Nga khẳng định lại vị thế là nhà cung cấp khí đốt hàng đầu của châu Âu

Lần đầu tiên sau hai năm, Nga lại vượt qua Mỹ để trở thành nhà cung cấp khí đốt lớn nhất cho châu Âu, bất chấp nỗ lực của khu vực nhằm giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng của Moskva.

Một trạm trung tâm kiểm soát khí đốt tự nhiên hóa lỏng ở Hajduszoboszlo, Hungary. Ảnh: AFP/TTXVN.

Theo tờ Financial Times mới đây, nhập khẩu khí đốt của châu Âu từ Nga một lần nữa vượt qua nguồn cung từ Mỹ lần đầu tiên sau gần hai năm vào tháng 5 năm nay, bất chấp nỗ lực của khu vực nhằm loại bỏ nhiên liệu hóa thạch của Nga kể từ khi cuộc xung đột ở Ukraine nổ ra.

Mặc dù một số yếu tố nhất thời góp phần vào sự đảo ngược trên, nhưng nó nhấn mạnh khó khăn trong việc giảm thêm sự phụ thuộc của châu Âu vào khí đốt từ Nga, với một số nước Đông Âu vẫn dựa vào nhập khẩu từ nước láng giềng trong khi các nước khác đang tích cực lách các biện pháp trừng phạt của chính họ với hy vọng có được giá năng lượng rẻ hơn.

Tom Marzec-Manser, người đứng đầu Trung tâm phân tích ICIS cho biết: “Thật đáng kinh ngạc khi thấy thị phần khí đốt của Nga và LNG [khí tự nhiên hóa lỏng] tăng lên ở châu Âu sau tất cả những gì chúng tôi đã trải qua cũng như tất cả những nỗ lực nhằm tách rời và giảm thiểu rủi ro trong việc cung ứng năng lượng. Trên thực tế thì không phải vậy, và nó cho thấy rằng bất chấp tất cả những lời hoa mỹ và thái độ, không có gì thay đổi ở châu Âu và Nga vẫn đóng vai trò là một nguồn năng lượng quan trọng của châu Âu".

Sau cuộc xung đột Nga - Ukraine nổ ra vào tháng 2/2022, Moskva đã cắt giảm nguồn cung cấp khí đốt qua đường ống tới châu Âu và khu vực này đã tăng cường nhập khẩu LNG, được vận chuyển trên các tàu chuyên dụng với Mỹ là nhà cung cấp chính. Chỉ vài tháng sau, vào tháng 9/2022, Mỹ đã vượt Nga trở thành nhà cung cấp khí đốt chính cho châu Âu và kể từ năm 2023 đã chiếm khoảng 1/5 nguồn cung của khu vực.

Nhưng tháng trước, các chuyến hàng khí đốt và LNG do Nga cung cấp chiếm 15% tổng nguồn cung sang EU, Anh, Thụy Sĩ, Serbia, Bosnia và Herzegovina và Bắc Macedonia, theo dữ liệu từ ICIS. Dữ liệu cho thấy LNG từ Mỹ chiếm 14% nguồn cung cho khu vực, mức thấp nhất kể từ tháng 8/2022.

Sự đảo ngược diễn ra trong bối cảnh nhập khẩu LNG của Nga từ châu Âu tăng mạnh mặc dù một số nước EU đã thúc đẩy - nhưng không áp dụng các biện pháp trừng phạt.

Như Financial Times lưu ý, Nga đã ngừng vận chuyển khí đốt qua các đường ống nối nước này với Tây Bắc Âu vào giữa năm 2022 nhưng vẫn tiếp tục cung cấp bằng đường ống qua Ukraine và Thổ Nhĩ Kỳ.

Dòng chảy khí đốt trong tháng 5 vừa qua bị ảnh hưởng bởi các yếu tố nhất thời, bao gồm sự cố ngừng hoạt động tại một cơ sở xuất khẩu LNG lớn của Mỹ, trong khi Nga gửi thêm khí đốt qua Thổ Nhĩ Kỳ trước kế hoạch bảo trì vào tháng 6. Nhu cầu khí đốt ở châu Âu cũng vẫn tương đối yếu, với mức dự trữ gần mức cao kỷ lục vào thời điểm này trong năm.

Trong khi đó, Ủy ban châu Âu đang hỗ trợ nỗ lực thiết lập kế hoạch đầu tư mở rộng công suất đường ống ở Hành lang khí đốt phía Nam giữa EU và Azerbaijan, nhưng một quan chức cấp cao của EU cho biết nguồn cung qua tuyến đường này hiện không đủ để thay thế 14 tỷ mét khối khí đốt của Nga hiện đang chảy qua Ukraine đến EU mỗi năm.

Vũ Thanh