Ông Putin nói bản chất liên minh AUKUS

Liên minh giữa Mỹ-Anh-Úc đang mang đến một cuộc chạy đua vũ trang, ông Putin chỉ trích kiểu "kết bạn hại người".

Hôm 15/10, Bộ Ngoại giao Nga ra thông báo cho biết, trong cuộc gặp với Đại sứ Anh tại Moscow Deborah Bronert, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov bày tỏ hy vọng, ba thành viên của AUKUS sẽ tuân thủ các nghĩa vụ của họ trong lĩnh vực không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Tổng thống Nga chỉ trích kiểu "kết bạn để chống lại ai đó".

Lưu ý rằng AUKUS sẽ không tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải quyết các nhiệm vụ như tăng cường an ninh và ổn định quốc tế, thông báo của Bộ Ngoại giao Nga cho hay: "Moscow đang nghiên cứu những hậu quả có thể xảy ra từ việc hình thành AUKUS".

Trước đó, Thứ trưởng Ryabkov đã bày tỏ quan ngại với Mỹ về AUKUS trong cuộc họp về ổn định chiến lược giữa hai bên ở Geneva, Thụy Sỹ vào cuối tháng 9.

Khi đó, nhà ngoại giao này cho hay, "quan hệ đối tác công nghệ cao AUKUS, theo đó sẽ chuyển giao công nghệ động cơ hạt nhân cho Australia như một phần của việc phát triển một lô tàu ngầm hạt nhân không phù hợp với cơ chế không phổ biến vũ khí hạt nhân”.

Trong bài trả lời phỏng vấn mới đây với đài CNBC của Mỹ bên lề Diễn đàn Tuần lễ Năng lượng Nga, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã bình luận về liên minh mới được thành lập của Mỹ- Anh-Úc là "làm suy yếu sự ổn định của khu vực".

Ông nói: “Theo tôi, kết bạn với nhau là tốt, nhưng ‘kết bạn để chống lại ai đó’ lại là xấu. Nó phá hoại sự ổn định, là điều mà tất cả chúng ta đang nói đến và tất cả chúng ta đang quan tâm."

Ông Putin bày tỏ hy vọng việc thành lập AUKUS sẽ không khiến tình hình phát triển theo chiều hướng khó lường và không gây thêm căng thẳng trong khu vực.

Theo nhận định của ông Nikolay Nozdrev, Vụ trưởng Vụ châu Á thứ 3 thuộc Bộ Ngoại giao Nga (phụ trách khu vực Đông Nam Á và một số nước trong khu vực), liên minh quân sự AUKUS có thể đẩy mạnh cuộc chạy đua vũ trang và gia tăng mâu thuẫn trong khu vực.

Theo đài RT, ông Nozdrev nhắc đến những kế hoạch của 3 nước thuộc liên minh, gồm có việc Úc mua tên lửa hành trình Tomahawk của Mỹ, thỏa thuận triển khai máy bay quân sự của Mỹ, thỏa thuận mở rộng hợp tác quân sự song phương và khả năng Úc cho tàu ngầm hạt nhân Anh sử dụng căn cứ của nước này.

“Toàn bộ những điều này chỉ khiến gia tăng lo ngại nghiêm trọng về ảnh hưởng của AUKUS đối với sự ổn định và an ninh của khu vực, nguy cơ rõ ràng về việc khởi động cuộc chạy đua vũ trang và lo ngại về hiệu quả của hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân” - ông Nozdrev nói.

Nhận định của Tiến sĩ Andrey Kortunov hiện là Giám đốc Hội đồng Nga về các vấn đề quốc tế (RIAC), cho rằng, việc thành lập một cấu trúc an ninh mới được coi là sự thừa nhận gián tiếp của Washington rằng, mô hình liên minh cứng nhắc của thế kỷ XX không còn phù hợp với thế kỷ XXI. Vì vậy, AUKUS là một nỗ lực nhằm tìm kiếm giải pháp thay thế hiện đại cho NATO.

Sự ra đời của AUKUS cho thấy việc kiểm soát những huyết mạch hàng hải sẽ tiếp tục là một ưu tiên của Mỹ.

Mỹ không có khả năng thiết lập quyền kiểm soát đáng kể đối với hành lang vận tải đường bộ ở khu vực Á-Âu, và Washington cũng không cần phải làm vậy, bởi những tuyến vận tải hàng hóa chủ chốt trên phạm vi toàn cầu trong tương lai gần sẽ là những tuyến hải vận.

Vì vậy, chính những đại dương trên thế giới, chứ không phải lục địa Á-Âu, mới là đấu trường chính giữa Mỹ và Trung Quốc.

Đối với Nga - một cường quốc có sức mạnh chủ đạo trên đất liền, AUKUS nhìn chung là một điều tốt lành, miễn là Moscow không cố dính líu vào tâm điểm của cuộc đối đầu hiện nay giữa Trung Quốc và Mỹ.

Trên lý thuyết, trong vài thập niên tới, các tàu ngầm của Australia có thể sẽ xuất hiện ngoài khơi đảo Sakhalin và bán đảo Kachatka của Nga, hay thậm chí bắn qua eo biển Bering vào Bắc Băng Dương, tạo ra mối đe dọa tiềm tàng mới đối với Hạm đội phương Bắc của xứ sở Bạch dương.

Tuy nhiên, có nhiều lý do để nhận định rằng, các tuyến đường hoạt động chính của hạm đội tàu ngầm này sẽ nằm xa hơn về phía Nam và sẽ không ảnh hưởng trực tiếp đến những lợi ích của Nga.

Đáng chú ý, cùng thời điểm AUKUS được thành lập, Trung Quốc cũng đệ đơn xin gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Hiệp định CPTPP, tiền thân là Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), vốn được chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama coi là một phần của chiến lược kiềm chế sức mạnh kinh tế của Trung Quốc.

Tuy nhiên, chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump đã rút Mỹ ra khỏi hiệp định.

Cơ hội gia nhập CPTPP của Trung Quốc rất mong manh. Thế nhưng, khi đệ đơn xin gia nhập, Bắc Kinh muốn một lần nữa chứng minh rằng, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới muốn giới hạn cuộc cạnh tranh với Washington trong lĩnh vực kinh tế, đầu tư và công nghệ.

Mặt khác, với sự ra đời của AUKUS, Mỹ và các đối tác đang tăng cường phát tín hiệu về ý định mở rộng đối đầu với Trung Quốc sang lĩnh vực công nghệ quân sự và đấu trường địa chính trị.

Phía Trung Quốc cũng đã chỉ trích việc lập liên minh AUKUS là hành động vô trách nhiệm và mang tư tưởng Chiến tranh lạnh. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên mới đây cáo buộc sự hợp tác về tàu ngầm hạt nhân giữa Anh, Mỹ và Úc gây tổn hại nghiêm trọng đến hòa bình và ổn định của khu vực, leo thang chạy đua vũ trang và ảnh hưởng nỗ lực của quốc tế nhằm thúc đẩy không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Kim Hoa