Căng thẳng Nga - EU: 'Xóa bài' chơi lại hay cắt đứt quan hệ?

Cấu trúc kinh tế, chính trị của EU đã xưa cũ, Nga không cần thiết phải quan hệ nếu EU không thay đổi…

Mấy ngày qua, trong khi Việt Nam vui vẻ đón Tết cổ truyền dân tộc… thì tại chính trường Nga-EU đang có một chấn động mạnh bởi tuyên bố của Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov…

Chính xác thì ông Lavrov tuyên bố những gì?

Nga sẵn sàng cắt đứt quan hệ với Liên minh châu Âu nếu Brussels áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các lĩnh vực nhạy cảm của nền kinh tế Nga, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn với nhà báo Vladimir Solovyov.

“Chúng tôi bắt đầu từ thực tế rằng chúng tôi đã sẵn sàng (cắt đứt quan hệ với EU) nếu chúng tôi thấy một lần nữa, như chúng tôi đã nhiều lần cảm thấy rằng các lệnh trừng phạt đang được áp dụng trong một số lĩnh vực tạo ra rủi ro cho nền kinh tế của chúng tôi, bao gồm những khu vực nhạy cảm nhất”.

Đồng thời, ông Lavrov nhấn mạnh, rằng, “Nga không muốn tự cô lập mình với phần còn lại của thế giới, nhưng cần phải sẵn sàng cho điều này”. Ông giải thích: “Nếu bạn muốn hòa bình, hãy chuẩn bị cho chiến tranh”.

Tuyên bố của ông Lavrov nghiêm trọng đến mức phát ngôn của Điện Kremlin ông Dmitry Peskov phải giảm bớt mức độ: “… Chính xác là chúng tôi không muốn điều này - chúng tôi muốn phát triển quan hệ với EU nhưng nếu EU đi theo con đường này thì có - chúng tôi sẽ sẵn sàng. Bởi vì bạn phải chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất…”.

Nên nhớ rằng vào tháng 10/2020 tại Câu lạc bộ Thảo luận Quốc tế Valdai, trong bài phát biểu của mình, Ngoại trưởng Lavrov đã cảnh báo với Brusessls rằng, “Brussels không hiểu sự cần thiết của một cuộc đối thoại tôn trọng lẫn nhau với Moscow. Do đó, người Nga, rất có thể, sẽ buộc phải ngừng giao tiếp như vậy”. Vì vậy, lần này ông Lavrov không cảnh báo mà là tuyên bố hành động.

Dĩ nhiên Ngoại trưởng Lavrov không phải là Tổng thống Putin nhưng hãy nghe bài phát biểu của Tổng thống Putin tại Davos...Nếu như tại Munich năm 2007, Tổng thống Putin đọc bài phát biểu được coi là quan trọng nhất của Thế kỷ 21 về địa chính trị, theo đó có 3 nhận định của Putin đã thành sự thật…

1, Tổng thống Putin cho rằng thế giới hiện đại, một mô hình đơn cực không chỉ không thể chấp nhận được mà còn nói chung là không thể, vì không có và không thể là cơ sở luân lý và đạo đức của nền văn minh hiện đại trong cơ sở của nó.

2, Nước Nga có một nền văn minh ngàn năm và là một quốc gia có chủ quyền, không ai có quyền can thiệp vào công việc nội bộ Nga…

3, Cuộc chạy đua vũ trang khó kiểm soát…

Bài phát biểu của Tổng thống Putin ở Davos với ngôn từ nhẹ nhàng hơn nhưng sau đó nó chuyển tải những nội dung "cứng rắn nhất của Nga trong 70-80 năm nay", những tinh hoa chính trị phương Tây nghe lạnh buốt sống lưng, đến mức một lần nữa ông Peskov phải giải thích rõ: “ bài nói của Putin không có sự đe dọa”.

Tổng thống Putin có ý cho rằng, mô hình, cấu trúc kinh tế chính trị của châu Âu đã quá xưa cũ không còn phù hợp với tình hình mới, cần phải thay đổi. Và đã đến lúc Điện Kremlin suy nghĩ nghiêm túc về câu hỏi cơ bản: Nga có thực sự cần EU đó không? Nếu việc củng cố cấu trúc EU phát triển thành sự chống Nga hung hãn, thì tại sao Nga lại phải duy trì quan hệ với cấu trúc như vậy?

Áp lực quyền lực, các tối hậu thư, các biện pháp trừng phạt và trừng phạt thông qua các hạn chế ngoại giao đối với những người muốn phát triển quan hệ bình thường là những phương pháp và công cụ từ quá khứ thuộc địa. Thật không may, EU ngày càng sử dụng các công cụ này, vốn là một phát minh của Mỹ.

Trên thực tế, Nga đã cạn kiên nhẫn với EU. Việc Nga tống giam Navalny là thông điệp cho EU hiểu rằng, các quý ông đã bước qua làn ranh đỏ. Nhưng, EU vẫn ngạo mạn, nghênh ngang như trước đây, không cảm nhận được, nên người đứng đầu đối ngoại EU, ngài Josep Borrell vẫn sang Nga để đưa ra yêu cầu…

Tuy nhiên, những từ như “Thảm khốc. Sự sỉ nhục. Sự vỡ mộng”... đã được các nhà bình luận phương Tây sử dụng để nói về kết quả chuyến thăm của người đứng đầu cơ quan ngoại giao châu Âu, Josep Borrell, tới Nga.

Ông Borrell đứng cạnh ông Lavrov, ông Lavrov “quảng cáo vắc xin Sputnik V; đuổi 3 nhà ngoại giao EU; coi EU là một đối tác không tin cậy…”.

Trở về Brussels, ông Borrell tuyên bố sẽ họp EU để ra tuyên bố trừng phạt Nga vào ngày 22/2 tới. Nhưng trước đó, ngày 12/2 ông Lavrov đã tuyên bố “sẵn sàng cho tình huống cắt đứt quan hệ với EU…” đã khiến cho EU náo loạn trước một lựa chọn ngặt nghèo…

Trước hết là EU đe dọa hoặc ngừng các dự án kinh tế lớn mà Nga đã đang triển khai tại EU, cấm cho vay các ngân hàng Nga tại châu Âu… “nhạy cảm” như bắt giữ các tài khoản và bất động sản của giới thượng lưu Nga, cấm nhập cảnh vào EU đối với nguyên thủ quốc gia…

Theo tôi, trước hết có 2 điều mà Nga dám cắt đứt quan hệ với EU nếu EU ban bố các biện pháp trừng phạt .

Thứ nhất, cả Nga và EU đều cần nhau về quan hệ kinh tế, EU với Nga khác Mỹ với Nga. Do đó khi 2 bên đã cắt đứt thì cả hai đều rắc rối như nhau. Tuy nhiên, cấu trúc nền kinh tế và chính trị Nga bền vững, mới và ổn định, dễ vượt qua hơn EU nhiều.

Thứ hai, giả sử Nord Stream-2 bị đình chỉ thì EU cần nó hơn là Nga.

Thứ ba, EU đang cần Vắc-xin Sputnik V trước đại dịch đang hoành hoành.

Vì vậy Nga sẽ sẵn sàng chấp nhận cuộc chơi nhưng EU thì sẽ khó chọn cách chơi. Do vậy, biện pháp trừng phạt của EU sắp tới sẽ có nhưng không thuộc trong gói mà Lavrov đã vạch ra…

(Còn tiếp)

Lê Ngọc Thống