Vị trí Biển Đông trong "Con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21" của Trung Quốc

Hiện nay Trung Quốc đang tích cực triển khai xây dựng “con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21”, tuy nhiên những thách thức từ vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông đã trở thành trở ngại đầu tiên và nan giải nhất đối với chiến lược này của Bắc Kinh , bởi Biển Đông là mắt xích đầu tiên và quan trọng nhất cho toàn bộ “con đường tơ lụa trên biển” này. Do vậy, chính quyền Bắc Kinh một mặt thúc đẩy xây dựng “con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21” nhằm thúc đẩy gia tăng hợp tác với các quốc gia dọc con đường này nhằm mở rộng không gian phát triển, mặt khác đẩy mạnh các hoạt gia tăng kiểm soát thực tế ở Biển Đông.


Có thể thấy, chiến lược của Trung Quốc đối với con đường tơ lụa trên biển và vấn đề Biển Đông về bản chất cũng giống như “hai mặt của một đồng tiền” – hai phương thức được thực hiện gia tăng ảnh hưởng ra bên ngoài.

Tháng 10/2013, khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm các nước ASEAN đã đưa ra ý tưởng gia tăng hợp tác trên biển với các nước ASEAN, nhằm phát triển quan hệ hợp tác đối tác trên biển, cùng nhau xây dựng “con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21”. Ý tưởng này được trình bày trong bài phát biểu của ông Tập Cận Bình trước Quốc hội Indonesia, kêu gọi gia tăng hợp tác trên biển giữa Trung Quốc và các nước ASEAN. Có thể thấy, việc xây dựng con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21 đã ở thành chiến lược quốc gia, và là bộ phận hợp thành quan trọng trong bố cục tổng thể của ngoại giao Trung Quốc trong thời kỳ mới; là bộ phận phối hợp quan trọng trong chiến lược xây dựng cường quốc biển; cũng là bộ phận mang tính bổ sung cấu thành quan trọng trong chiến lược cải cách mở cửa của Trung Quốc; đây cũng là sự thử nghiệm cho quan niệm ngoại giao mới của Trung Quốc hiện nay. 

Bản thân “con đường tơ lụa trên biển” sẽ được hợp thành bởi hai yếu tố ngoại giao và kinh tế. Theo như GS. Dương Bảo Duân, chuyên gia nghiên cứu Đông Nam Á của Đại học Bắc Kinh đã phát biểu trên tờ China Daily cho biết, “giống như tuyến đường lịch sử nhiều thế kỷ trước, con đường tơ lụa trên biển mới sẽ đem lại lợi ích rõ rệt cho các nước láng giềng dọc tuyến đường, và sẽ là động lực mới cho sự phồn thịnh của toàn bộ khu vực Đông Á.”  Theo như Kanwal Sibal, nguyên Ngoại trưởng Ấn Độ thì, khái niệm của con đường tơ lụa trên biển thể hiện chiến lược hàng hải của Trung Quốc giống như ánh sáng hoà bình, như được thúc đẩy một cách đơn thuần qua những tính toán về mặt thương mại. Từ “lụa” gợi lên sự mềm mại và sung túc. Điều này liên quan đến chiến lược “chuỗi ngọc trai” của Trung Quốc nhằm mở rộng sự hiện diện đến Ấn Độ Dương. 

Vai trò của Biển ngày càng quan trọng hơn trong quan điểm chiến lược của thế hệ lãnh đạo mới ở Trung Quốc. Trước đó, trong cuộc họp với Bộ Chính trị vào tháng 7/2013, ông Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng, “thế kỷ 21, nhân loại bước vào thời kỳ phát triển tận dụng biển quy mô lớn. Biển có vai trò ngày càng quan trọng đối với cục diện phát triển kinh tế và trong mở cửa đối ngoại của quốc gia, có vị trí nổi bật hơn trong việc bảo vệ chủ quyền quốc gia, an ninh, lợi ích phát triển; có vai trò ngày càng nổi bật hơn trong việc xây dựng văn minh sinh thái quốc gia; có địa vị ngày càng rõ rệt hơn trong chiến lược cạnh tranh toàn cầu ở các lĩnh vực chính trị, phát triển kinh tế, quan sự và công nghệ.”  Đồng thời, ông Tập Cận Bình cũng cho rằng, Trung Quốc “vừa là nước lớn lục địa, cũng là nước lớn về biển, có lợi ích chiến lược biển rộng rãi. Trải qua sự phát triển nhiều năm, sự nghiệp biển của Trung Quốc về mặt tổng thể là đã bước vào thời kỳ phát triển tốt nhất trong lịch sử. Một số thành tựu đã đặt cơ sở vững chắc cho chúng ta xây dựng cường quốc biển. Chúng ta cần dõi theo toàn cục phát triển sự nghiệp xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc, trù tính hai đại cục trong nước và quốc tế, kiên trị trù tính lục địa và biển, kiên trì con đường phát triển nước giàu dựa vào biển, mạnh về biển, người và biển hài hoà, hợp tác cùng thắng; thông qua phương thức hoà bình, phát triển, hợp tác, cùng thắng, thúc đẩy vững chắc xây dựng quốc gia mạnh về biển.” 

Chính vì vậy, trong buổi nói chuyện trước Quốc hội Indonesia (tháng 10/2013), ông Tập Cận Bình đã nhấn mạnh chiến lược phát triển “con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21”. Tiếp đến, trong thời gian Trung Quốc tổ chức Lưỡng Hội toàn quốc năm 2014 (Hội nghị lần thứ hai Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc lần thứ 12, và Hội nghị lần thứ hai khoá 12 của Chính hiệp Toàn quốc), Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã trình bày “Báo cáo công tác Chính phủ”, trong đó đã chỉ ra trọng điểm công tác năm 2014 sẽ “nắm chắc việc quy hoạch xây dựng vành đai kinh tế con đường tơ lụa và con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21, thúc đẩy xây dựng hành lang kinh tế  Bangladesh-Trung Quốc - Ấn Độ- Myanmar, Trung Quốc – Pakistan; đẩy mạnh củng cố các dự án lớn, gia tăng liên thông liên kết cơ sở hạ tầng, mở rộng không gian mới hợp tác kỹ thuật kinh tế quốc tế.”  Đối với bước đi cụ thể, “con đường tơ lụa trên biển” đòi hỏi Trung Quốc phải làm việc với các đối tác nhằm phát triển cơ sở hạ tầng biển, đặc biệt là các hải cảng. Trung Quốc sẵn sàng chi 2 tỷ USD để nâng cấp cảng Kuantan của Malaysia. Các quan chức Campuchia cũng không ngần ngại chỉ ra nhu cầu của họ để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng các bến cảng.  Trung Quốc chắc chắn sẽ tiếp tục củng cố chỗ đứng chân về mặt thương mại ở Ấn Độ Dương với lực lượng hải quân của mình. Mục đích của việc mở rộng lực lược hải quân của Trung Quốc chính là để tạo ra không gian chiến lược cho họ ở phía Tây Thái Bình Dương và sau đó dịch chuyển dần dần vào Ấn Độ Dương để chuẩn bị cho việc huấn luyện các hoạt động xa bờ trong thời gian dài, chẳng hạn như ở Vịnh Aden. 

Bên cạnh đó, theo đánh giá của Trương Bảo Thần thuộc Viện Nghiên cứu Khoa học Vận tải đường thuỷ, Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc, thì “xu hướng chiến lược trọng điểm của con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21 gồm: Một là, từ các cảng biển duyên hải Trung Quốc qua Biển Đông, kinh qua eo biển Malacca và Ấn Độ Dương, kéo dài đến châu Âu; Hai là, từ các cảng duyên hải Trung Quốc đến Biển Đông, kinh qua Indonesia đến Nam Thái Bình Dương; Ba là, về lâu dài có thể tính toán đế phương hướng Bắc Băng Dương.”  Đồng thời, theo như Viện trưởng Viện Chiến lược Quốc tế hoá Doanh nghiệp thuộc Viện Nghiên cứu Bộ Thương vụ Trung Quốc ông Trương Uy Tắc đánh giá về quy mô kinh tế của tuyến đường chiến lược này, khi ông cho biết, các quốc gia thuộc con đường tơ lụa trên biển (không bao gồm Trung Quốc) năm 2013 có số dân 2,6 tỷ người; tổng giá trị GDP đạt 7.400 tỷ USD; kim ngạch thương mại với Trung Quốc đại 793,8 tỷ USD, chiếm 19,2% tổng mậu dịch đối ngoại của Trung Quốc.  Chính vì vậy, trên phương diện kinh tế, việc xây dựng con đường tơ lụa trên biển, theo Trung Quốc, thì đó là việc xây dựng “hành lang vàng” của kinh tế biển. 

Chiến lược “Vành đai kinh tế con đường tơ lụa” và “Con đường tơ lụa trên biển” (gọi tắt là “mỗi vành đai một con đường” - One Belt and One Road) có vai trò quan trọng trong chiến lược toàn cầu của Trung Quốc. Chiến lược này được coi là sự mở rộng của thuyết “giấc mộng Trung Hoa” . Xây dựng chiến lược con đường tơ lụa trên biển mời nhằm thúc đẩy sự trỗi dậy của Trung Quốc trong thế kỷ 21, là biện pháp quan trọng nhằm  thực hiện mục tiêu “hai giấc mộng” và nhằm thục đẩy ngoại giao kinh tế của quốc gia này.  Đối với chiến lược “con đường tơ lụa trên biển”, ban đầu chiến lược này chủ yếu nhằm vào quan hệ với ASEAN. Tuy nhiên, sự mở rộng của khái niệm này trong cuộc gặp gỡ với Bộ Trưởng ngoại giao Sri Lanka. Theo đó, có sự kết nối giữa con đường tơ lụa trên biển với “chuỗi ngọc trai” (String of Pearls)  tạo thành mạng lưới cơ sở hạ tầng của Trung Quốc kết nối giữa Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Chiến lược “Chuỗi ngọc trai” của Trung Quốc bao gồm đầu tư của Trung Quốc ở các cảng biển như cảng Colombo ở Sri Lanka, và cảng Gwadar ở Pakistan. Hiện nay, rõ ràng là Trung Quốc đã có tên khác cho những cảng biển này – đó là “con đường tơ lụa trên biển”.  Theo đánh giá của Chu Bác, đến từ Học viện Khoa học Quân sự Trung Quốc cho biết nước này chỉ có hai mục đích ở Ấn Độ Dương là lợi ích về kinh tế và đảm bảo an ninh tuyến giao thông đường biển.  Bởi theo như Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc ông Hà Kiến Trung trong diễn đàn ngày hàng hải Trung Quốc 2014 diễn ra ngày 11/7/2014 với chủ đề “Xúc tiến con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21 và phát triển dịch vụ thuỷ thủ”, đã đánh giá rằng, “Trung Quốc là nước lớn và vận chuyển hàng hải, nước lớn về thuỷ thủ, nước lớn về đóng tàu, nước lớn về ngư nghiệp, tạo ra con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21 là một con đường dài phải đi.” Và, “vận chuyển đường biển chiếm vị trí quan trọng trong phát triển mậu dịch đối ngoại của Trung Quốc, là phương thức vận tải chủ yếu của mậu dịch đối ngoại của Trung Quốc, gánh vác gần 90% lượng vận chuyển hàng hoá ngoại thương, 95% lượng dầu thô nhập khẩu và 99% quặng sắt nhập khẩu của Trung Quốc.”  Đồng thời, cũng theo như Trương Bảo Thần thuộc Biện Nghiên cứu Khoa học Vận tải đường thuỷ, Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc thì, “xây dựng con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21 là quyết sách chiến lược lớn trong sự nghiệp mở cửa đối ngoại thời kỳ mới của Trung Quốc, cũng là cơ hội chiến lược quan trọng cho Trung Quốc chấn hưng sự ngành vận tải viễn dương của Trung Quốc.”  Đồng thời, “các dự án lớn” (mega-projects) ở Ấn Độ Dương và Biển Đông sẽ “giúp cho Trung Quốc giảm nhẹ bớt những lo ngại về mặt an ninh”. 

Nhằm phục vụ cho chiến lược của mình, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình luôn vỗ về các quốc gia ASEAN khi ông nhấn mạnh rằng, Trung Quốc và các nước thành viên ASEAN có “chung vận mệnh”, Trung Quốc sẵn sàng mở cửa rộng rãi hơn đối với các nước ASEAN và các nước ASEAN có thể đạt được nhiều lợi ích hơn từ sự phát triển của Trung Quốc.  Đồng thời, trong Hội chợ Triển lãm Trung Quốc – ASEAN lần thứ 10 và Hội nghị Thượng đỉnh Thương mại và Đầu từ Trung Quốc – ASEAN diễn ra tại Nam Ninh, Quảng Tây, Trung Quốc khai mạc ngày 3/9/2013, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã phát biểu những lời nhằm làm yên lòng các nước khi cho rằng, “Trung Quốc sẽ luôn luôn chắc chắc đi theo con đường phát triển hoà bình, nhằm đóng góp tích cực cho phồn vinh ổn định khu vực và thế giới. Khu vực láng giềng luôn là trọng điểm trong ngoại giao của Trung Quốc, Chính phủ khoá mới của Trung Quốc sẽ kiên định thực hiện phương châm ngoại giao láng giềng thân thiện, láng giềng là đối tác; chủ động hơn thực hiện kết nối chiến lược phát triển của Trung Quốc với mục tiêu phát triển của các nước láng giềng, xây dựng có hiệu quả cộng đồng chung vận mệnh cùng hưởng hoà bình phồn vinh.”  Đồng thời, trong bài phát biểu ông cũng nhấn mạnh “trong hợp tác 10 năm vừa qua giữa Trung Quốc và ASEAN là thời kỳ của ‘thập kỷ vàng’. Những con số biết nói đã chứng minh điều này: từ năm 2003, kim ngạch mậu dịch Trung Quốc – ASEAN đạt 78,2 tỷ USD, năm 2012 đạt 400,1 tỷ USD, bình quân mỗi năm tăng 22%. 10 năm trở lại đây, đầu tư mới song phương Trung Quốc – ASEAN đạt 10 tỷ USD. Trước mặt Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN, ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Trung Quốc. Đây là hợp tác kinh tế mậu dịch đáng nể, điều khó thấy trong quan hệ kinh tế thương mại trên thế giới, hai bên cần tiếp tục mở rộng thêm, thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược Trung Quốc – ASEAN đã tốt còn tốt hơn nữa, tạo ra ‘thập kỷ kim cương’ trong quan hệ hai bên.”  

Không chỉ vậy, từ khi Trung Quốc bước vào thời kỳ thế hệ lãnh đạo thứ 5, các nhà lãnh đạo cấp cao nước này như Chủ tịch nước Tập Cận Bình và Thủ tướng Quốc vụ viện Lý Khắc Cường đã lần lượt thực hiện các chuyến thăm khắp thế giới từ Mỹ Latin và Bắc Mỹ, đến châu Phi, châu Âu và châu Á. Theo như tờ Đại Công Báo (Dakongpao) của Hong Kong ngày 14/10/2013 đánh gíacho biết, “hoạt động đối ngoại của Tập Cận Bình và Lý Khắc Cường không chỉ tiếp tục truyền thống nghiêng về các quốc gia thuộc thế giới thứ ba như Nga và ASEAN mà những người tiền nhiệm là Hồ Cẩm Đào và Ôn Gia Bảo đã làm, mà phạm vi, số lượng và tỷ lệ tần xuất các chuyến công du nước ngoài đã vượt qua hai ông Hồ Cẩm Đào và Ôn Gia Bảo, trong một thời gian ngắn ban đầu đã truyền khai bố cục chiến lược đối với toàn cầu.”  Điều này thể hiện chính sách ngoại giao đa dạng hoá của Trung Quốc.  Cũng như những chuẩn bị về mặt chiến lược ngoại giao cho chiến lược toàn cầu của Trung Quốc trong thời gian tới.

Theo như đánh giá của Thái Bằng Hồng đến từ Viện Châu Á – TBD trực thuộc Viện Khoa học Xã hội Thượng Hải Trung Quốc, thì ý tưởng về “con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21” đã tạo thành cấu trúc mới về chiến lược ngoại giao xung quanh và cục diện mới về chiến lược mở cửa đối ngoại toàn diện hướng ra Thái Bình Dương của Trung Quốc. Khởi xướng của con đường tơ lụa trên biển mới là trật tự trên biển mới hài hoà, tức là trên cơ sở cơ chế trật tự mới thực hiện cải cách mang tính xây dựng chứ không phải loại bỏ đi; đây là điều tốt đối với các quốc gia Đông Nam Á và các quốc ven Ấn Độ Dương. Trung Quốc tuyệt đối không tiến hành mở rộng phạm vi thế lực, sẽ không can thiệp công việc nội bộ nước khác, xây dựng cộng đồng chung lợi ích, là nguyện vọng cung của các quốc gia láng giềng Trung Quốc. Xây dựng con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21 sẽ phá vỡ hệ thống mậu dịch hiện có, mở rộng quan hệ đối tác thương mại của Trung Quốc ở khu vực châu Á – TBD, đặc cơ sở cho thực hiện hai giấc mộng Trung Hoa.  Rõ ràng, đây là bước đi chiến lược nhằm từng bước kiểm soát các tuyến hàng hải quốc tế ở các vùng biển và Đại Dương như Biển Đông, Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, phục vụ cho chiến lược tiến ra biển lớn của Trung Quốc, mà trong đó Biển Đông được coi là “khâu then chốt” của chiến lược này. Điều này giải thích vì sao khi Trung Quốc đưa ra chiến lược “đi ra ngoài”, “thúc đẩy quan hệ ngoại giao láng giềng”, lý luận về “giấc mộng Trung Hoa”, v.v. thì cùng lúc Trung Quốc thực hiện các chiến thuật làm gia tăng sự kiểm soát ở Biển Đông và Biển Hoa Đông bằng các hành động đe dọa sử dụng vũ lực mang tính khiêu khích các nước láng giềng có tranh chấp.

Đó cũng chính là nguyên nhân mà con đường tơ lụa được khởi đầu bằng sự gia tăng căng thẳng ở các vùng biển, với việc Trung Quốc tranh chấp với Nhật Bản chủ quyền quần đảo Senkeku/Điếu Ngư và hạ uy tín về mặt quốc tế bằng việc tuyên bố Khu nhận diện phòng không (ADIZ) ở khu vực biển Hoa Đông bao trùm lên quần đảo này. Trung Quốc đã đưa ra yêu sách phi pháp đối với phần lớn khu vực Biển Đông, tự cuốn vào các cuộc tranh chấp với một số quốc gia Đông Nam Á. Đe dọa tuyên bố ADIZ ở khu vực Biển Đông, làm gia tăng căng thẳng với các nước láng giềng và cộng đồng quốc tế trên bình diện rộng lớn.  Trung Quốc không ngại ngần có những hành động cứng rắn trong vệc giải quyết tranh chấp chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông với một số quốc gia Đông Nam Á, nhất là với Philippines và Việt Nam. Ngoài việc Trung Quốc thực hiện chiếm đóng bãi Scarborough từ tay Philippines năm 2012, Bắc Kinh còn đưa giàn khoan một cách trái phép và Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam (từ ngày 2/5-16/7/2014), trà đạp lên luật pháp quốc tế. Không chỉ dừng lại ở đó, quốc gia này đang ra sức xây dựng một đảo nhân tạo lớn gấp hai lần một căn cứ quân sự của Mỹ trên Ấn Độ Dương tại bãi Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Căn cứ này được xây dựng với mục đích phục vụ cho việc Trung Quốc thực hiện thiết lập Khu nhân diện phòng không (ADIZ) tại Biển Đông và phục vụ cho “con đường tơ lựa trên biển thế kỷ 21” của nước này. Đồng thời, mới đây Trung Quốc tiếp tục toan tính đẩy mạnh kiểm soát và khẳng định cái gọi là “chủ quyền” trên Biển Đông với việc nước này đang đẩy mạnh thăm dò khảo cổ nhằm đăng ký di sản “Con đường tơi lụa trên biển” và danh sách Di sản thế giới để UNESCO công nhận. Nếu thành công thì đây sẽ là bước đi “có hiệu quả” nhằm khẳng định “chủ quyền” của Trung Quốc tại Biển Đông, bởi những sự việc như vậy đã từng có tiền lệ trên thế giới.

Hơn nữa, nhằm cụ thể hoá về mặt lý luận cho chiến lược xây dựng “con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21”, ngày 5/6/2014, Trung Quốc đã chính thức thành lập Viện Nghiên cứu Con đường Tơ lụa trên biển trực thuộc Viện Nghiên cứu Nam Hải (Biển Đông) Trung Quốc. Việc thành lập viện nghiên cứu này nhằm phục vụ cho quy hoạch chiến lược ngoại giao tổng thể quốc gia và “con đường tơ lụa trên biển”. Đồng thời, Trung Quốc tích cực tuyên truyền nhằm quảng bá hình ảnh “con đường tơ lụa trên biển” cổ đại của nước này với việc tổ chức rầm rộ việc kỷ niệm tròn 600 năm Trịnh Hoà 7 lần hạ Tây Dương và việc thúc đẩy công tác nghiên cứu về lịch sử con đường tơ lụa cũng như chiến lược con đường tơ lụa mới hiện nay. Đồng thời, trong bài phát biểu khai mạc diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (Asia-Pacific Economic Cooperation – APEC), Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tuyên bố về dự án xây dựng tuyến đường, theo đó Trung Quốc sẽ đầu tư khoảng 1.250 tỷ USD ra nước ngoài trong vòng 1 thập kỷ tới, và chi 40 tỷ USD để tái thiết Con đường Tơ lụa cũ trên bộ đồng thời tiến hành xây dựng Con đường Tơ lụa Mới trên Biển, nhằm xây dựng cơ sở hạ tầng, khai thác tài nguyên và hợp tác về ngành nghề và tài chính, và nhằm cung cấp tài chính cho các dự án liên quan đến việc liên thông và liên kết giữa Trung Quốc với các quốc gia dọc tuyến đường này. Trước đó, Trung Quốc cũng đã đưa ra đề xuất về việc thành lập Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng Châu Á với số vốn ban đầu trị giá 50 tỷ USD. 

Để Trung Quốc có thể tiến hành xây dựng “con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21” với tư cách là một bộ phận của chiến lược biển của nước này, thì Biển Đông được coi là khâu then chốt mang tính ưu tiên mà Trung Quốc cần phải xử lý. Nhìn một cách tổng quát, chiến lược “con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21” là bước đi then chốt trong chiến lược xây dựng cường quốc biển của Trung Quốc – con đường hiện thực hoá “giấc mộng Trung Hoa”. Do vậy, Biển Đông được phía Trung Quốc đánh giá có tầm quan trọng hàng đầu trong chiến lược này, trong đó tỉnh Hải Nam được coi là “tiên phong”. Theo như Bí Thư tỉnh uỷ tỉnh Hải Nam ông La Bảo Danh cũng cho rằng, “xây dựng con đường tơ lụa thế kỷ 21 là chiến lược quốc gia, tham gia vào đó là tỉnh Hải Nam, đây là trách nhiệm không thể chối từ.”  Đồng thời, ông Ngô Sỹ Tồn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Biển Đông Trung Quốc cho rằng, “Hải Nam giữ vai trò đầu mối then chốt đối với con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21.”  

Trên thực tế Trung Quốc cũng đã đặt nhiệm vụ cụ thể cho mỗi địa phương nhằm thúc đẩy chiến lược “con đường tơ lụa” này, chẳng hạn như tỉnh Quảng Đông với nhiệm vụ một loạt thành phố cảng quốc tế hoá, đưa “con đường tơ lụa trên biển” vào công tác trọng điểm của tình này, tạo ra vành đai hợp tác chiến lược với Đông Nam Á. Đối với tỉnh Hải Nam, thì “thành phố Tam Sa” tạo ra sân chơi quan trọng cho “con đường tơ lụa trên biển”, trong “Báo cáo công tác Chính phủ” năm 2014 của Trung Quốc đã chỉ ra, tỉnh này có nhiệm vụ tiếp tục thúc đẩy mở cửa, tích cực tham gia xây dựng “con đường tơ lụa trên biển”. Tỉnh Phúc Kiến có nhiệm vụ bồi dưỡng các doanh nghiệp sở tại thành các doanh nghiệp xuyên quốc gia phục vụ cho xây dựng “con đường tơ lụa trên biển”, nhằm đẩy mạnh cho chiến lược “đi ra ngoài”. Tỉnh Quảng Tây sẽ phát huy ưu thế tài nguyên về kiều vụ để phục vụ cho “con đường tơ lụa trên biển” bằng cách tăng cường vai trò lớn hơn trong việc nâng cấp khu vực mậu dịch tự do Trung Quốc – ASEAN. 

Nói tóm lại, việc Trung Quốc đưa ra chiến lược về “con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21” kết hợp với chiến lược “vành đai kinh tế con đường tơ lụa” là một biểu hiện rõ tham vọng hiện thực hoá “giấc mộng Trung Hoa” về việc phục hưng dân tộc Trung Hoa vĩ đại theo cách nói của người Trung Quốc. “Con đường tơi lụa trên biển thế kỷ 21” nhằm phục vụ cho tham vọng kiểm soát các vùng biển và đại dương quan trọng trên thế giới, trong đó Biển Đông là khâu then chốt cho chiến lược này, nhằm phục vụ cho chiến lược biến Trung Quốc trở thành một cường quốc biển hàng đầu của thế giới trong thời gian tới. Cho nên, giải quyết vấn đề Biển Đông vẫn là nút thắt chính đối với xây dựng con đường tơ lụa trên biển của Trung Quốc hiện nay./.