Đường đua vũ khí siêu thanh 'nóng rực', Mỹ chỉ bám đuôi Nga - Trung

Trong khi Nga - Trung công khai giới thiệu các loại vũ khí siêu thanh thì Mỹ vẫn "bặt vô âm tín" trong lĩnh vực công nghệ mới này.

Theo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP), những đột phá gần đây trong hoạt động phát triển các loại vũ khí siêu thanh làm gia tăng quan ngại về sự xuất hiện của một cuộc chạy đua vũ trang mới giữa Nga – Trung – Mỹ. Một số nhà quan sát quân sự cũng đã kêu gọi ba quốc gia này cần tiến tới ký kết một hiệp ước kiểm soát vũ khí quốc tế mới.

Tên lửa siêu thanh DF-17 được Trung Quốc cho ra mắt trong lễ diễu binh mừng Quốc khánh 1/10/2019. (Ảnh: AP)

Sự xuất hiện của vũ khí siêu thanh làm dấy lên mối quan ngại về một cuộc chạy đua “bất bại” khi không một hệ thống phòng thủ tên lửa hiện thời nào trên thế giới có thể đánh chặn. Điều đáng nói, những vũ khí siêu thanh này đang được sử dụng để nâng cao năng lực của các cường quốc hạt nhân.

Vũ khí siêu thanh thường di chuyển với tốc độ tối thiểu là Mach 5, tức là nhanh gấp 5 lần so với tốc độ âm thanh.

Trong năm 2019, Trung Quốc trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới chính thức triển khai các loại vũ khí siêu thanh với màn “chào hàng” tên lửa DF-17 trong lễ diễu binh mừng Quốc khánh 1/10.

Tiếp đó, tới cuối tháng 12/2019, Nga thông báo chính thức triển khai hoạt động của tên lửa Avangard.

“Việc triển khai tên lửa Avangard cho thấy, Nga đã đi trước cả Mỹ - Trung bởi tên lửa siêu thanh DF-17 của quân đội Trung Quốc sử dụng công nghệ cũ với tốc độ di chuyển là Mach 6”, một chuyên gia quân sự chia sẻ với SCMP.

Trong khi đó, truyền thông Nga cho biết thiết bị lượn siêu thanh Avangard có thể đạt tốc độ bay là Mach 20.

Về phần mình, dưới thời lãnh đạo của Tổng thống Donald Trump, Mỹ đã cho nối lại chương trình phát triển tên lửa siêu thanh dù trước đó, chính quyền của Tổng thống Barack Obama cho dừng chương trình này. Song cho tới nay, Mỹ vẫn chưa đưa ra thông báo cụ thể về chương trình phát triển vũ khí siêu thanh của riêng mình.

Bản báo cáo của tờ Bulletin of the Atomic Scientists từng nhận định, thời gian gần đây, Nga – Trung đã đạt được những bước tiến lớn trong chương trình phát triển công nghệ siêu thanh thông qua hàng loạt vụ thử nghiệm. Trong khi, Ấn Độ và Pháp là hai quốc gia được nhận định đi sau Nga – Trung. 

Theo Phó Giáo sư Margaret Kosal tại Viện Công nghệ Georgia ở Mỹ, công nghệ vũ khí siêu thanh sẽ không thể thay đổi cuộc chơi bởi bằng chứng cho thấy, công nghệ này sẽ không thể thay thế các loại vũ khí hạt nhân để trở thành công cụ ngăn chặn chiến lược hiệu quả nhất.

Còn theo nhà phân tích quân sự tại Bắc Kinh, ông Zhou Chenming, các loại vũ khí siêu thanh sẽ làm tăng thêm chi phí chiến tranh và ba cường quốc trên thế giới là Nga – Trung – Mỹ sẽ không sử dụng vũ khí này làm công cụ tấn công phủ đầu mà thay vào đó, họ sẽ tiếp tục tăng cường công nghệ hạt nhân chiến lược.

“Chi phí sản xuất và bảo trì các loại vũ khí siêu thanh có thể sẽ rẻ hơn, nhưng chi phí phát triển là cực lớn với mỗi chuyến bay thử nghiệm tốn tới hàng tỉ nhân dân tệ”, ông Chenming nói.

Nhà quan sát quân sự tại Macau, ông Antony Wong Dong chia sẻ điều chắc chắn là không thể ngăn cản ba cường quốc chạy đua phát triển công nghệ siêu thanh. Tuy nhiên, họ có thể cùng hợp tác để tránh xảy ra một cuộc khủng hoảng tiềm tàng bằng cách đồng thuận không trang bị công nghệ siêu thanh trên các loại vũ khí hạt nhân.

“Các tên lửa siêu thanh có thể trở thành vị cứu tinh hoặc tội đồ của một quốc gia. Điều này phụ thuộc vào quyết định của các nhà lãnh đạo. Ba nước Nga – Trung – Mỹ nên đưa ra một cơ chế rõ ràng và đồng lòng để ngăn chặn việc các phương tiện bay siêu thanh được trang bị cùng vũ khí hạt nhân”, ông Dong cho hay.

Bên cạnh đó, vũ khí siêu thanh còn có thể được sử dụng như một vũ khí chiến thuật nhằm tăng cường ưu thế trong quá trình đàm phán.

TASS đưa tin, hồi tháng 12/2019, ông Alexei Rakhmanov, Chủ tịch Tập đoàn Đóng tàu Thống nhất (USC) của Nga cho biết, Moscow sẽ trang bị vũ khí siêu thanh trên các chiến hạm mới cũng như sửa sang lại các tàu chiến hiện thời để có thể sử dụng vũ khí siêu thanh.

“Nếu kế hoạch của Nga trở thành hiện thực, đây sẽ là vũ khí làm thay đổi toàn bộ cuộc chơi”, ông Collin Koh Swee Lean, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và Chiến lược tại Singapore cho biết.

Cả ông Koh và Zhou đều tin rằng, Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ sử dụng ưu thế trong hoạt động phát triển thiết bị lượn siêu thanh Advangard để tăng cường vị thế mặc cả trong các cuộc đàm phán về Hiệp ước Cắt giảm vũ khí chiến lược (New START) với Mỹ trong thời gian tới. Hiệp ước New START hiện được kỳ vọng là thỏa thuận nhằm thay thế Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) mà Tổng thống Trump đã rút Mỹ ra khỏi hồi năm ngoái.

Điều đáng nói, cả Mỹ và Nga đều đang muốn lôi kéo Trung Quốc vào quá trình đàm phán và mở rộng thành một hiệp ước kiểm soát vũ khí ba bên. Song Bắc Kinh nhiều lần khẳng định không muốn tiến hành đàm phán khi cho rằng kho hạt nhân của Trung Quốc còn kém xa Nga – Mỹ.

Minh Thu (lược dịch)