Bình minh sau “đêm thức trắng ở Minsk"

Các cuộc đàm phán ở Minsk đã bác bỏ luận đề chỉ Washington có khả năng giải quyết các vấn đề quốc tế, đồng thời chứng tỏ rằng người châu Âu đủ sức hành động không kém hiệu quả dù vắng bóng "anh cả", - học giả Yakub Koreyba từ Trung tâm Báo chí và nghiên cứu quốc tế viết.

© Photo: AP/Kirill Kudryavtsev, Pool

Chắc chắn những gì đã đạt được tại Minsk sẽ tích cực hơn việc tiếp tục đổ máu. Nhưng chúng ta cũng chẳng nên tự lừa dối mình. Tiến trình giải quyết kéo dài và gian nan mới khởi đầu chứ chưa chấm dứt. Vào bất cứ lúc nào, các tình huống cũng có thể thay đổi. Kết quả cuộc đàm phán ở Minsk không là sự đảm bảo hòa bình cho đất nước Ukraina. Để đạt được điều đó phải thực hiện toàn bộ những nguyên tắc tới phút này mới chỉ tồn tại trên giấy. Đòi hỏi không những các cuộc bàn bạc về kỹ thuật ở nhiều cấp độ, mà phải có những biểu hiện thiện chí, mong muốn thực sự kết thúc chiến tranh. Nhưng những điều này hiện lại quá ít ỏi trong giới lãnh đạo ở Kiev.

Dựa vào đàm phán ở Minsk, có thể đưa ra một số kết luận quan trọng. Thứ nhất, hội nghị thượng đỉnh cho thấy Ukraina không còn là nhà nước có chủ quyền toàn vẹn, chính quyền trung ương thiếu khả năng tồn tại độc lập trong biên giới hiện nay. Ukraina đang để tuột khỏi tay chủ quyền nội bộ, sự hỗ trợ của người dân. Chủ quyền nội bộ là cái không thể giành giật, mà chỉ giải quyết được bằng việc chia tách đất nước hoặc tiêu diệt các lực lượng bất đồng chính kiến.

Việc ông Poroshenko né tránh tiếp xúc các đại diện miền Đông và chẳng mặn mà ngồi vào bàn đàm phán chứng tỏ sau một phần tư thế kỷ sự tồn tại độc lập của "đề án Ukraina" đang đứng trước thất bại. Người Ukraina không đủ khả năng thoả thuận với nhau về các vấn đề cơ bản, do đó mà quyết định ngừng bắn và tiến trình thiết lập cuộc sống hòa bình đều cần tới sự điều khiển từ bên ngoài. Việc các bên đối đầu hiểu thỏa thuận đạt được theo những cách khác nhau đã dẫn tới thực tế này. Cộng hòa Nhân dân Donets và Cộng hòa nhân dân Lugansk tự xưng hy vọng vào quyền tự trị trong tương lai, còn Kiev coi kết quả đàm phán chỉ là động thái chiến thuật, tạm ngừng chờ trận đánh cuối "với các phiến quân".

Thứ hai, rõ ràng Liên minh châu Âu không đảm trách nổi vai trò chủ thể chính trị trong nền chính trị châu Âu. Bất chấp những tuyên bố khoa trương của các lãnh đạo Cựu Thế giới về "một châu Âu thống nhất" và nỗ lực vô ích của bộ máy quan liêu Brussels tìm cách xử lý các vấn đề, hội nghị thượng đỉnh Minsk đã chứng tỏ trên châu lục này vẫn tồn tại các cường quốc lớn, ngày nay đó là Đức, Nga và Pháp. Thiếu một trong ba nước, khó thể giải quyết chọn vẹn các vấn đề chính trị của châu Âu. Khi ở đâu đó trên lục địa bỗng thấy mùi khét, người ta lập tức gọi điện cho Moskva, Berlin và Paris.

Thứ ba, các vấn đề của châu Âu có thể và nên được giải quyết mà không cần sự tham gia của Hoa Kỳ. Những nước cờ chính trị được tiến hành liên tục trước cuộc gặp ở Minsk chứng tỏ quan điểm khác biệt nghiêm trọng giữa châu Âu và Mỹ. Đa số các lãnh đạo Cựu Thế giới đã không chỉ phát biểu mà còn nỗ lực hành động vì hòa bình. Trong khi đó Washington thực hành sự khiêu khích và mưu đồ phá hoại cuộc họp Minsk. Các chính trị gia Mỹ hành động rất tự tin và logic. Để duy trì vai trò bá chủ toàn cầu, thỉnh thoảng lại cần thiết khơi ngòi các cuộc chiến cục bộ, cản trở sự lớn mạnh của các quốc gia thủ lĩnh khu vực. Các chiến lược gia Mỹ đều thuộc lòng bảng chữ cái địa chính trị này bất kể họ thuộc đảng phái nào và vận dụng khá thành công ở các nơi.