Phụ huynh Nhật Bản sốc trước thông báo đóng cửa trường học

Tình hình dịch bệnh tại Nhật Bản dù không quá nghiêm trọng như hai quốc gia láng giềng là Hàn Quốc và Trung Quốc, nhưng chính phủ nước này đang chịu áp lực rất lớn để giải quyết tình hình trong bối cảnh Thế vận hội mùa hè đang tới gần.

Diễn biến dịch bệnh phức tạp khiến chính phủ Nhật Bản đóng cửa các trường học. Ảnh: The New York Times.

Sau khi hứng chịu hàng loạt chỉ trích do các biện pháp phòng dịch thiếu quyết đoán và chủ quan, chính quyền của Thủ tướng Shinzo Abe đã thực hiện các động thái quyết liệt hôm vào thứ Năm khi yêu cầu tất cả các trường học trên cả nước đóng cửa trong một tháng.

Việc đóng cửa các trường học, khiến Nhật Bản trở thành một trong một số quốc gia, bao gồm cả Trung Quốc và Việt Nam, đình chỉ hệ thống giáo dục trên toàn quốc, dường như là một sự đảo ngược đột ngột so với lập trường thận trọng ban đầu của chính phủ.

Nhật Bản, không giống như nước láng giềng Hàn Quốc, đã không phải chứng kiến sự gia tăng đột biến của các ca bệnh Covid-19. Hiện nước này có 210 trường hợp nhiễm bệnh và 4 trường hợp tử vong. Ngoài ra còn có khoảng 705 trường hợp nhiễm bệnh và 4 trường hợp tử vong trên tàu Diamond Princess.

Nhưng trước tình hình dịch bệnh đang có dấu hiệu lây lan trên toàn cầu, cũng như nhiều khả năng Oympic Tokyo có thể bị hủy bỏ, chính phủ Nhật Bản không thể “ung dung” chờ dịch tự chấm dứt. Các động thái mới nhất của ông Abe đã phản ánh các quan ngại đó, ông yêu cầu hủy bỏ hoặc hoãn các sự kiện văn hóa và thể thao lớn trong những tuần tới.

Chính phủ Nhật Bản đang hứng chịu chỉ trích khi quyết định đóng cửa trường học và để tình trạng dịch bệnh lây lan trên diện rộng. Ảnh: AP

Khi tuyên bố đóng cửa trường vào thứ Năm, Thủ tướng Abe nói rằng ông đã đặt ưu tiên cho sức khỏe và sự an toàn của trẻ em cũng như cố gắng ngăn chặn nguy cơ bùng phát trên diện rộng trong môi trường học đường.

Phát biểu trước cuộc họp của lực lượng đặc nhiệm chống dịch Covid-19, Thủ tướng Nhật Bản nói rằng các trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học nên đóng cửa một tháng. Năm học của Nhật Bản kết thúc vào tháng 3 và năm học mới thường bắt đầu vào đầu tháng 4. Tuy nhiên ông Abe đã không đề cập đến các trường đại học hoặc các nhà trẻ trong tuyên bố của mình.

Mặc dù trước đó hội đồng trường học ở Hokkaido đã tự cho học sinh nghỉ học, nhưng quyết định của ông Abe không khỏi khiến nhiều phụ huynh và các nhà phân tích bất ngờ.

Các trường học tại Nhật Bản sẽ đóng cửa cho tới hết tháng 3. Ảnh: PBS.

“Đây có vẻ là một quyết định cực kỳ bất ngờ và đột ngột”, ông Chelsea Szendi Schieder - phó giáo sư kinh tế tại Đại học Aoyama Gakuin ở Tokyo, nhận định. “Quyết định này có ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống thường ngày của người dân đến mức tôi không chắc chắn rằng nó có giá trị về mặt y tế cộng đồng”.

Kentaro Iwata, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Kobe, người đã chỉ trích phản ứng của chính phủ đối với sự bùng phát của dịch bệnh trên tàu Diamond Princess, cho biết việc đóng cửa trường học không được bảo đảm về mặt y tế.

“Tôi không hiểu điều này. Về cơ bản, trẻ em không dễ bị nhiễm bệnh và ngay cả khi bị nhiễm bệnh, chúng sẽ không thể bị đe dọa tới tính mạng”, ông Iwata bày tỏ quan điểm.

Các nhà phân tích cho biết quyết định này mang nặng động cơ chính trị hơn ý nghĩa khoa học, đặc biệt là trong bối cảnh chỉ còn vài tháng nữa Thế vận hội mùa hè diễn ra.

“Thế vận hội đã ảnh hưởng rất lớn tới các quyết định của chính phủ Nhật Bản trong thời gian qua”, ông Tobias Harris, một chuyên gia về chính trị Nhật Bản tại công ty tư vấn truyền thông Teneo Intelligence ở Washington, cho biết.

“Ngay từ đầu, các phản ứng của họ có chút rụt rè do lo ngại ảnh hưởng tới tâm lý của du khách nước ngoài, còn bây giờ họ nhận ra rằng nếu không kiềm chế được dịch bệnh, nguy cơ hủy bỏ Thế vận hội đang ngày càng hiện hữu”, ông Harris nhận định.

Vị chuyên gia nói thêm rằng quyết định cho học sinh nghỉ học là một phát súng khởi đầu, trước khi người dân đổ xô đi mua sắm và tích trữ nhu yếu phẩm như những gì đã xảy ra tại Hong Kong.

Nhiều bậc phụ huynh đã lên mạng xã hội để bày tỏ sự lo lắng về việc đóng cửa trường học có ý nghĩa gì đối với các gia đình lao động.

“Là một người trưởng thành trong một gia đình có bố/mẹ đơn thân, tôi hy vọng chính phủ và các công ty sẽ có biện pháp cứu trợ hoặc bồi thường cho những người nuôi con một mình, những gia đình có thể gặp khó khăn do công việc của họ bị ảnh hưởng khi con cái phải ở nhà”, một người dùng Twitter chia sẻ.

Toshihito Kumagai, thị trưởng thành phố Chiba, phía đông Tokyo, cho biết trên Twitter rằng ông đã bị sốc bởi tin tức đóng cửa trường học và quan ngại về hoàn cảnh của những bậc phụ huynh làm bác sĩ, nhân viên xã hội, cảnh sát và lính cứu hỏa sẽ ứng phó như thế nào khi con họ không thể tới trường.

“Xã hội có thể sụp đổ”, ông Kumagai cảnh báo. Vị thị trưởng cũng đặt câu hỏi về hiệu quả của lệnh cấm khi những phụ huynh vẫn phải ra ngoài đi làm hay thậm chí chen chúc nhau trên những chuyến tàu điện – vốn tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh.

Trong khi một số công ty đã đưa ra các chính sách làm việc tại nhà để ngăn chặn sự lây lan dịch bệnh, phần lớn các doanh nghiệp Nhật Bản không có văn hóa cho phép người lao động làm việc từ xa. Thế nhưng ngay cả khi các lao động được phép làm việc ở nhà, họ cũng sẽ phải vật lộn trong việc cân bằng giữa công việc và trông con.

“Bản thân tôi có hai con học tiểu học. Vợ tôi cũng làm việc, vì vậy chúng tôi đang bàn tới việc gửi con về cho ông bà chăm ở Hiroshima”, ông Hajime Kawaguchi - một luật sư ở Nagoya, cho biết.

“Tôi có một người bạn sống độc thân và nuôi hai đứa con khác. Anh ấy làm việc trong một nhà máy của Toyota và không thể ở nhà. Bạn tôi đang tự hỏi sẽ phải làm gì với hai đứa con ở nhà”, ông Kawaguchi chia sẻ.

Tuy nhiên không phải tất cả mọi người đều phản đối quy định đóng cửa trường học này, một số chuyên gia nhận định số ca lây nhiễm Covid-19 tại Nhật Bản sẽ còn cao hơn nhiều trong những tuần tới.

“Quản lý một cuộc khủng hoảng và phát triển các chính sách bên lề phụ thuộc vào việc nhận biết quy mô của vấn đề”, theo ông Jeff Kingston, chuyên gia nghiên cứu châu Á thuộc Đại học Temple (Tokyo), cho biết.

Chính phủ Nhật Bản cũng đã từng bị chỉ trích gay gắt về việc họ đã phản ứng chậm chạp trước sự cố rò rỉ hạt nhân ở Fukushima, sau thảm họa động đất và sóng thần năm 2011.

Robert Dujarric, giám đốc Viện nghiên cứu Châu Á đương đại tại Đại học Temple cho biết: “Khi có một mối đe dọa mà mọi người không hiểu, đôi khi bạn phải làm gì đó, ngay cả khi nó không liên quan. Bất kỳ hành động nào cũng mang lại ấn tượng cho cử tri rằng chính phủ đang chịu trách nhiệm”.

Một số phụ huynh bày tỏ lòng biết ơn đối với việc đóng cửa trường học tạm thời, vì con đường lây truyền dịch bệnh tại Nhật Bản vẫn chưa được làm sáng tỏ. Emi Takase, một giám đốc quan hệ công chúng cao cấp tại Hitachi, nhà sản xuất thiết bị điện tử, nói rằng đứa con trai 12 tuổi của cô bị hen suyễn và cô đã lo lắng về nguy cơ nhiễm bệnh.

“Tôi cảm thấy nhẹ nhõm trước quyết định nghỉ học”, Takase nói, cho biết thêm rằng công ty Hitachi hôm thứ Tư cũng đã thử nghiệm để cho nhân viên làm việc tại nhà.

“Mặt khác, tôi cảm thấy rằng có nhiều công ty hoặc những người có thể không may mắn như tôi”, cô nói. “Vì vậy, tôi chỉ hy vọng rằng Nhật Bản sẽ tận dụng cơ hội này để tìm ra cách khắc phục tình hình phù hợp, bởi rõ ràng suy nghĩ đầu tiên của các phụ huynh về tin tức trường học đóng cửa sẽ là: ‘Chúng ta phải làm gì bây giờ?’”.

Bắc Hiệp (Theo The New York Times)