Thượng đỉnh Nga-Mỹ và hồi ức về cuộc gặp lịch sử Reagan-Gorbachev năm 1985

Cuộc gặp ngày 16/6 giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và người đồng cấp Nga Vladimir Putin phần nào gợi nhớ lại kỷ niệm sống động về hội nghị thượng đỉnh Geneva 1985 khi hai đối thủ Chiến tranh Lạnh Ronald Reagan và Mikhail Gorbachev gặp nhau lần đầu.

Cựu Tổng thống Mỹ Ronald Reagan và lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev trong cuộc gặp tháng 11/1985. Ảnh: AFP

Hãng thông tấn AFP (Pháp) đưa tin, mặc dù thời tiết tháng 11 năm đó tại thành phố Thụy Sĩ lạnh buốt nhưng mối quan hệ Washington và Moskva lại có dấu hiệu tan băng khi lãnh đạo Mỹ và Liên Xô gặp gỡ tại vùng lãnh thổ trung lập.

36 năm sau đó, Tổng thống Biden và người đồng cấp Nga Putin dự kiến gặp gỡ tại căn biệt thự bên hồ Geneva, trong một bối cảnh có nhiều nét tương đồng với lịch sử. Cựu phóng viên AFP Didier Lapeyronie, người đưa tin về cuộc gặp của ông Reagan và Gorbachev nhớ lại: “Không khí năm 1985 khá dễ chịu…”.

Đã có tới 3.500 phóng viên tới đưa tin về hội nghị thượng đỉnh kéo dài 3 ngày này. Nhưng đoàn đại biểu của Mỹ và Liên Xô đều quyết định không cập nhật thông tin với truyền thông cho đến cuối hội nghị.

Hội nghị thượng đỉnh Geneva năm đó diễn ra 6 năm trước khi Liên Xô tan rã, tập trung thảo luận vấn đề hạ nhiệt căng thẳng cuộc đua vũ khí hạt nhân giữa hai cường quốc, cùng hy vọng mối quan hệ Đông-Tây tốt đẹp hơn.

Sự kiện năm 1985 tập trung vào giảm căng thẳng trong cuộc đua vũ khí hạt nhân giữa Liên Xô và Mỹ. Ảnh: AFP

Một trong những bức ảnh đáng nhớ nhất về hội nghị thượng đỉnh này là hai nhà lãnh đạo Mỹ-Liên Xô cùng ngồi bên lò sưởi, tươi cười với nhau. Hai đệ nhất phu nhân Raisa Gorbacheva và Nancy Reagan cũng trò chuyện bên tách trà.

Một dấu hiệu của “tan băng” mối quan hệ là cái bắt tay đầu tiên giữa ông Gorbachev và Reagan kéo dài 7 giây. Cái bắt tay lịch sử diễn ra ngay trước biệt thự Fleur d'Eau cũng bên hồ Geneva.

Bà Christiane Berthiaume khi đó làm việc cho Đài phát thanh Canada nhớ lại khoảnh khắc lãnh đạo Liên Xô Gorbachev đến biệt thự Fleur d'Eau: “Không một phóng viên nào đặt câu hỏi khi ông ấy bước ra khỏi xe. Đơn giản là tất cả chúng tôi đều không thể nói được, thật đáng kinh ngạc”.

Nhiều nhà quan sát cho rằng hội nghị thượng đỉnh đó là dấu hiệu cho sự kết thúc của Chiến tranh Lạnh.

Bà Claude Smadja tại kênh truyền hình Thụy Sĩ TSR kể lại: “Trên thực tế, mặc dù có sự thân thiện cá nhân nhưng cuộc gặp đầu vẫn khá khắt khe. Quan điểm của hai bên rất xa nhau”.

Chủ nhà Thụy Sĩ cũng khá thận trọng với việc trợ lý Tổng thống khi đó Kurt Furgler- ông Walter Fust đã chuẩn bị cho cấp trên hai bài phát biểu chào mừng khác nhau để lựa chọn dựa trên tình huống thực.

Tổng thống Mỹ Joe Biden (phải) và người đồng cấp Nga Vladimir Putin và Ảnh: AFP/TTXVN

Hãng thông tấn AP (Mỹ) cho biết công viên Parc de la Grange đã đóng cửa trong 10 ngày từ 8/6 không đón khách tham quan để phục vụ Hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Biden và người đồng cấp Nga Putin ngày 16/6. Trong khuôn viên này là biệt thự La Grange được xây dựng từ thế kỷ 18.

Lực lượng an ninh đã đặt thông báo đóng cửa công viên, điều tiết chuyển luồng giao thông và lập hàng rào đôi quanh biệt thự La Grange. Đội làm vườn trong khi đó cũng đẩy mạnh công việc quanh công trình.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki ngày 10/6 phát biểu về cuộc gặp sắp tới của Tổng thống Biden và người đồng cấp Nga: “Chúng tôi hy vọng có thể bước vào một quan hệ ổn định và có thể dự đoán được. Chúng tôi không muốn đối địch và luôn căng thẳng. Đó là lý do chúng tôi hy vọng sự kiện này sẽ là khởi đầu của cái mới”.

Hà Linh