4 điểm làm vụ việc Tiên Lãng-Hải Phòng “nóng” bất ngờ

1-Chuyện chưa từng có

Yếu tố thứ nhất phải nhắc đến mang tính “sự kiện” khi xảy ra vụ nổ súng, chống người thi hành công vụ, gây hậu quả nghiêm trọng. 4 chiến sĩ công an và 2 chiến sĩ quân đội huyện Tiên Lãng đã bị bắn trọng thương trong khi tiến hành cưỡng chế thu hồi đất mà hộ ông Đoàn Văn Vươn đang sử dụng để nuôi trồng thủy sản tại xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng vào sáng 5/1.

Vụ việc ở Tiên Lãng đã "nóng" dần lên do nhiều yếu tố

Hành vi nguy hiểm và vi phạm pháp luật của những người chống đối chắc chắn phải chịu sự trừng phạt nghiêm minh của pháp luật. Hành vi nổ súng làm bị thương nhiều người là bất chấp luật pháp và tác động xấu đến tình hình ổn định an ninh nói chung.

Các đối tượng đã có sự chuẩn bị, thể hiện qua việc gài mìn, súng, bố trí ẩn nấp với thái độ chống trả quyết liệt.  Có lẽ cũng vì thế mà chính quyền phải huy động một lực lượng cưỡng chế đồng, với thái độ cương quyết như vậy?

2- Đất đai, một vấn đề nóng bỏng.

Tình trạng khiếu nại, tố cáo liên quan đến những vấn đề về quản lý, sử dụng đất đai ở khu vực nông thôn vẫn diễn biến phức tạp. Nguyên nhân chủ yếu là việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được những đòi hỏi bức xúc từ thực tế.

Thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, giai đoạn 2003-2006, khiếu nại hành chính và tố cáo về đất đai chiếm khoảng 70% tổng lượng khiếu kiện của người dân. Đến năm 2009 tỷ lệ này là 80%, nhưng từ năm 2010 đến nay, con số này đã tăng lên tới 90%. Trong số các vụ việc khiếu kiện về đất đai của người dân, số vụ khiếu kiện về giá đất để tính bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thường chiếm tỷ lệ cao.

Tại một cuộc hội thảo diễn ra tại Hà Nội giữa năm 2011, các chuyên gia trong và ngoài nước cho rằng, ngoài những vụ việc người dân không nắm rõ về Luật Đất đai và Luật Khiếu nại tố cáo hoặc một bộ phận dù khá am hiểu luật nhưng vẫn cố tình khiếu nại, những nguyên nhân dẫn tới tình trạng khiếu nại, tố cáo về đất đai thời gian qua tăng kể cả về số vụ và mức độ phức tạp chủ yếu do các cơ quan có thẩm quyền trong quá trình giải quyết có sai sót hoặc thiếu trách nhiệm, thiếu khách quan.

Trong vụ cưỡng chế đối với diện tích đất của ông Đoàn Văn Vươn, dư luận có phần bức xúc khi mục đích thu hồi không được huyện Tiên Lãng làm rõ ngay từ đầu.

3- Phát ngôn mâu thuẫn

Yếu tố thứ ba cần nói đến chính là những phát ngôn vội vàng và thiếu cơ sở của đại diện các cấp chính quyền Hải Phòng. Thậm chí, nó còn là nguyên nhân chủ yếu thổi bùng sự bức xúc của dư luận, đặc biệt là người dân xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng.

Sáng 17/1, Phó Chủ tịch UBND TP Đỗ Trung Thoại một lần nữa khẳng định việc giao và thu hồi đất là hoàn toàn đúng các quy định của pháp luật đất đai. Nhưng đáng chú ý, ông Thoại nói rằng do nhân dân bất bình và bức xúc quá với hành vi của ông Vươn nên đã phá nhà tại khu đầm (nhà bị phá nằm ngoài khu vực bị cưỡng chế). Theo ông Thoại, nhà của ông Đoàn Văn Vươn chỉ là 1 gian nhà nhỏ.

Khu đầm của ông Đoàn Văn Vươn

Trước đó, tại cuộc họp báo chính thức do UBND TP Hải Phòng chủ trì chiều tối 12/1, Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng Lê Văn Hiền nói thẳng ra rằng: Ngôi nhà nằm trong diện tích đất chưa bị cưỡng chế. Nhưng vì đây là nơi các đối tượng cố thủ và tấn công các lực lượng cưỡng chế, nên áp dụng biện pháp phá ngôi nhà!?

Về câu hỏi đặt ra là thu hồi đất để làm gì, Chủ tịch UBND huyện, Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện, Trưởng ban dân vận huyện ủy, Chủ tịch UBND xã Vinh Quang đến Giám đốc Công an TP Hải Phòng cho biết mục đích thu hồi đất để xây dựng sân bay Tiên Lãng. Trong khi đó, Bí thư Đảng ủy Đảng bộ xã Vinh Quang lại nói thu hồi đất để tiến hành lấn biển lần 2, lập khu dân cư mới (Vinh Quang 2). Còn Chánh văn phòng UBND huyện thì trả lời phỏng vấn báo chí lại chỉ nói: “Cứ thu hồi trước đã, còn giao đất cho ai sẽ tính sau”.

Cũng cần nói thêm, sau rất nhiều ý kiến phân tích, các cơ quan chức năng của Hải Phòng cũng đã tìm hiểu thông tin để báo cáo, nhưng ngày 4/2/2012, trên cổng thông tin điện tử UBND TP.Hải Phòng lại xuất hiện “bản trần tình” của huyện Tiên Lãng với tiêu đề “Vụ cưỡng chế thu hồi đất nuôi trồng thủy sản đối với ông Đoàn Văn Vươn - Thông tin đầy đủ và đúng bản chất về sự việc”, trong đó có nhiều nội dung mà theo các chuyên gia, không cần phân tích nhiều cũng có thể thấy đã trái luật.

4- Thông tin trên báo chí

Yếu tố thứ tư góp phần khiến dư luận “không thể hiểu rõ vấn đề” về vụ việc ở Tiên Lãng chính là thông tin đa chiều trên các cơ quan thông tin đại chúng. Các phát biểu, phản ánh đến phân tích đều chưa có sự thống nhất được đăng tải đều đặn, mặc dù đa phần phản ánh khách quan vấn đề, vẫn không thể khiến người đọc hình dung vụ việc.

Tuy nhiên, ở một khía cạnh khác, sự hợp tác cung cấp thông tin cho báo chí của huyện Tiên Lãng cũng cần phải bàn. Một khi đại diện chính quyền các cấp, và một số cơ quan ở Hải Phòng phát biểu trước báo giới không thống nhất, thậm chí khác xa nhau thì khó mà đòi hỏi báo chí “bình tâm” ngồi chờ kết luận cuối cùng.

Có lẽ vì thế mà không phải ngẫu nhiên trong cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ vừa qua, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam cho biết, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng sẽ nghe lãnh đạo thành phố Hải Phòng báo cáo về vụ thu hồi đất của gia đình ông Đoàn Văn Vươn và nghe báo cáo của các bộ ngành để có ý kết kết luận và tại buổi làm việc, một nội dung cũng sẽ được đề cập là vấn đề Hải Phòng cung cấp thông tin đến các cơ quan thông tin đại chúng.

Có thể nói trên đây là những yếu tố cơ bản khiến dư luận đặc biệt quan tâm đến vụ việc ở Tiên Lãng. Thực tế cũng đã cho thấy mức độ phức tạp của vấn đề khi Thủ tướng đã có chỉ đạo yêu cầu làm rõ một số vấn đề, các bộ ban ngành liên quan đã vào cuộc, cũng như các cơ quan chức năng của TP Hải Phòng phải tiến hành điều tra làm rõ./.