Tổng thống Biden sẽ công du nước nào đầu tiên?

Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Canada Justin Trudeau đang trao đổi về việc tổ chức một cuộc hội đàm song phương trong thời gian tới.

Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Canada Justin Trudeau vừa có cuộc điện đàm hơn 30 phút để thảo luận về dịch COVID-19, đường ống dẫn dầu Keystone XL, biến đổi khí hậu và nhiều chủ đề khác. Hai bên nhất trí sẽ gặp gỡ vào tháng tới – chưa rõ bằng hình thức trực tuyến hay trực tiếp – để củng cố quan hệ ngoại giao, theo trang Politico.

Ông Biden (trái) gặp gỡ ông Trudeau (phải) ở thủ đô Ottawa (Canada) hồi năm 2016. Ảnh: REUTERS

Theo truyền thống, Canada là điểm dừng chân đầu tiên của Tổng thống Mỹ sau khi nhậm chức. Bà Jen Psaki - phát ngôn viên của Nhà Trắng hôm 22-1 (giờ Mỹ) cho biết vì đại dịch COVID-19 nên Tổng thống Biden sẽ cần thêm thời gian trước khi bắt đầu công du nước ngoài. Thủ tướng Canada là người đầu tiên mà ông Biden liên hệ về việc công du.

Các quan chức cho biết ông Trudeau bày tỏ sự thất vọng với kế hoạch huỷ cấp phép hoạt động hệ thống đường ống dẫn dầu Keystone XL của ông Biden. Tổng thống Biden thừa nhận quyết định này là một đòn giáng mạnh cho Canada nhưng cũng nhấn mạnh rằng nó là cam kết tranh cử của ông.

Thủ tướng Trudeau cho biết ông dự định trao đổi với ông Biden về tác động của đường dẫn dầu này với việc làm của người dân Canada. Nhưng ông Trudeau cũng ám chỉ rằng mình sẽ không tranh cãi với vị Tân Tổng thống Mỹ về vấn đề này, khẳng định Canada và chính quyền mới đồng thuận với các giá trị chung hơn là chính quyền cũ. Ông và nội các sẽ tôn trọng quyết định của Tổng thống Biden.

Tuy nhiên lãnh đạo nhiều tỉnh sản xuất dầu ở Canada cho rằng động thái ngay ngày đầu nhậm chức của ông Biden nhắm vào Canada là một sự xúc phạm. Họ hối thúc ông Trudeau có biện pháp cứng rắn hơn.

Thủ hiến bang Alberta - ông Jason Kennet kêu gọi Thủ tướng Trudeau áp đặt lệnh trừng phạt kinh tế và thương mại lên Washington nếu các nỗ lực ngoại giao liên quan đến đường ống dẫn dầu thất bại.

“Thật bực mình khi hành động đầu tiên của Tân Tổng thống lại có vẻ thiếu tôn trọng với Canada - người bạn và cũng là đồng minh thân cận nhất của Mỹ”, ông Kenney bày tỏ sự giận dữ.

Tổng thống Biden dự kiến sẽ công bố một lệnh hành pháp vào tuần tới nhằm thúc đẩy điều khoản “Mua hàng Mỹ” (Buy America). Phía Mỹ cũng liên hệ với Canada về vấn đề này để nước bạn không bị bất ngờ.

Hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về ông Michael Kovrig và ông Michael Spavor, hai người Canada đang bị giam giữ tại Trung Quốc từ tháng 12-2018. Việc Bắc Kinh bắt giữ họ được cho là để trả đũa việc Canada bắt giữ Giám đốc Tài chính tập đoàn Huawei Mạnh Vãn Chu theo yêu cầu dẫn độ của Mỹ. Biden cho biết “Mỹ sẽ cố gắng giúp đỡ hết sức có thể”.

Ông Biden cũng hồi tưởng lại chuyến thăm gần nhất đến Canada là vào tháng 12-2016 và được ông Trudeau chiêu đãi quốc tiệc long trọng.

“Tôi nghĩ đây là thời điểm mới và cơ hội mới để tạo dựng mối quan hệ song phương vững chắc, tốt đẹp. Cuộc gọi rất thân mật và đầy thiện chí hợp tác”, một quan chức chia sẻ.

Uyên Lê