng hòa mới đắc cử không có bất kỳ phản đối cơ bản nào đối với việc tiếp tục ủng hộ Ukraine.

Tuy nhiên, có một số ghi chú rõ ràng về sự ủng hộ chung của đảng Cộng hòa đối với cách tiếp cận của chính quyền ông Biden đối với Ukraine có thể ảnh hưởng đến các chính sách của Mỹ về vấn đề này từ năm 2023 trở đi.

Thứ nhất, đảng Cộng hòa luôn ít hào phóng với viện trợ nước ngoài hơn đảng Dân chủ. Sự tiết kiệm như vậy chắc chắn sẽ thể hiện trong thời điểm nhu cầu kinh tế và xã hội gia tăng trong nước.

Ông Kevin McCarthy, lãnh đạo Hạ viện của đảng Cộng hòa, đã hơn một lần tuyên bố rằng Ukraine sẽ không nhận được viện trợ trong Quốc hội do đảng Cộng hòa lãnh đạo.

Điều tối thiểu mà ông và các nhà lập pháp đồng nghiệp có thể làm là yêu cầu giám sát chặt chẽ hơn cách thức tài trợ và khí tài quân sự của Mỹ được Kiev sử dụng, đồng thời đưa ra các thủ tục kế toán minh bạch và chi tiết hơn đi kèm với các hoạt động viện trợ trong tương lai.

Thứ hai, với tổng viện trợ quân sự, tài chính và nhân đạo của Mỹ dành cho Ukraine lên tới hơn 55 tỉ USD, đảng Cộng hòa có khả năng kêu gọi những thay đổi đáng kể trong việc chia sẻ gánh nặng giữa Washington và các đồng minh châu Âu của Mỹ.

 

Kể từ khi xung đột bùng phát ở Ukraine vào cuối tháng 2, Mỹ và các đồng minh phương Tây đã cung cấp cho Kiev hàng tỉ USD viện trợ an ninh. (Ảnh: AP)

 

Cho đến nay, những gì sau này cung cấp cho Tổng thống Volodymyr Zelensky chỉ bằng một nửa những gì Mỹ đã giao. Nhiều chính trị gia mới đắc cử của đảng Cộng hòa tin rằng sự phân bổ  này là không công bằng vì suy cho cùng cuộc khủng hoảng Ukraine là vấn đề của châu Âu chứ không phải của Mỹ. Áp lực đối với châu Âu có thể sẽ tăng lên, đặc biệt nếu cuộc chiến ở Ukraine tiếp tục và không đạt được lệnh ngừng bắn ổn định vào năm 2023.

Vẫn còn nhiều lo ngại chung về tính trung tâm của Ukraine trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Sự khôn ngoan thông thường cho thấy chính quyền ông Biden có thể trở thành người hưởng lợi chính từ cuộc xung đột. 

Theo các chuyên gia, Nhà Trắng sử dụng cuộc khủng hoảng như một phương tiện để “gây sức ép” với các đồng minh châu Âu và châu Á, để củng cố và mở rộng Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), cũng như để khám phá những cơ hội sinh lợi mới cho ngành công nghiệp quốc phòng của Mỹ, và để thúc đẩy khí tự nhiên hóa lỏng đắt tiền của Mỹ ở Liên minh châu Âu…

Tuy nhiên, nhiều người trong đảng Cộng hòa cho rằng việc tập trung vào Ukraine gần đây đã khiến chính quyền Tổng thống Biden không thể tập trung vào những gì thực sự quan trọng đối với Mỹ.

Quốc hội mới có thể sẽ thể hiện quan điểm cứng rắn hơn đối với Bắc Kinh, bao gồm nhiều chuyến đi của các quan chức cấp cao hơn tới Đài Loan, nhiều hạn chế lập pháp hơn đối với thương mại công nghệ cao với Trung Quốc. 

Sự nhấn mạnh mới vào hướng khác sẽ không thay đổi lập trường của Mỹ đối với Ukraine, nhưng có thể ảnh hưởng đến các cuộc thảo luận về chính sách đối ngoại ở Washington.

Trong suy nghĩ của nhiều nhân vật diều hâu trong đảng Cộng hòa, thách thức này không thể bị bỏ qua, giảm nhẹ hoặc thậm chí là trì hoãn trong vài năm nữa. Và họ sẽ không bỏ lỡ cơ hội nhắc đi nhắc lại Nhà Trắng về ưu tiên hàng đầu này đối với chính sách đối ngoại của Mỹ.

Hạ Thảo (lược dịch)