Những bước đi của Donald Trump: Mỹ có giảm thâm hụt thương mại với Trung Quốc?

Giới phân tích cho rằng hành động của Trung Quốc không liên quan đến thao túng tiền tệ và họ cảnh báo rằng Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin đang “phung phí” uy tín mà Mỹ có thể cần trong tương lai. Thao túng tiền tệ có một định nghĩa rất cụ thể theo luật của Mỹ và hiện tại “Trung Quốc không đáp ứng tiêu chuẩn”. Mặc dù Trung Quốc có thặng dư thương mại với Mỹ, nhưng họ không đáp ứng hai tiêu chí khác của Bộ Tài chính Mỹ về thao túng tiền tệ, các nhà phân tích cho biết, Trung Quốc không có thặng dư lớn trong “tài khoản vãng lai” và không tồn tại động thái một chiều để can thiệp vào thị trường tiền tệ.

Các chuyên gia phân tích việc thao túng tiền tệ thường mô tả một quốc gia đang giữ tiền tệ thấp một cách giả tạo, trong nỗ lực làm cho hàng xuất khẩu của họ có giá cả phải chăng hơn hoặc không khuyến khích nhập khẩu. Nếu bất cứ điều gì mà Trung Quốc đã hỗ trợ tiền tệ giảm giá cho đến nay, thì đó là khi chính phủ cho phép các lực lượng thị trường thực hiện và đồng NDT của Trung Quốc đã giảm xuống dưới 7 so với đô la Mỹ lần đầu tiên trong hơn một thập kỷ.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Larry Summers cho biết trên Washington Post rằng, việc giảm giá NDT vào ngày 5/8 không phải là giả tạo - đó là phản ứng hoàn toàn tự nhiên của thị trường đối với thuế quan mới áp đặt của Mỹ. Khi ngay đầu tháng 8, Trump đã gửi một cú sốc thông qua thị trường tài chính với kế hoạch áp thuế 10% mới đối với các sản phẩm trị giá 300 tỷ USD nhập khẩu từ Trung Quốc - bên cạnh các mức thuế nhập khẩu được công bố trước đó.

Trung Quốc tuyên bố sẽ trả đũa các mức thuế đó và thông báo của họ gây bất ngờ cho các nhà đàm phán thương mại ở cả hai bên. Các mức thuế mới dự kiến sẽ có hiệu lực vào ngày 1/9, trước vòng đàm phán tiếp theo cũng dự kiến vào đầu tháng 9 tại Washington.

Cố vấn kinh tế của Nhà Trắng Larry Kudlow hôm 6/8 cho biết thêm rằng, chính quyền Trump không lên kế hoạch cho bất kỳ biện pháp trừng phạt nào khác liên quan đến đồng NDT suy yếu. Mỹ sẵn sàng đàm phán hướng tới một thỏa thuận tốt, điều đó có thể thay đổi tình hình thuế quan hoặc có thể không. Nhưng chuỗi leo thang nhanh chóng đã nhấn mạnh đến việc hai bên vẫn còn cách xa nhau trong một cuộc chiến thương mại dẫn đến thuế quan đối với hàng hóa trị giá hơn 350 tỷ USD. Tổng thống Trump đã tăng mức thuế đối với Trung Quốc vào tháng 5 sau khi Mỹ cáo buộc nước này từ bỏ các cam kết chính trong một thỏa thuận dự thảo, sau gần một chục vòng đàm phán cấp cao.

Sự sẵn sàng của Trung Quốc cho phép đồng NDT suy yếu, là điều gì đó có thể làm giảm tác động từ thuế quan của Trump và làm tổn thương các công ty Mỹ bằng cách làm cho hàng xuất khẩu của Trung Quốc rẻ hơn, dường như chỉ ra lập trường ngày càng bất chấp ở cả hai bên. Các nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng, từ quan điểm của Trung Quốc, sự cân bằng rủi ro từ sự leo thang bổ sung đang bắt đầu thay đổi theo hướng có lợi. Với lịch trình chính trị đang nóng lên ở Mỹ, Bắc Kinh có thể sẽ nhận thức sâu sắc về sự nhạy cảm của nông nghiệp Mỹ trong việc xác định kết quả của năm 2020.

Trump đã ngày càng tìm cách xoa dịu những người nông dân Mỹ, là những cử tri đã giúp ông thắng cử tổng thống vào năm 2016, sau khi bắt đầu chiến dịch năm 2020. Chính quyền của Trump đã đưa ra gói cứu trợ trị giá 28 tỷ USD cho những người phải chịu tổn thất từ thuế quan trả đũa đối với các sản phẩm nông nghiệp. Ngày 6/8, Trump gợi ý sẽ gia hạn chương trình trợ cấp đó nếu cuộc chiến thương mại kéo dài đến năm 2020.

Bộ Tài chính Mỹ cho biết, họ sẽ tham khảo ý kiến của Quỹ Tiền tệ quốc tế về tiền tệ của Trung Quốc, nhưng các nhà quan sát lại cho hay, họ không mong đợi nhiều hiệu quả thực tế, bởi “điều đó thật vô nghĩa”. Mỹ đang trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc và đã áp dụng tất cả các biện pháp trừng phạt. Đồng NDT đã ngừng trượt giá vào ngày 6/8 và các nhà đầu tư Mỹ dường như nín thở. Các chỉ số chứng khoán của Mỹ đã tăng hơn 1% vào ngày 6/8, với chỉ số công nghiệp trung bình Dow Jones đóng cửa tăng tới 311 điểm. Các nguy cơ thiệt hại kinh tế thực sự khi tâm lý lo ngại khiến cả doanh nghiệp và người tiêu dùng đều không dám chi tiêu. Nguy cơ suy thoái kinh tế trong tương lai có thể cao bất kỳ lúc nào kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 2008. Cố vấn kinh tế của Nhà Trắng Larry Kudlow đã trấn an rằng, vẫn còn cơ hội để giải quyết đàm phán về cuộc chiến thương mại. Nhưng thông điệp của Trump cho thấy ít dấu hiệu rút lại các mối đe dọa thuế quan. Tuy nhiên, khi các nhà đầu tư lo lắng tìm kiếm sự an toàn bằng đồng đô la, điều đó chỉ đơn thuần củng cố đồng tiền của Mỹ - khuyến khích nhập khẩu và làm cho hàng xuất khẩu của Mỹ trở nên đắt đỏ hơn. Nhà Trắng tuyên bố rằng các nhà xuất khẩu nước ngoài phải trả thuế, nhưng bằng chứng áp đảo cho thấy những chi phí đó chủ yếu rơi vào các công ty và người tiêu dùng Mỹ. Hầu hết các công ty Mỹ dường như không muốn hoặc không thể di chuyển các chuỗi cung ứng toàn cầu phức tạp, nhiều trong số đó họ đã dành hàng thập kỷ để phát triển. Đó là kết quả ngược lại với những gì Tổng thống Mỹ mong muốn.