Đến thăm Syria giữa lúc Mỹ-Iran 'mưa bom bão đạn', ông Putin tính toán 'nước cờ thâm sâu'?

Tờ Bloomberg mô tả, trong khi thế giới đang lo lắng trước những căng thẳng gia tăng giữa Mỹ và Iran, chỉ có một nhà lãnh đạo tỏ ra không hề bối rối, đó là Tổng thống Vladimir Putin của Nga.

Chuyến thăm của ông Putin tới Syria mang động thái chiến lược.

Thông điệp chuyến thăm Syria

Hôm 7/1, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có chuyến thăm chớp nhoáng tới Syria, nơi ông có cuộc gặp với Tổng thống Bashar al-Assad. Đây được coi là một động thái mang ý nghĩa chiến lược của ông chủ Điện Kremlin giữa lúc tình hình khu vực đang có những biến động lớn, theo Al-Monitor.

Chuyến thăm của ông Putin diễn ra vào thời điểm Mỹ và Iran đang bắt đầu có những động thái đáp trả lẫn nhau sau vụ ám sát chỉ huy Lực lượng Quds, tướng Qasem Soleimani.

Vào ngày 8/1, Tổng thống Putin sẽ tới Thổ Nhĩ Kỳ để hội đàm với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, nơi hai người có một chương trình nghị sự bận rộn về Syria, bao gồm cả tình hình ở Idlib và phía Đông sông Euphrates cũng như Libya, nơi mà hai nước được cho là đang đứng ở hai bờ chiến tuyến.

Chuyến thăm Syria của ông Putin được giới quan sát đánh giá là có ý nghĩa đặc biệt. Tổng thống Putin đã thể hiện sự thận trọng sau các cuộc leo thang khu vực trong tuần qua và giờ đây là lúc để ông ra mặt khẳng định Nga là một nhà trung gian và cung cấp an ninh quan trọng cho khu vực, tờ Al-Monitor đánh giá.

Theo giới phân tích, chuyến thăm Syria của ông Putin được cho là một sự “tham khảo ý kiến” với Damascus trước khi có cuộc gặp mặt với Tổng thống Erdogan và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu sắp tới. Đây được coi là một quy tắc trong hoạt động ngoại giao Nga.

Việc ông Putin đến Syria bất ngờ lần này đồng nghĩa với việc nhà lãnh đạo Nga sắp có một sáng kiến quan trọng và rất nghiêm túc trong việc biến nó thành hiện thực.

Tờ Bloomberg mô tả, trong khi thế giới đang lo lắng trước những căng thẳng gia tăng ở Trung Đông, chỉ có một nhà lãnh đạo tỏ ra không hề bối rối, đó là Tổng thống Vladimir Putin của Nga.

Andrey Kortunov, giám đốc Hội đồng các vấn đề quốc tế Nga đánh giá, chuyến thăm Syria của Tổng thống Putin là một thông điệp rõ ràng gửi tới các đồng minh và đối thủ.

“Khi sự ổn định suy giảm và rủi ro tăng lên, Nga muốn nhấn mạnh rằng sự hiện diện của mình ở Trung Đông là không thay đổi, không giống như sự thất thường của Mỹ. Khác với sự khó lường của Tổng thống Donald Trump, tính nhất quán của Nga đang trở thành lợi thế”, ông Kortunov nói.

Nga cảm nhận gì về vụ sát hại tướng Soleimani?

Iran vừa có cuộc tấn công tên lửa trả đũa vào căn cứ quân sự của Mỹ ở Iraq.

Về căng thẳng Mỹ-Iran sau vụ việc Soleimani, Moscow đặc biệt quan tâm đến sự kiện đình đám này, vì nó có thể ảnh hưởng đến hợp tác Nga-Iran ở Syria, tình hình trong nước ở Iran và sự hiện diện của Mỹ ở khu vực như thế nào.

Nadana Fridrikhson, một nhà báo Nga chuyên về các vấn đề Trung Đông nhận định, cuộc ám sát tướng Iran của Mỹ hướng tới 4 mục tiêu.

Đầu tiên là phá hoại đầu não của Lực lượng Huy động Nhân dân (PMF) ở Iraq. Thứ hai là loại bỏ cột sống của trục kháng chiến Iran (đại diện là tướng Soleimani). Thứ ba là để tác động đến tình hình ở Syria. Và thứ tư là tác động đến tình hình trong nước ở Iran.

“Vụ sát hại tướng Soleimani có khả năng mở ra một số không gian cho người Mỹ ở Syria. Nước này có thể đưa ra một số đề xuất thú vị cho Damascus. Tổng thống Trump sẽ tiếp tục các nỗ lực loại bỏ toàn bộ các dân quân thân Iran ra khỏi đất nước này”, nhà báo Fridrikhson mô tả.

Cùng với đó, cái chết của tướng Soleimani đã làm suy yếu lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran và việc thay thế nhân vật này có thể là một thách thức.

Với tất cả lý do ở trên, chuyến thăm của ông Putin dường như mang lại cho Tổng thống Assad những lời trấn an cần thiết và sự củng cố vị thế của Nga ở Syria trong các khía cạnh có tầm quan trọng chiến lược đối với Moscow.

Nhà phân tích chính trị Arkady Dubnov của Nga cho rằng, cái chết bất ngờ của tướng Soleimani đã mang lại cho Moscow hai dòng cảm xúc riêng biệt. Một mặt nó có thể được coi là hữu ích với Nga khi điều này sẽ làm suy yếu ảnh hưởng của Iran và củng cố tiếng nói của Moscow trong khu vực.

Nhưng mặt khác, Nga không hài lòng với hành động ngang nhiên và trắng trợn của Mỹ khi tiến hành vụ ám sát nói trên.

Tổng thống Putin sẽ kết thúc chuyến công du Trung Đông ở Israel, vào ngày 22-23/ 1. Diễn biến trong khu vực có thể thay đổi vào thời điểm đó, nhưng vấn đề của Iran rõ ràng sẽ không được Nga thảo luận nhiều trong các chuyến công du này.

Ở thời điểm hiện tại, Syria và Libya mới là mối quan tâm chính của Tổng thống Nga khi ông tới Thổ Nhĩ Kỳ.

Mạnh Kiên