Thế giới thừa dầu đến đâu?

Các nhà máy lọc dầu chưa sẵn sàng chế biến dầu thành xăng, dầu diesel và các sản phẩm khác vì rất ít người cần phương tiện di chuyển hoặc đi máy bay, và thương mại quốc tế đã bị đình trệ.

Giá dầu đã âm vào thứ Hai, báo hiệu rằng không còn nơi nào để chứa tất cả dầu thô mà thế giới đang sản xuất mà không sử dụng. Giá dầu tiêu chuẩn của Mỹ đã giảm hơn 50 USD một thùng, kết thúc ngày ở ngưỡng âm gần 40 USD. Không phải ngẫu nhiên, giá dầu ở mức âm như vậy nhấn mạnh sự xáo trộn của ngành công nghiệp khi đại dịch covid-19 tàn phá nền kinh tế thế giới.

Nhu cầu về dầu đang sụp đổ, và bất chấp thỏa thuận của Ả Rập Xê Út, Nga và các quốc gia khác để cắt giảm sản lượng, thế giới đang cạn kiệt dần nơi dự trữ số lượng dầu sản xuất ra - khoảng 100 triệu thùng mỗi ngày. Vào đầu năm, dầu được bán với giá hơn 60 USD một thùng nhưng đến thứ Sáu tuần trước, giá dầu chỉ còn 20 USD.

Giá dầu âm một phần vì cách thức giao dịch dầu. Hợp đồng tương lai yêu cầu người mua sở hữu dầu vào tháng 5 sẽ hết hạn vào hôm qua và không ai muốn mua thêm dầu vì không có nơi để lưu trữ. Hợp đồng tháng 6 vẫn được giao dịch với giá khoảng 22 USD một thùng, giảm 16% trong ngày.

"Nếu bạn là nhà sản xuất, thị trường của bạn đã biến mất và nếu bạn không có khả năng dự trữ, bạn sẽ gặp rắc rối lớn. Hệ thống đang đình trệ", theo Aaron Brady, phó chủ tịch phụ trách dịch vụ thị trường dầu năng lượng tại IHS Markit, một công ty nghiên cứu và tư vấn.

Các nhà máy lọc dầu chưa sẵn sàng chế biến dầu thành xăng, dầu diesel và các sản phẩm khác vì rất ít người cần phương tiện di chuyển hoặc đi máy bay, và thương mại quốc tế đã bị đình trệ. Dầu đã được lưu trữ trên xà lan và trong bất kỳ ngóc ngách nào của công ty có thể chứa được. Điều tuyệt vời nhất trong kinh doanh dầu những ngày này là sở hữu thật nhiều thùng chứa dầu.

Louise Dickson, một nhà phân tích thị trường dầu mỏ tại Rystad Energy cho biết, các nhà đầu cơ đã đặt nhiều hy vọng vào việc giá dầu sẽ lên. Tuy nhiên, bây giờ thực tế đang hoàn toàn đi ngược lại."

Theo các chuyên gia năng lượng, thế giới có dung lượng lưu trữ ước tính là 6,8 tỷ thùng và gần 60% đã được lấp đầy.

Tình trạng thừa dầu diễn ra rõ ràng nhất ở Cushing, Okla, một trung tâm lưu trữ quan trọng nơi dầu giao dịch trên thị trường tương lai ở Mỹ được phân phối. Với sức chứa tổng cộng 80 triệu thùng dầu, Cushing chỉ còn chứa được 21 triệu thùng, hay nói cách khác thậm chí còn không chứa đủ sản lượng dầu sản xuất trong hai ngày tại Mỹ. Trong tháng hai vừa qua, Cushing thậm chí còn chưa đạt tới 50% sức chứa. Hiện nay, các chuyên gia cho biết toàn bộ thùng chứa sẽ bị lấp đầy vào tháng 5.

Các công ty đều đang gần chạm đến sức chứa tối đa khi nhu cầu về dầu sụp đổ (Nguồn: The New York Times)

Sức chứa cũng gần như đạt tối đa ở vùng biển Caribbean và Nam Phi, và Angola, Brazil và Nigeria có thể hết khả năng chứa trong vài ngày.

Trong cuộc họp báo hôm thứ Hai, Tổng thống Trump cho biết chính phủ đã tìm cách đưa 75 triệu thùng vào Dự trữ Dầu mỏ Chiến lược - kho dự trữ dầu mỏ khẩn cấp sử dụng trong khủng hoảng và được mở từ sau lệnh cấm vận dầu mỏ năm 1973-1974.

Kho đang có khoảng 635 triệu thùng dầu, và được bố trí để lưu trữ thêm 75 triệu thùng. Nhưng kho dự trữ chỉ có thể tiếp nhận khoảng 500.000 thùng mỗi ngày.

Thật khó để khắc phục nhanh chóng các vấn đề của ngành công nghiệp dầu mỏ. Cơ sở hạ tầng dầu mỏ rất phức tạp và nó không dễ dàng ngừng sản xuất. Ngoài ra, các quốc gia như Ả Rập Saudi và Nga có nền kinh tế phụ thuộc vào dầu mỏ, rất khó để cắt giảm sản xuất.

"Tắt" các giếng dầu và sau đó khởi động lại chúng khi nhu cầu trở lại có thể đòi hỏi nhân lực và thiết bị đắt tiền. Nhiều ngành sẽ chưa thể khôi phục lại tình hình sản xuất trước đó. Ngoài ra, một số công ty dầu mỏ tiếp tục sản xuất, ngay cả khi họ đang mất tiền, nhằm trả lãi cho các khoản nợ vay để tồn tại.

Hơn một tuần trước, vẫn còn rất nhiều sự lạc quan vào ngành dầu khí. Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), Nga và các nhà sản xuất khác cho biết họ sẽ cắt giảm sản xuất 9,7 triệu thùng mỗi ngày, hoặc khoảng 10% sản lượng dầu toàn cầu, mức cắt giảm lớn nhất từ trước đến nay. Đó là một sự thừa nhận trước thực tế nhu cầu toàn cầu đã sụp đổ.

Nhưng việc cắt giảm kỷ lục đó vẫn là không đủ. Các nhà phân tích dự đoán mức tiêu thụ dầu hàng ngày sẽ giảm tới 29 triệu thùng trong tháng 4, gấp khoảng ba lần mức cắt giảm được cam kết bởi OPEC và các đồng minh, và tháng 5 dự kiến sẽ không khác biệt nhiều. "Về cơ bản, con số cắt giảm là khá ấn tượng nhưng nó không đủ để thắt chặt thị trường từ nay đến quý IV năm 2020", theo David Fyfe, nhà kinh tế trưởng tại Argus Media, một công ty định giá hàng hóa cho biết.

Các nhà sản xuất dầu của Mỹ cũng đang giảm sản lượng, nhưng không đủ nhanh. Với tốc độ hiện tại, sản lượng của Mỹ sẽ giảm xuống dưới 11 triệu thùng mỗi ngày vào cuối năm nay, từ mức 13,3 triệu thùng mỗi ngày vào cuối năm 2019.

Nhiều công ty đã báo cáo các khoản lỗ đáng kể, và các chuyên gia cho biết các doanh nghiệp trong lĩnh vực dầu mỏ sẽ phải tìm cách bảo hộ phá sản trong những tháng tới.

Halliburton, nhà cung cấp thiết bị, công nhân và dịch vụ khổng lồ cho các công ty dầu mỏ, hôm thứ Hai đã báo cáo khoản lỗ 1 tỷ USD trong quý đầu tiên, trái ngược với doanh thu ròng 152 triệu USD cùng kỳ năm trước.

Gary Ross, giám đốc điều hành của các nhà đầu tư Black Gold, một công ty kinh doanh dầu mỏ, cho biết nhu cầu đang giảm nhanh đến mức các công ty Mỹ xuất khẩu dầu hiện đang cắt giảm sản lượng.

Ông Ross cho biết, bất kể là ở mức giá 15 USD, 10 USD hay 8 USD, các công ty vẫn sẽ phải dừng sản xuất. ConocoPhillips, một trong những công ty dầu khí lớn nhất của Mỹ, cho biết vào thứ Năm tuần trước rằng họ sẽ tạm thời cắt giảm sản xuất khoảng 225.000 thùng mỗi ngày.

Việc cắt giảm như vậy sẽ giúp ổn định thị trường, nhưng có thể mất vài tháng để trông thấy sự hiệu quả. Hợp đồng dầu giao vào tháng 5 năm 2021 của Mỹ được giao dịch vào thứ Hai ở mức khoảng 35 USD một thùng, một dấu hiệu cho việc phải mất bao lâu để giá dầu quay trở lại mức chỉ vài tuần trước.

Hoàn cảnh khó khăn của ngành công nghiệp dầu mỏ đang buộc các nhà hoạch định chính sách can thiệp mạnh mẽ hơn.

Và vào thứ ba, Ủy ban Đường sắt Texas, nơi điều tiết hoạt động khoan dầu khí, đưa ra đề xuất cắt giảm 20% sản lượng trên toàn tiểu bang vào thứ ba. Ủy ban được ra đời nhằm mục đích quản lý thường xuyên việc sản xuất dầu, nhưng đã không phải làm việc này từ đầu những năm 1970.

Exxon Mobil và các công ty lớn khác đã phản đối việc cắt giảm, nhưng một số công ty nhỏ hơn mong muốn ủy ban hành động.

Scott Sheffield, giám đốc điều hành của Pioneer Natural Resources, đã nói với ủy ban tại phiên điều trần tuần trước rằng nếu giá dầu ở mức khoảng 20 USD một thùng trong một thời gian nữa, 80% trong số hàng trăm công ty dầu mỏ độc lập trong bang sẽ bị phá sản và 250.000 công nhân sẽ mất việc.

Với giá 30 USD một thùng, nhiều công ty sẽ bị "tê liệt", ông cho biết. "Tuy nhiên, ít nhất ngành công nghiệp dầu mỏ vẫn sẽ tồn tại."

Mỹ Linh
Theo The New York Times