Phớt lờ Mỹ, Saudi Arabia đáp lời kêu gọi từ Iran

Ngày 1/10, ông Abbas al-Hasnawi - một quan chức văn phòng Thủ tướng Iraq nói với cổng thông tin Middle East Eye (MEE)  rằng, Saudi Arabia đã cho phép Thủ tướng Iraq Adil Abdul-Mahdi xúc tiến những bước đi tạo tiền đề cho một cuộc gặp với Iran.

"Saudi Arabia đã bật đèn xanh, và Thủ tướng Abdul-Mahdi đang làm việc về vấn đề này", ông Abbas al-Hasnawi khẳng định.

Theo vị quan chức này, Thủ tướng Iraq đã làm trung gian hòa giải giữa Riyadh và Tehran nhằm giảm bớt căng thẳng trong khu vực và ông đã thông báo với cả hai bên điều kiện để đàm phán.

"Ban lãnh đạo Iraq có những kênh liên lạc với cả hai bên. Trong chính phủ, những đồng nghiệp theo dòng Hồi giáo Sunni liên lạc với phía Saudi Arabia còn những đồng nghiệp theo dòng Shiite liên lạc với phía Iran.

Saudi Arabia có những điều kiện trước khi quá trình đàm phán được khởi động, và tương tự, Iran cũng có những điều kiện riêng. Chúng tôi đã thông tin những điều kiện này cho bên còn lại. Đây không phải là một công việc dễ dàng khi kết nối hai bên đối lập trong ý thức hệ, giáo phái và các quan hệ đồng minh trong khu vực", ông Hasnawi cho biết.

Vị quan chức Iraq tiết lộ thêm, Thủ tướng Abdul-Mahdi hy vọng sẽ tổ chức cuộc gặp giữa Saudi Arabia và Iran tại Baghdad dưới sự giám sát của chính phủ Iraq.

"Baghdad là địa điểm tốt nhất cho cuộc gặp, nhưng tôi không thể xác nhận điều đó có diễn ra không. Đầu tiên, sẽ có các cuộc gặp giữa các quan chức từ cả hai nước, sau đó thỏa thuận sẽ được đưa ra. Giới lãnh đạo Saudi Arabia và Iran sẽ gặp nhau để ký kết thỏa thuận đó", ông al-Hasnawi nói.

Mỹ không phản đối khả năng đàm phán ở khu vực, hiện Cố vấn An ninh Quốc gia Iraq Falih Alfayyadh đang ở Washington (Mỹ) để thảo luận về khung thời gian cho cuộc gặp giữa Iran và Saudi Arabia.

Vị quan chức này cũng xác nhận phía Saudi Arabia, bao gồm Thái tử Mohammed bin Salman, đã "có những phát biểu kiềm chế" trong những ngày qua và cảnh báo về hậu quả cuộc một xung đột mới có thể xảy ra trong khu vực.

"Khu vực này không thể chống chịu được xung đột giữa Saudi Arabia và Iran, đây là một khu vực nguy hiểm và giàu có về dầu thô, một sản phẩm thiết yếu cho toàn thế giới", ông nói thêm.

Giới quan sát cho rằng, lời kêu gọi của Iran tại phiên họp lần thứ 74 Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã bắt đầu có tác dụng.

Cụ thể, Tổng thống Iran Hassan Rouhani nhấn mạnh, giải pháp cho khu vực phải do các nước trong khu vực quyết định. Những giải pháp đến từ bên ngoài không bao giờ mang lại hòa bình và an ninh cho Vùng Vịnh (ám chỉ Mỹ).

"An ninh của Vịnh Ba Tư, Eo biển Hormuz và Biển Oman là vấn đề nội bộ. Các lực lượng nước ngoài có thể gây ra nhiều vấn đề và mất an ninh cho quốc gia và khu vực của chúng tôi", ông Rouhani chỉ rõ.

Dường như cả Iraq và Saudi Arabia đều hiểu rõ ẩn ý của Tổng thống Iran và bắt đầu có những động thái tích cực nhằm giảm leo thang căng thẳng tại Vùng Vịnh.

Thực tế, Iran, Saudi Arabia và tất cả các nước Vùng Vịnh chưa từng mong muốn căng thẳng leo thang, càng không muốn chiến sự sẽ nổ ra tại đây. Ngay cả khi căng thẳng giữa Iran và Saudi Arabia lên tới đỉnh điểm sau vụ UAV tấn công vào các cơ sở dầu mỏ của Saudi, các bên đều đã hết sức kiềm chế.

Mặc dù Mỹ liên tục cáo buộc Tehran đứng sau hỗ trợ lực lượng Houthi thực hiện vụ tấn công, song bản thân Saudi không tin hoặc không muốn tin vào điều đó. Thay vì có hành động trả đũa nhằm vào Iran, Saudi quyết định tấn công vào Yemen.

Quyết định này được đánh giá là hành động gián tiếp phủ nhận vai trò của Iran trong vụ tấn công vào các cơ sở dầu mỏ của Saudi Arabia. Căng thẳng tại Vùng Vịnh vì thế mà hạ nhiệt đáng kể.

Mặc dù là đồng minh thân cận của Mỹ nhưng Saudi Arabia hiểu rõ chiến lược "bờ vực chiến tranh" mà Mỹ đang áp dụng tại Vùng Vịnh. Thay vì chờ đợi quyết định từ Mỹ, Saudi đã chủ động hơn trong việc tìm tiếng nói chung với Tehran.

Thành Chung