Kỷ niệm 70 năm hợp tác hiệu quả đào tạo chuyên gia Việt Nam tại Nga

Trong loạt bài mạn đàm “Những trang sử vàng” về những mốc ngày tháng, sự kiện và giai đoạn đáng ghi nhớ trong lịch sử cảm thông và hợp tác giữa Nga và Việt Nam, Sputnik tiếp tục chủ đề về việc đào tạo người Việt Nam trên đất Nga.

© Sputnik / Yuri Prostyakov.

 
Xin nhắc lại rằng, vào mùa hè năm 1951, nhóm thanh niên Việt Nam đầu tiên sau Cách mạng Tháng Tám gồm 21 người đã đến Matxcơva để học nghề tại các trường đại học Liên Xô. Đây là thời kỳ đỉnh cao của cuộc Kháng chiến chống Pháp. Nhóm sinh viên thứ hai gồm 49 người được cử sang Liên Xô vào năm 1953. Và 70 năm trước, vào năm 1955, Việt Nam và Liên Xô đã ký hiệp định liên chính phủ đầu tiên về việc cử công dân Việt Nam đi học tại các cơ sở giáo dục đại học và nghề nghiệp của Liên Xô, chủ yếu là Nga.

Vào các thập niên 1960 - 1980, tác giả của bài viết này với tư cách là phiên dịch viên cho nhiều đoàn đại biểu Việt Nam đến thăm Liên Xô và là phóng viên của Đài phát thanh Matxcơva - tiền thân của Sputnik ngày nay, đã có cơ hội đi khắp nước Nga. Và bất cứ thành phố lớn nào cũng có những thanh niên Việt Nam đang theo học tại đó. Tôi vẫn nhớ những cuộc gặp gỡ thân mật với các phi công Việt Nam được đào tạo tại Krasnodar, với những lính dù Việt Nam được đào tạo tại Ryazan, với các sĩ quan chính trị được đào tạo tại Matxcơva. Đến giữa những năm 1990, khoảng 13.500 quân nhân Việt Nam đã được đào tạo tại các học viện và trường quân sự của Liên Xô. Nhiều người trong số họ sau này đã trở thành anh hùng của đất nước, ghi tên mình vào biên niên sử chiến thắng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.

Nhưng ngay cả trong những năm khắc nghiệt nhất đối với Việt Nam, các chuyên gia người Việt không chỉ được đào tạo về chuyên môn quân sự. Niềm tin vào chiến thắng của những người yêu nước là không thể lay chuyển cả ở Việt Nam và ở Liên Xô. Và điều này có nghĩa là cần phải thực hiện các bước cần thiết để có đủ nhân sự với năng lực phù hợp để giải quyết các vấn đề khôi phục và phát triển đất nước. Giống như trong thời gian cuộc kháng chiến chống Pháp, khi hai nhóm sinh viên đầu tiên từ Việt Nam đến Matxcơva. Điểm khác biệt duy nhất là bây giờ có nhiều sinh viên hơn. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, có tới 1.500 người Việt Nam mỗi năm đã sang Liên Xô để học tập. Họ được gửi đến hàng trăm cơ sở giáo dục chuyên ngành - các trường đại học và trường kỹ thuật tốt nhất. Những giáo viên giàu kinh nghiệm nhất đã dạy họ. Sinh viên Việt Nam du học tại Liên Xô đã được hỗ trợ cả về học tập và cuộc sống hàng ngày. Các trường đại học đã tạo điều kiện để sinh viên hòa nhập và phát triển.

Lưu học sinh Việt Nam ngay lập tức tham gia các hoạt động giao lưu văn hóa. Những buổi lễ kỷ niệm các ngày hội của Liên Xô và Việt Nam, Tết Nguyên đán và Năm mới, các buổi biểu diễn nghiệp dư và các chuyến đi đến các trang trại tập thể được tài trợ đã trở thành truyền thống. Điều đáng chú ý là ngay cả ngày nay, các cựu sinh viên Việt Nam vẫn nhớ về những năm tháng học tập ở cả nước Nga Xô Viết và hậu Xô Viết, nhớ và trân trọng những thầy cô giáo và những người bạn Nga của họ. Hàng chục trường đại học quân sự và dân sự của Nga được trao tặng các giải thưởng nhà nước của Việt Nam. Và Đại học Kỹ thuật Điện Matxcơva đã được trao tặng hai lần: cơ sở giáo dục này có huân chương hữu nghị Việt Nam được ban thưởng vào năm 1978 và Huân chương Lao động hạng nhất được ban thưởng vào năm 2015.

Năm 1981, hai nước chúng ta đã ký kết một thỏa thuận quan trọng khác – thỏa thuận về việc đào tạo công nhân Việt Nam trực tiếp tại các doanh nghiệp Liên Xô. Nếu lúc đầu chỉ có các doanh nghiệp thuộc bốn bộ Liên Xô tham gia quá trình này, thì đến cuối những năm 1980 đã có ba mươi bộ. Thời gian đào tạo nghề cho mỗi công nhân là bốn năm: đầu tiên, nắm vững nghề nghiệp và công nghệ, sau đó – làm việc cùng với một quản đốc Liên Xô, và cuối cùng – làm việc độc lập, đáp ứng các yêu cầu, tiêu chí và mục tiêu được đặt ra cho tất cả mọi người.

Hơn nữa, trong số những người Việt Nam được đào tạo theo chương trình này có nhiều công nhân đạt được năng suất cao và đóng góp tích cực vào quá trình sản xuất, những người đoạt giải trong các cuộc thi chuyên môn và đạt được vị trí trên bảng danh dự của các doanh nghiệp. Nhìn chung, trong mười năm thực hiện thỏa thuận này, hơn 100.000 người Việt Nam đã được đào tạo trong 70 chuyên ngành lao động tại các doanh nghiệp và cơ sở đào tạo của Liên Xô. Sau khi trở về quê hương, những người này đã áp dụng thành công kiến thức và kinh nghiệm của mình, đóng góp vào sự phát triển kinh tế, xã hội của Việt Nam.

Alexei Syunnerberg