Ukraine đã nhận được dự thảo kế hoạch hòa bình từ Mỹ, sẵn sàng đàm phán

Trong thông cáo phát đi tối 20/11, Văn phòng Tổng thống Ukraine cho biết Tổng thống Volodymyr Zelensky “đã chính thức nhận từ phía Mỹ một dự thảo kế hoạch mà theo đánh giá của Washington là có thể giúp tạo xung lực mới cho hoạt động ngoại giao”. Nhà lãnh đạo Ukraine hy vọng sẽ thảo luận trực tiếp với Tổng thống Mỹ Donald Trump “trong vài ngày tới” về văn kiện này.

Thông báo được đưa ra sau khi truyền thông Mỹ và châu Âu đồng loạt đưa tin Washington đã chuyển cho Kiev bản kế hoạch 28 điểm nhằm chấm dứt xung đột với Nga – một tài liệu đang gây nhiều tranh luận trong giới chức Ukraine và các đồng minh châu Âu.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: Telegram Volodymyr Zelensky

Kế hoạch 28 điểm gây tranh cãi

Trong cuộc gặp tại Kiev ngày 20/11, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Bộ trưởng Lục quân Mỹ Dan Driscoll đã “đồng thuận về một thời hạn rất gấp rút” để ký kết văn kiện hòa bình.

Ông Driscoll dẫn đầu một phái đoàn quân sự cấp cao của Mỹ tới Kiev. Một số nguồn tin cho biết ông nhiều khả năng sẽ tới Moscow vào cuối tuần tới để tiếp tục các cuộc thảo luận với Điện Kremlin. Ban đầu, phái đoàn của ông Driscoll đến Kiev để trao đổi về công nghệ quân sự và chiến lược, nhưng sau đó được Nhà Trắng giao nhiệm vụ hỗ trợ “kích hoạt đàm phán” với Ukraine thay mặt Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và Ngoại trưởng Marco Rubio.

Một quan chức Mỹ tiết lộ ông Driscoll chỉ mới được giao vai trò “đặc phái viên hòa bình” từ tuần trước, dẫn tới việc ông phải “thay đổi toàn bộ lịch làm việc, chuyển sang chế độ chuẩn bị khẩn trương”.

Theo truyền thông Anh và Ukraine, kế hoạch gồm 28 điểm do Mỹ và Nga bí mật xây dựng đưa ra các yêu cầu lớn đối với Ukraine, trong đó có: cắt giảm sâu lực lượng vũ trang Ukraine; chuyển giao một phần lãnh thổ vùng Donbass; ngừng tiếp nhận vũ khí từ phương Tây; không cho phép lực lượng nước ngoài đóng quân tại Ukraine.

The Telegraph cho rằng Moscow có thể trả một khoản “phí thuê” để tiếp tục kiểm soát vùng Donbass, giúp hai bên tránh phải tổ chức trưng cầu ý dân ý theo quy định trong Hiến pháp Ukraine đối với mọi quyết định chuyển giao lãnh thổ.

Trong khi đó, một nguồn tin nói với RBC-Ukraine rằng khuôn khổ đề xuất cũng bao gồm việc Nga được tái hội nhập vào kinh tế toàn cầu và Ukraine phải từ bỏ tham vọng gia nhập NATO.

Các đồng minh EU bày tỏ bất ngờ về các điều khoản nêu trên. Cao ủy chính sách đối ngoại EU Kaja Kallas cho rằng mọi thỏa thuận hòa bình phải phản ánh quan điểm của cả Ukraine và EU, đồng thời nhận định dự thảo này “không thể hiện bất kỳ nhượng bộ nào từ phía Nga”.

Một quan chức Ukraine cho biết Tổng thống Zelensky thể hiện thái độ hòa nhã trong cuộc gặp với ông Driscoll, sau khi cuộc thảo luận dự kiến với ông Witkoff tại Thổ Nhĩ Kỳ một ngày trước đó bị đổ vỡ vì phía Mỹ cho rằng Kiev “chưa sẵn sàng tham gia nghiêm túc” vào kế hoạch.

“Quyết định của chúng tôi là cố gắng làm việc cùng nhau để tìm kiếm hòa bình”, vị quan chức này giải thích.

Kế hoạch vẫn có thể được điều chỉnh?

Theo một quan chức Mỹ, chính quyền Tổng thống Trump trong hai ngày qua đã nỗ lực trấn an Ukraine và các đồng minh châu Âu rằng đây là một “tài liệu đang được hoàn thiện”, có thể điều chỉnh dựa trên quan điểm của các bên liên quan.

Axios cho biết ông Witkoff cũng đã điện đàm với Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul, mô tả kế hoạch như một “khuôn khổ ý tưởng”.

“Ông Witkoff nhấn mạnh chính quyền Tổng thống Trump đang làm điều có trách nhiệm và tìm kiếm mọi cách để chấm dứt xung đột”, một quan chức Mỹ cho biết. Đặc phái viên Mỹ được cho là đã nói với phía Đức rằng: “Nếu có điểm nào không phù hợp, hãy cho chúng tôi biết để tìm giải pháp dung hòa”.

Trong thông điệp đăng trên Telegram sau cuộc gặp, Tổng thống Ukraine cho biết ông và ông Driscoll đã “thảo luận về các lựa chọn để đạt được hòa bình thực chất, các giai đoạn triển khai và hình thức đối thoại, cũng như các động lực mới cho hoạt động ngoại giao”.

“Các nhóm của Ukraine và Mỹ sẽ cùng làm việc về các điểm cụ thể của kế hoạch nhằm chấm dứt xung đột. Chúng tôi sẵn sàng hợp tác mang tính xây dựng, trung thực và khẩn trương”, ông cho hay.

Ông Zelensky khẳng định Ukraine trân trọng nỗ lực của Tổng thống Trump và nhóm của nhà lãnh đạo Mỹ nhằm khôi phục an ninh châu Âu: “Hòa bình là điều cần thiết… Ukraine bảo vệ sự sống và độc lập nhờ lòng dũng cảm của người dân, sự đoàn kết trong nước và sự hỗ trợ của các đối tác”.

Tại cuộc họp báo ngày 20/11, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết kế hoạch về Ukraine “vẫn đang trong quá trình hoàn thiện”, đồng thời khẳng định Mỹ đang “trao đổi tích cực với cả hai phía”. Bà bác bỏ mạnh mẽ các ý kiến cho rằng Ukraine bị gạt khỏi bàn đàm phán, nhấn mạnh rằng cả ông Witkoff và ông Rubio đều đã “trao đổi với cả hai bên”.

Trả lời Newsweek, bà Leavitt cho biết Tổng thống Donald Trump “cảm thấy thất vọng với cả hai phía vì không cam kết hướng tới một thỏa thuận hòa bình”, song khẳng định Nhà Trắng vẫn đang nỗ lực thúc đẩy “một kế hoạch chi tiết và có thể chấp nhận được cho cả hai bên nhằm chấm dứt thương vong và hướng tới hòa bình lâu dài”.

Hoàng Phạm