Hội Hữu nghị Việt - Xô: Cơ sở nền móng cho quan hệ hữu nghị Việt - Nga ngày nay

Ngày 22 tháng 9 năm 1945, ngay sau khi Việt Nam tuyên bố độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi mật điện cho nguyên thủ Liên Xô I. V. Stalin, thông báo về sự ra đời của Chính phủ cách mạng ở Việt Nam. Ngày 30 tháng 1 năm 1950, Moskva chính thức công nhận Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Từ năm 1950 trở đi, Liên Xô và Việt Nam bắt đầu thiết lập quan hệ ngoại giao. Ngày 23/05/1950 Hội hữu nghị Việt -Nga được thành lập. Năm 1991, chỉ 1 ngày sau khi Liên Xô chính thức tan rã, Việt Nam tuyên bố công nhận Nga là quốc gia thừa kế Liên Xô. Năm 2001, nâng quan hệ lên tầm “đối tác chiến lược” và “đối tác chiến lược toàn diện” năm 2012. Quan hệ hữu nghị Việt Nam Liên bang Nga đã vượt qua thử thách của thời gian, phát triển theo bề rộng và chiều sâu, đạt được nhiều thành công trên mọi lĩnh vực.

Đại biểu tham dự Đại hội Hữu nghị Việt Nga TP Hà Tĩnh lần thứ 3 (26/12/2024)

Với tư cách là nước lớn, Nga được đánh giá là quốc gia đóng vai trò then chốt đối với sự ổn định và phát triển của thế giới. Thiết lập, duy trì và phát triển mối quan hệ ở cấp độ cao, nồng ấm, thân tình và bền chặt giữa Việt Nam và Nga không những phù hợp với lợi ích của cả hai bên mà còn là sự bảo đảm quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu trên tất cả các lĩnh vực của Đảng, Nhà nước Việt Nam trong xu thế mới. Ngay từ khi giành được chính quyền, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng bước tiếp cận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Liên Xô.

Không chỉ đặt nền móng cho quan hệ giữa Việt Nam và Liên Xô, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn kiên trì, nỗ lực duy trì và phát huy mối quan hệ hữu nghị, hợp tác toàn diện với Liên Xô. Do đó, từ năm 1950, Liên Xô từng bước đồng tình, đi đến ủng hộ đường lối, mục tiêu, quyết tâm kháng chiến giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam. 

Giai đoạn 1950 – 1975: trong điều kiện chiến tranh hết sức ác liệt và gian khổ, Hội hữu nghị Việt – Xô đã tập trung vào phổ biến sách báo, tranh ảnh giới thiệu Liên Xô với nhân dân cả nước, nhất là vùng mới giải phóng. Các hoạt động này được sự phối hợp, ủng hộ của các ngành, các giới, sự giúp đỡ của Hội văn hóa đối ngoại Liên Xô và sự hưởng ứng của toàn dân Việt Nam, góp phần vào việc củng cố và phát triển tình đoàn kết hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân Liên Xô.

Năm 1954, lần đầu tiên nhân dân Việt Nam tổ chức kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười Nga trong điều kiện miền Bắc được hoàn toàn giải phóng. Những năm tiếp theo, ở Miền Bắc các hoạt động của Hội hữu nghị có điều kiện thuận lợi hơn, rộng rãi hơn qua các hoạt động như: “Tuần hữu nghị Việt - Xô”, “Ngày văn hóa Xô - Việt”, các hoạt động kỷ niệm Cách mạng Tháng 10 Nga, ngày sinh Lênin. Tổ chức triển lãm giới thiệu những thành tựu của Liên Xô trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, tổ chức đón các đoàn đại biểu các tầng lớp nhân dân Liên Xô thăm Việt Nam và tham gia các đoàn Việt Nam thăm Liên Xô.

Ngày 31/07/1958, Hội hữu nghị Xô -Việt được thành lập ở Liên Xô, Hoạt động của hội hữu nghị Việt - Xô được sự giúp đỡ và phối hợp chặt chẽ của hội hữu nghị Xô - Việt trong việc tuyên truyền giới thiệu về Việt Nam, trong xây dựng đất nước và đặc biệt là trong các phong trào ủng hộ, giúp đỡ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống mỹ, cứu nước và trong công cuộc phục hồi, phát triển đất nước sau chiến tranh.

Trong giai đoạn từ 1975 đến 1991, Hội hữu nghị ở hai nước ngày càng được mở rộng về tổ chức và phát triển về số lượng hội viên ở khắp các vùng miền đất nước. Hoạt động hợp tác hữu nghị ngày càng đi vào chiều sâu và đem lại nhiều hiệu quả thiết thực, góp phần to lớn vào việc hoàn thiện các công trình trọng điểm hợp tác Việt Xô như Thủy điện Trị An, Thủy điện Hòa Bình, Nhiệt điện Phả Lại, Xi măng Bỉm Sơn, Liên doanh dầu khí Vietsovpetro… Trong những năm qua, quan hệ Việt - Xô phát triển rực rỡ, Liên - Xô đã giúp Việt Nam xây dựng gần 300 công trình hạ tầng kinh tế - kỹ thuật, đào tạo hơn 50 nghìn chuyên gia cho Việt Nam trong đó có 3.000 tiến sỹ và 250 tiến sỹ khoa học.

Từ 1991 đến nay, Hội hữu nghị với Việt Nam của Liên bang Nga đã được thành lập trên cơ sở kế thừa Hội hữu nghị Xô -Việt, đến năm 2007, Hội hữu nghị Việt Nam đã được củng cố và đổi mới tổ chức với tên gọi là Hội hữu nghị Nga -Việt. Còn tại Việt Nam, ngày 19/12/1994 tổ chức đại hội lần thứ nhất. Trong bối cảnh mới, Hội hữu nghị Việt Nga đã tích cực, chủ động, tìm tòi các hình thức hoạt động cho phù hợp với tình hình mới diễn ra cả ở hai nước. 

Cùng với sự củng cố, phục hồi và phát triển quan hệ giữa Việt Nam – Liên bang Nga trong tình hình mới, hoạt động của Hội ngày càng đi vào ổn định và hiệu quả, nhất là từ sau năm 2000.
Trong giai đoạn ngày nay, hai Hội đã thường xuyên tổ chức các hoạt động nhân các ngày lịch sử, ngày lễ của cả hai nước. Hội duy trì tốt trao đổi các đoàn học sinh xuất sắc của Việt Nam đi thăm, nghỉ hè tại Liên bang Nga, đón các đoàn nghệ sỹ Nga sang biểu diễn tại Việt Nam. Các chương trình biểu diễn nghệ thuật “Nước Nga một thời để nhớ”, “Bài ca chiến thắng”, “Thầy trò Xô -Việt” … thu hút đông đảo các tầng lớp dân tham gia.

Trong thời gian này, việc dịch các tác phẩm của các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng của Nga và Việt Nam như Nguyễn Du, tuyển tập thơ “Đợi anh về”, Gia tộc tổng thống PUTIN”, “Người Nga viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh”, các chương trình văn hóa nghệ thuật kỷ niệm 100 năm cách mạng Tháng Mười.

Trong các hoạt động của mình, Hội hữu nghị Việt Nga đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan và được sự giúp đỡ tận tình, trách nhiệm của cả đại sứ quán hai nước. Trong 75 năm qua, Hội hữu nghị hai nước đã gặt hái được rất nhiều thành công song do tình hình chính trị có nhiều biến động phức tạp, ít nhiều ảnh hưởng đến các hoạt động. Các hội viên trong hội hữu nghị Việt - Nga tuổi ngày càng cao nên thiếu tính năng động, sáng tạo trong cách thức tổ chức, duy trì, triển khai các hoạt động; Giới trẻ hiện nay ít chọn các trường đại học ở Nga để du học nên việc trao truyền, kết nối qua các kênh du học bị hạn chế; Nguồn kinh phí hoạt động khó khăn, chủ yếu là hội viên tự đóng góp và sự ủng hộ của các cá nhân nên ít nhiều ảnh hưởng đến quy mô và chất lượng của các hoạt động trong hội. 

Để Hội hữu nghị Việt - Nga/ Nga Việt hoạt động tốt, tiến tới kỷ niệm 75 năm quan hệ hữu nghị Việt - Nga (30/01/1950 – 30/01/2025) trong thời gian tới nên tập trung vào một số nội dung thiết thực như tham gia các hoạt động kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước; Kỷ niệm 75 năm Hội Việt – Nga, hai nước sẽ ký Thỏa thuận hợp tác mới cho 05 năm 2025-2030; Chú trọng việc kết nối các doanh nghiệp, nhà trường, địa phương 2 nước; Tổ chức các cuộc thi viết, vẽ… thể hiện tình cảm của hai nước.

Trong những năm gần đây, đối ngoại nhân dân trở thành một trong những công cụ đối ngoại quan trọng của tất cả các nước trên thế giới. “Quyền lực mềm” đang trở thành yếu tố bổ sung cho quan hệ chính trị cổ điển nên việc phát huy những giá trị đối ngoại trong lịch sử giữa hai nước thông qua tổ chức Hội hữu nghị là một tài sản vô giá, nền tảng cho hai nước thắt chặt hơn tình hữu nghị vĩ đại của mình. Có thể khẳng định rằng tất cả những gì mà Hội hữu nghị Việt Nga hoạt động trong 75 năm qua giúp chính phủ và nhân dân hai nước hình thành sự giao tiếp hữu nghị thuận lợi, tạo ra một kết cấu bền chặt, sâu đằm, nồng ấm, rất khó bị phá vỡ, dù trong bất kỳ tình huống chính trị nào.

Một số hình ảnh của Đại hội Hội Hữu nghị Việt - Xô:

Ông Nguyễn Đăng Phát Phó Tổng thư ký Hội Hữu nghị Việt Nga, Tổng biên tập Tạp chí Bạch Dương (người thứ 3 từ phải sang) chúc mừng BCH Hội Hữu nghị Việt Nga TP Hà Tĩnh lần thứ 3. Đc Lê Quang Uý (người cầm hoa) được bầu làm Chủ tịch Hội.

Đại biểu tham dự Đại hội Hữu nghị Việt Nga TP Hà Tĩnh lần thứ 3 (26/12/2024)

   Văn nghệ chào mừng Đại hội

Th.s Trần Thị Bích Thủy