Làm thế nào để đưa Nga và Việt Nam xích lại gần nhau hơn?

Năm 2025 là năm có nhiều ngày kỷ niệm quan trọng trong cuộc sống của Nga và Việt Nam, bao gồm lễ kỷ niệm 75 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước chúng ta.

Trong hơn ba phần tư thế kỷ, mối quan hệ này đã chứng kiến nhiều thăng trầm, lúc vui lúc buồn. Nhưng người Việt Nam và người Nga luôn gắn kết với nhau bằng mối quan hệ nồng ấm và tình bạn chân thành.

Hiện nay, hai nước chúng ta gắn kết với nhau thông qua quan hệ đối tác chiến lược toàn diện. Về mặt chính trị, quan hệ Nga-Việt rất năng động và hiệu quả. Nhưng ở những lĩnh vực khác, tình hình hiện tại còn kém xa tiềm năng của hai nước cũng như truyền thống hữu nghị và hợp tác sâu sắc đã được xây dựng trong nhiều thập kỷ qua.

Kho báu văn hóa của Việt Nam

Nhân dịp kỷ niệm 75 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Liên bang Nga, nhiều viện khoa học và cơ sở giáo dục của Nga tổ chức các buổi thuyết trình và cuộc họp giới thiệu về lịch sử và tình hình hiện tại của quan hệ Nga-Việt. Viện Trung Quốc và châu Á đương đại thuộc Viện Hàn lâm khoa học Liên bang Nga (ICMA RAS) đã mở đầu loạt bài giảng dành cho sinh viên, giáo viên và nhà khoa học bằng bài giảng về quan hệ Nga-Việt trong lĩnh vực văn hóa. Nhà nghiên cứu Elena Nikulina từ Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam và ASEAN đã nói về sự hợp tác trong các lĩnh vực văn học, sân khấu và điện ảnh, âm nhạc và khiêu vũ, và bà Albina Legostayeva, nhà nghiên cứu tại Bảo tàng Nghệ thuật Phương Đông và là người phụ trách bộ sưu tập Việt Nam của bảo tàng, đã nói về sự hợp tác trong lĩnh vực mỹ thuật. Trong buổi thuyết trình kéo dài 2,5 giờ, kèm theo triển lãm ảnh lưu trữ và tác phẩm của các họa sĩ Việt Nam, khán giả đã biết được nhiều điều thú vị về sự giao lưu văn hóa sâu rộng giữa Liên Xô và Việt Nam, đồng thời làm quen với những nhà hoạt động văn hóa nổi tiếng của Nga và Việt Nam, những người đã cống hiến cả cuộc đời để giới thiệu nền văn hóa của nước bạn đến nhân dân nước mình. Thật đáng tiếc khi chúng ta phải thừa nhận rằng, hiện nay, mặc dù có những văn bản hợp tác được ký kết thường xuyên giữa các bộ văn hóa của hai nước, nhưng việc làm quen với âm nhạc, khiêu vũ, sân khấu, điện ảnh và mỹ thuật của Nga và Việt Nam chỉ diễn ra trong khuôn khổ Những ngày văn hóa Nga tại Việt Nam và Những ngày văn hóa Việt Nam tại Nga được tổ chức vài năm một lần tại 2-3 thành phố của mỗi nước. Số ít sự kiện văn hóa còn lại: xuất bản sách, chuyến thăm của các nhà văn, lưu diễn sân khấu, triển lãm và trình diễn thời trang. Đây là những dự án cá nhân của những người sống với đam mê.

Những thăng trầm trong quan hệ Nga-Việt

Buổi gặp mặt được tổ chức trong khuôn khổ dự án Nghiên cứu quốc gia (Stranoved) của Câu lạc bộ cố vấn của Hội đồng các nhà ngoại giao trẻ thuộc Bộ Ngoại giao Nga và Học viện Ngoại giao cũng nhằm kỷ niệm 75 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Nga - Việt. Sinh viên từ nhiều trường đại học Nga đã lắng nghe các chuyên gia hàng đầu về Việt Nam. Những người tổ chức hoạt động này đã xây dựng nó theo một kịch bản cách rất thú vị. Mở đầu, họ trình chiếu bộ phim video ngắn được tạo từ những bức ảnh lưu trữ, ghi lại những sự kiện nổi bật nhất trong quan hệ Nga - Việt trong hơn ba phần tư thế kỷ. Và rồi bộ phim này đã được “sống lại” thông qua câu chuyện của những người tham gia vào các sự kiện này. Ông Andrey Tatarinov, nguyên Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền LB Nga tại Việt Nam (2001-2004), lần đầu tiên đến Việt Nam với tư cách là nghiên cứu sinh vào năm 1973, sau đó làm việc nhiều năm tại đại sứ quán Liên Xô và Nga tại Hà Nội, rồi vào năm 2002, ông đến Việt Nam với tư cách là Đại sứ của Liên bang Nga. Trong bài phát biểu ngắn, Andrey Alekseevich đã nói rất sống động về cả thời kỳ hoàng kim trong mối quan hệ song phương cũng như về những quyết định khó khăn hồi những năm 1990 - đầu những năm 2000 mà ông đã phải trải qua.

“Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện đòi hỏi mức độ tin cậy cao, tôn trọng lẫn nhau, cân nhắc đến lợi ích của nhau và khả năng hiểu biết lẫn nhau. Tất cả những điều này hiện diện trong mối quan hệ giữa hai nước chúng ta ngày nay và là chìa khóa cho sự phát triển thành công của mối quan hệ song phương bất chấp tình hình địa chính trị khó khăn”, - ông Andrey Tatarinov nhấn mạnh.

Ông Konstantin Vnukov, Đại sứ Liên bang Nga tại Việt Nam nhiệm kỳ 2014-2021, cho biết về việc Nga đã phải phản ứng lại với hành động của các đối tác phương Tây của Việt Nam, những người tìm cách làm phức tạp quan hệ Nga-Việt trong nhiều lĩnh vực. Còn đại tá Vladimir Ruvimov, thành viên Đoàn Chủ tịch Tổ chức Công cộng Liên khu vực của Cựu chiến binh Chiến tranh Việt Nam, nhớ lại những kỷ niệm về thập niên 1960, khi ông và các sĩ quan phòng không Liên Xô đã huấn luyện binh lính và sĩ quan Việt Nam vận hành hệ thống tên lửa phòng không Liên Xô bảo vệ bầu trời Việt Nam. Bài thuyết trình của GS-TSKH Vladimir Kolotov, Giám đốc Viện Hồ Chí Minh thuộc Đại học Tổng hợp Quốc gia Saint-Peterburg, mà đây là viện duy nhất ngoài Việt Nam nghiên cứu di sản tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã thu hút sự quan tâm của cả giáo viên và sinh viên. Gần đây ông đã dịch sang tiếng Nga cuốn sách của nhà quân sự nổi tiếng của Trung Quốc "Bàn về Binh pháp Tôn Tử", mà Hồ Chí Minh đã biên dịch sách “Phép dùng binh của ông Tôn Tử” sang tiếng Việt và bổ sung nó vào năm 1945–1946. Trong bài thuyết trình của mình, Vladimir Nikolaevich cho thấy rõ cách vận dụng hiệu quả những mưu kế của Tôn Tử trong chính sách đối ngoại của Việt Nam hiện đại. Chuyên gia hàng đầu về kinh tế Việt Nam, Giáo sư Vladimir Mazyrin, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam và ASEAN trực thuộc Viện Trung Quốc và châu Á đương đại, Viện Hàn lâm Khoa học LB Nga, đã giới thiệu tạp chí “Nghiên cứu Việt Nam” do Trung tâm xuất bản. Đây là tạp chí khoa học liên ngành thứ hai trên thế giới chuyên nghiên cứu về Việt Nam. Phó Chủ tịch Hội hữu nghị Nga - Việt, bà Elena Zubtsova, Phó Giáo sư Khoa Ngôn ngữ Phương Đông, Đại học Ngôn ngữ quốc gia Matxcơva, đã nói về ngoại giao công chúng. Bà lưu ý rằng, thực tế đau lòng mà chúng ta phải đối mặt là các thỏa thuận được ký kết giữa các cơ quan chính thức của Nga và Việt Nam thường chỉ nằm trên giấy, rằng báo chí Nga ít quan tâm đến Việt Nam và báo chí Việt Nam sử dụng các nguồn tin của phương Tây có thiên vị.

“Ở Việt Nam, thái độ đối với Nga vẫn rất nồng nhiệt. Và chúng ta phải nỗ lực hết sức để người Việt Nam biết nhiều hơn về Nga, chúng ta phải áp dụng chương trình duy trì và tăng cường giảng dạy tiếng Nga tại Việt Nam”, - bà Elena Zubtsova nhấn mạnh.

"Việt Nam là một đất nước với nền văn hóa phong phú và đa dạng đáng để khám phá". Đây là cách Phó Giáo sư, Tiến sĩ Maxim Syunnerberg, Học viện các nước Á-Phi thuộc Đại học Tổng hợp Matxcơva, gọi bài thuyết trình của mình. Ông giới thiệu những bức tranh đầy màu sắc về thiên nhiên, kiến trúc và nghệ thuật Việt Nam cho thấy rõ rằng, đất nước này mang tính đa dạng cao. Tiến sĩ Maxim Syunnerberg kể về các hoạt động của Đại sứ quán Việt Nam tại LB Nga và cộng đồng người Việt tại Nga tạo điều kiện tốt để dạy tiếng Việt, để văn hóa Việt Nam lan tỏa ở Nga.

Một bất ngờ thú vị dành cho tất cả những người có mặt là lời chào từ St. Petersburg của bà Victoria Dobrovolskaya, nhạc trưởng dàn nhạc và hợp xướng Nga-Việt. Bài hát nổi tiếng "Katyusha" được trình diễn bởi dàn hợp xướng và giọng hát tuyệt vời của các ca sĩ Việt Nam.

Làm thế nào để trở thành đại sứ?

Buổi gặp mặt kết thúc bằng phần đặt câu hỏi của sinh viên cho diễn giả. Số lượng câu hỏi cho thấy mức độ quan tâm của các bạn trẻ đến những gì các chuyên gia nói. Các câu hỏi rất đa dạng, nhưng theo chúng tôi, ông Roman Nilov, phiên dịch viên hàng đầu của Bộ Ngoại giao Nga, người điều hành cuộc họp và là người đứng đầu dự án Nghiên cứu quốc gia, đã đưa ra câu hỏi thú vị nhất.

"Làm thế nào để trở thành đại sứ?" – ông hỏi các nhà ngoại giao có mặt.

Andrey Tatarinov và Konstantin Vnukov đã tiết lộ những bí quyết để thành công trong sự nghiệp.

“Bạn phải liên tục trau dồi kỹ năng và kiến thức của bản thân, mở rộng tầm nhìn, học hỏi từ những người đi trước và đừng ngại thể hiện bản thân”, - ông Andrey Tatarinov chia sẻ quan điểm của mình.

“Bạn phải là một người yêu nước và luôn nhớ rằng bạn có nước Nga ủng hộ, phải xứng đáng là người đại diện cho Tổ quốc”, ông Konstantin Vnukov kết luận.

Chương trình kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Nga-Việt rất phong phú và đa dạng. Sẽ còn có nhiều sự kiện hấp dẫn mà chúng tôi chắc chắn sẽ kể cho các bạn độc giả.