Đồn đoán về vai trò của ông Putin trong tương lai

Những cải cách do ông Putin đề xuất phần lớn được xem là trao cho ông cơ hội giữ lại tầm ảnh hưởng khi nhiệm kỳ kết thúc vào năm 2024.

Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga đã ủng hộ dự luật sửa đổi hiến pháp do Tổng thống nước này Vladimir Putin đệ trình trong phiên họp giới thiệu đầu tiên vào ngày 23/1.

Toàn bộ 432 nghị sỹ đã bỏ phiếu ủng hộ dự luật trên sau khi tranh luận về đề xuất của Tổng thống Putin trong gần 2 giờ.

Chủ tịch Hạ viện Vyacheslav Volodin đánh giá: "Điều này thể hiện mạnh mẽ sự đoàn kết trong (Hạ Viện)".

Những cải cách do ông chủ Điện Kremlin đề xuất phần lớn được xem là trao cho ông cơ hội giữ lại tầm ảnh hưởng khi nhiệm kỳ của ông kết thúc vào năm 2024, dù ông tuyên bố vào cuối tuần trước rằng ông không ủng hộ thông lệ thời Soviet về việc các nhà lãnh đạo nắm quyền trọn đời vì như vậy sẽ không thể giải quyết nhiệm vụ chuyển giao quyền lực và ổn định đất nước.

Theo nhận định của hãng tin AP, việc sửa đổi hiến pháp là nỗ lực nhằm duy trì sự thống trị của ông Putin đối với chính trường Nga sau khi nhiệm kỳ hiện tại của ông kết thúc vào năm 2024, nhưng vẫn chưa rõ chính xác những thay đổi cho phép ông làm điều đó như thế nào.

Ông Putin cũng không giải thích lý do tại sao ông vội vàng chuyển sang sửa đổi hiến pháp, bốn năm trước khi kết thúc nhiệm kỳ. Điều đó làm dấy lên đồn đoán rằng nó có thể báo trước một kế hoạch bầu cử Quốc hội hoặc Tổng thống sớm.

Pavel Krasheninnikov, nhà lập pháp và đồng chủ tịch của nhóm cải cách hiến pháp phát biểu trong một phiên họp tại Duma Quốc gia Nga hôm  23/1. Ảnh: AP

Những sửa đổi của Putin cho quốc hội quyền bổ nhiệm các thành viên Nội các, nhưng họ tập trung chủ yếu vào việc bảo tồn và thậm chí củng cố quyền lực của tổng thống.

Tại một cuộc gặp gỡ với các sinh viên hôm 22/1, ông Putin đã nhấn mạnh ý tưởng làm theo gương của Kazakhstan là không phù hợp với Nga.

Ông Nurultan Nazarbayev, 79 tuổi, cai trị Kazakhstan từ thời Liên Xô, mới từ chức tổng thống hồi năm ngoái - và đã có một người được bầu vào chức vụ này - nhưng ông vẫn giữ vững quyền lực bằng cách bảo đảm vai trò nổi bật là người đứng đầu hội đồng an ninh quốc gia.

"Sự xuất hiện của một vai trò bên trên chức vụ tổng thống có nghĩa là một quyền lực kép, điều này hoàn toàn không thể chấp nhận được đối với một quốc gia như Nga. Điều đó sẽ làm xói mòn chức vụ tổng thống", ông Putin nói.

Trước đó, phát biểu tại một hội nghị với các cựu chiến binh từng tham gia Chiến tranh thế giới thứ 2 ở St. Petersburg vào ngày 18/1, ông Putin cũng cho rằng nước Nga ngày nay nên tránh thông lệ nguyên thủ quốc gia nắm giữ quyền lực vô hạn định.

"Đối với nhiệm kỳ tổng thống, tôi hiểu rằng nhiều người trong số chúng ta quan ngại về sự ổn định trong xã hội, ổn định trong đất nước, cả ổn định trong và ngoài nước. Tuy nhiên, sẽ có rắc rối khi quay lại tình trạng như giữa những năm 80 của thế kỷ trước, khi các nguyên thủ quốc gia lần lượt nắm quyền đến ngày cuối cùng của họ và ra đi mà thiếu sự chuẩn bị những điều kiện thích hợp để chuyển giao quyền lực. Cảm ơn các bạn, nhưng tôi tin rằng tốt hơn là đừng trở lại điều đó, trở lại tình trạng như đã diễn ra trong những năm 1980".

Tổng thống Putin, 67 tuổi, đã nắm quyền lực ở Nga trong hơn 20 năm qua, lâu hơn bất kỳ nhà lãnh đạo Nga hay Liên Xô nào khác kể từ Josef Stalin - người đã lãnh đạo từ năm 1924 cho đến khi ông qua đời năm 1953.

Ông Putin đã lập luận rằng các sửa đổi hiến pháp nhằm tăng cường dân chủ nhưng những nhân vật đối lập của Điện Kremlin cáo buộc chúng nhằm mục đích cho phép ông giữ quyền lực vô thời hạn.

Ngoài ra, Tổng thống Putin đề nghị hiến pháp phải chỉ định thẩm quyền của Hội đồng Nhà nước, cơ quan tư vấn bao gồm các thống đốc khu vực và các quan chức liên bang hàng đầu.

Dự luật sửa đổi hiến pháp của Kremlin đệ trình lên quốc hội trao quyền cho hội đồng trên "xác định các đường hướng chính của chính sách đối ngoại và đối nội", thẩm quyền cụ thể của nó sẽ được nêu trong một đạo luật riêng.

Một số nhà quan sát cáo buộc ông Putin có thể tiếp tục lãnh đạo với tư cách là người đứng đầu Hội đồng Nhà nước sau khi kết thúc nhiệm kỳ tổng thống.

Thoạt đầu, những đề xuất của Tổng thống Putin đã khiến một số nhà quan sát suy đoán rằng ông cũng có thể chuyển sang chức vụ thủ tướng - điều ông đã từng làm khi ông từ chức năm 2008 sau 2 nhiệm kỳ tổng thống và để người được bảo lãnh của ông, Dmitry Medvedev, giữ chức tổng thống giữ chỗ trong 4 năm trước khi ông trở lại nắm quyền.

Ngay sau khi công bố những thay đổi được đề xuất vào tuần trước, ông Putin đã sa thải ông Medvedev và bổ nhiệm ông Mikhail Mishustin giữ chức vụ thủ tướng.

Giới quan sát cho rằng các sửa đổi hiến pháp được đề xuất còn củng cố chức vụ tổng thống, càng gây khó cho khả năng ông Putin sẽ lại chọn chức vụ thủ tướng.

Bản thân Tổng thống Putin hôm 22/1 tái khẳng định rằng Nga phải duy trì một vị tổng thống mạnh mẽ.

"Với lãnh thổ rộng lớn, nhiều dân tộc và sắc tộc, Nga cần một quyền lực tổng thống mạnh mẽ", ông Putin nói khi được hỏi liệu Nga có thể chuyển sang hệ thống nghị viện hay không.

Minh Thái