Dù có quan hệ nồng ấm, Trung Quốc sẽ không 'hy sinh' vì Iran

Việc Mỹ không kích hạ sát tướng Iran, Qassem Soleimani sẽ không làm chệch hướng quá trình đàm phán thương mại giữa Washington và Bắc Kinh bất chấp mối quan hệ ngoại giao Trung Quốc và Iran đang nồng ấm hơn trong những năm gần đây.

 Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Iran Hassan Rouhani và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình - Ảnh: Getty.

Sau cái chết của chỉ huy đặc nhiệm Quds của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) tướng Qassem Soleimani trên lãnh thổ Iraq, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng hôm 3.1 cho rằng: "Chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Iraq nên được tôn trọng, cũng như hòa bình và sự ổn định ở vùng Vịnh tại Trung Đông nên được duy trì. Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên liên quan, đặc biệt là Mỹ hãy giữ bình tĩnh và kiềm chế để tránh làm leo thang căng thẳng hơn nữa".

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị hôm 4.1 cũng nói rằng Mỹ đã vi phạm các chuẩn mực cơ bản của quan hệ quốc tế và sẽ làm gia tăng căng thẳng và rối loạn trong khu vực và yêu cầu Washington nên chấm dứt lạm dụng vũ lực và tìm kiếm giải pháp thông qua đối thoại, đồng thời khẳng định Trung Quốc sẽ đóng một vai trò mang tính xây dựng trong việc duy trì hòa bình và an ninh ở Vùng Vịnh Trung Đông.

Tuy nhiên, theo nhận định của các nhà kinh tế và nhà phân tích, Trung Quốc có quá nhiều thứ để mất về kinh tế, do vậy Bắc Kinh sẽ không bình luận bất kỳ điều gì hơn ngoại trừ chỉ trích các hành động của Washington với Tehran,

Adnan Mazarei, chuyên gia về Iran tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson có trụ sở tại Washington, cho biết Trung Quốc mặc dù có mối quan hệ thân thiết với Iran song vẫn công nhận Mỹ là một đối tác thương mại lớn của họ.

"Và, dựa trên những cảm nhận không mấy khả quan trong chính phủ Mỹ thời gian gần đây với Trung Quốc, Bắc Kinh sẽ rất do dự trong việc đưa ra những tuyên bố kiểu như vậy. Không một quốc gia nào trong 3 nước trên có thể thay đổi chính sách thương mại chỉ qua một đêm", ông Adnan Mazarei cho hay.

Được biết, Tổng thống Mỹ Donald Trump, năm 2018 đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran, đồng thời tái áp dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế nhắm vào Tehran mà đã được gỡ bỏ khi thỏa thuận này được ký kết vào năm 2015. Động thái đi ngược lại lời khuyên từ các đồng minh châu Âu và một số cố vấn quân sự, được xem là đã châm ngòi cho căng thẳng trong quan hệ Mỹ - Iran trong thời gian gần đây.

Quyết định này đã giúp mối quan hệ kinh doanh và năng lượng chặt chẽ hơn giữa Trung Quốc và Iran. Bắc Kinh tuyên bố rằng họ sẽ không tham gia vào các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Tehran và tháng trước đã tổ chức cùng Iran các cuộc tập trận chiến tranh hải quân chung ở Vịnh Ô-man.

Tuy Trung Quốc chỉ trích cuộc không kích của Lầu Năm Góc ở thủ đô Baghdad (Iraq) nhưng mối quan hệ về kinh tế Mỹ - Trung hiện được đánh giá là vẫn rất "mong manh" trong bối cảnh xuất hiện những bất đồng khó thỏa hiệp về thương mại và chắc chắn không có bất kỳ nước nào muốn phá hủy tiến trình đàm phán, nhất là lúc chỉ còn vài ngày nữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ cùng nhau ký kết thỏa thuận thương mại giai đoạn một tại Washington.

Các quan chức Mỹ và Trung Quốc đều hiểu rằng họ đã không ngừng làm việc miệt mài trong gần hai năm qua, với nhiều vòng đàm phán thương mại, những lần phá vỡ các cam kết và các biện pháp “ăn miếng trả miếng” đáp trả thuế quan lẫn nhau, mới chỉ đạt được thỏa thuận giai đoạn một.

“Vì vậy, khi đứng trước một thỏa thuận đình chiến tạm thời với hơn 700 tỉ USD giá trị thương mại, Trung Quốc sẽ không dại gì mà từ bỏ những thỏa hiệp mà nước này phải đấu tranh mạnh mẽ mới có được và vai trò như một nhà xuất khẩu lớn với mục đích chỉ để bảo vệ Iran”, Clete Willems, cựu quan chức Nhà Trắng phụ trách về kinh tế của Tổng thống Trump và từng là 1 thành viên của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ, nhận định.

Trong khi đó, tổng biên tập tờ Thời báo Hoàn cầu (Global Times - tờ bào được quản lý bởi cơ quan ngôn luận chính thức của Đảng Cộng sản Trung Quốc), ông Hồ Tích Tiến lại coi các động thái gần đây của Mỹ nhắm vào Iran nhằm gửi một thông điệp cảnh báo mạnh mẽ tới Triều Tiên.

“Nếu không vì Triều Tiên sở hữu vũ khí hạt nhân, Washington sẽ hành động cứng rắn hơn với Bình Nhưỡng. Ngay bây giờ, người Triều Tiên có lẽ đang nghĩ rằng: Chúng tôi có thể mất mọi thứ nhưng không thể nào mất vũ khí hạt nhân”, ông Hồ Tích Tiến bình luận trên mạng xã hội Twitter.

Hoàng Vũ (Theo CNBC)