Đà bán tháo chưa dừng, VN-Index tìm đáy mới

Một phiên bán tháo nữa lại xuất hiện. VN-Index bốc hơi tiếp gần 39 điểm hôm nay và chỉ số đóng cửa đã thấp hơn mức thấp nhất của phiên ngày 20/1 vừa qua.

Cổ phiếu phá đáy hàng loạt

Thị trường tiếp tục xuất hiện nhiều thông tin tích cực về hoạt động kinh doanh quý 4/2020, nhưng nhà đầu tư đã không còn quan tâm nữa. Giờ là lúc bảo toàn đồng vốn hoặc cố vớt vát chút lãi còn lại. Áp lực bán cực mạnh hôm nay và là phiên thứ hai liên tiếp, cho thấy nhu cầu tháo chạy đang gia tăng nhiều hơn.

VN-Index trong hai ngày sụt giảm gần 69 điểm là điều hiếm thấy, nhưng không phải là vô lý lúc này. Thị trường tăng liên tục cực mạnh ngoài tưởng tượng thì cũng có thể xuất hiện những phiên giảm ngoài sức tưởng tượng. Không phải bị tác động từ tin xấu, thị trường hoàn toàn do cung cầu quyết định và lúc này cung đang vượt quá khả năng mua.

VN-Index đến hôm nay mới đóng cửa thấp hơn đáy ngày 20/1, nhưng cổ phiếu thì đã thủng đáy hàng loạt từ sớm. Nói cách khác, nếu chỉ nhìn vào VN-Index thì không thấy hết được mức thua lỗ của nhà đầu tư và không hiểu được tại sao lực bán lại lớn như vậy. Nhà đầu tư mất tiền là vì cổ phiếu giảm, chứ không phải VN-Index giảm.

Lấy ví dụ trong nhóm VN30, BID đã giảm về mức cuối tháng 11 năm ngoái và bốc hơi 15,5% kể từ đỉnh cách đây 15 phiên. CTG xuống thấp nhất 2 tháng, giảm 17,5% kể từ đỉnh cách đây 9 phiên. GAS đang ở giá thấp nhất từ giữa tháng 11/2020, giảm 15,6% từ đỉnh 12 phiên trước. VIC đang ở đáy 3 tháng, giảm 12,6% từ đỉnh cách đây 12 phiên. VNM ở đáy 4 tháng, giảm 11,2% từ đỉnh...

Tính sơ sơ trong rổ VN100 đã có 19 cổ phiếu sụt giảm trên 15% kể từ khi VN-Index đạt đỉnh cao nhất hôm 15/1, tức là chỉ trong vòng 8 phiên. Cũng phải nhấn mạnh rằng trong giai đoạn VN-Index tạo đỉnh quanh 1.200 điểm từ ngày 11-18/1 vừa qua, tổng giá trị giao dịch hai sàn lên tới 120.618 tỷ đồng. Đây là quy mô vốn mắc kẹt ở đỉnh và số này đã lỗ rất nhiều nếu không thoát ra sớm. Đây mới là yếu tố dẫn đến sức ép bán tháo đang gia tăng, chứ không phải vì thị trường thất vọng hay bất ngờ điều gì khác.

Phiên giao dịch hôm qua thị trường được bắt đáy khá tốt và hệ thống giao dịch bị nghẽn. Điều này tạo cảm tưởng sức cầu còn lớn. Tuy nhiên hôm nay thị trường lại cho thấy kịch bản hoàn toàn khác, sức mua đã không thể chịu nổi lực bán quá lớn. Riêng sàn HSX phiên này có 64 cổ phiếu giảm sàn và 160 cổ phiếu giảm trên 2%.

Hậu quả của tính đầu cơ quá nóng

Những nhà đầu tư mới tham gia thị trường sẽ cảm thấy khó hiểu tại sao kết quả kinh doanh rất tốt mà thị trường lại sụt giảm mạnh như vậy.

Đây là thực tế mà không ít nhà đầu tư đã né tránh thời gian qua: Yếu tố kỳ vọng vào tăng trưởng lợi nhuận, yếu tố cơ bản tốt của doanh nghiệp không hẳn là lý do duy nhất đẩy giá cổ phiếu tăng. Khi giá tăng cao, nhà đầu tư hay tự lý giải bằng kỳ vọng lợi nhuận tốt. Tuy nhiên một yếu tố rất quan trọng khác là tính đầu cơ với dòng tiền nóng nhảy vào quá nhiều. Hai yếu tố này trộn lẫn với nhau.

Khi kết quả kinh doanh xuất hiện, dòng tiền đầu cơ không quan tâm nhiều đến con số lãi lớn đến đâu, mà quan tâm rằng đây là thông tin hỗ trợ cuối cùng đã xuất hiện. Đây là thời điểm mà nhà đầu tư hưng phấn nhất và kỳ vọng đạt đỉnh, là lúc dễ chốt lời nhất nhờ dòng tiền mua mạnh nhất.

Việc quá tin tưởng vào kết quả kinh doanh là một cái bẫy về tâm lý đối với các nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm. Cổ phiếu tốt, doanh nghiệp tốt vẫn có thể giảm giá như thường, thậm chí còn giảm mạnh. Không bán cổ phiếu vì yếu tố cơ bản tốt chỉ phù hợp với chiến lược đầu tư dài hạn tính bằng nhiều năm. Rất hiếm nhà đầu tư cá nhân thông thường đủ kiên nhẫn và kỷ luật để tuân thủ chiến lược đầu tư như vậy, mà đa số là lướt sóng kiếm lời. Mắc kẹt trong cái bẫy “cơ bản tốt” khiến rủi ro thua lỗ gia tăng vì đến lúc không chịu đựng nổi phải bán cắt lỗ thì lại chính là đáy.

Khanh Nhi