Việt Nam và Nga sắp đàm phán Hiệp định xây nhà máy hạt nhân Ninh Thuận 1

Việt Nam sẽ sớm hoàn tất đàm phán Hiệp định hợp tác xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 với Nga và hoàn thành các hành lang pháp lý trong tháng 11/2025, theo thông tin chỉ đạo tại phiên họp thứ ba của Ban Chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì.

© Ảnh : TTXVN - Dương Văn Giang.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định lưu ý đến quy định của Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) rằng, trong vòng 5km không cho phát triển dân số ngoài tự nhiên; nếu tái định cư thì buộc phải ngoài 5km. Nếu không thực hiện nghiêm quy định, IAEA vào kiểm tra thì tất cả dự án phải dừng lại.

Lưu ý quan trọng về dân cư gần khu vực nhà máy điện hạt nhân

Chiều 22/10, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân, đã chủ trì phiên họp lần thứ ba của Ban Chỉ đạo nhằm đánh giá tiến độ, thảo luận các vấn đề kỹ thuật, tài chính và pháp lý trong việc tái khởi động các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2.

Các ý kiến tại phiên họp thống nhất quyết tâm triển khai sớm hai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, đồng thời xem xét cho phép doanh nghiệp tư nhân tham gia nghiên cứu, phát triển các dự án điện hạt nhân quy mô nhỏ (SMR – Small Modular Reactor) để đa dạng hóa hình thức đầu tư và huy động vốn xã hội hóa.

Phiên họp lần thứ ba của Ban Chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân.

© Ảnh : TTXVN - Dương Văn Giang.

 
Điện hạt nhân được xem là lựa chọn chiến lược trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ điện của Việt Nam tăng mạnh, đặc biệt khi chính phủ định hướng phát triển công nghệ cao, sản xuất chip bán dẫn, trung tâm dữ liệu quốc gia, đường sắt tốc độ cao và đô thị thông minh.

Báo cáo tại phiên họp, Bộ Công Thương khẳng định điện hạt nhân là nguồn điện ổn định, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng, đáp ứng mục tiêu phát thải thấp và chuyển dịch sang năng lượng sạch.

Bộ đã phối hợp với các cơ quan liên quan và đối tác quốc tế, chuẩn bị dự thảo Hiệp định xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, đồng thời đàm phán các khoản tín dụng và cơ chế vốn vay để triển khai.

Bộ Tài chính đề xuất tách riêng dự án di dân, tái định cư và giải phóng mặt bằng thuộc hai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, xem đây là dự án độc lập nhằm bảo đảm tiến độ và thuận lợi trong bố trí ngân sách.

Về vấn đề kỹ thuật, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định nhấn mạnh yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn hạt nhân theo quy định của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA).

“Từ 0,5 đến 1 km quanh khu vực nhà máy là vùng cấm tuyệt đối dân cư. Trong phạm vi 5 km không được phát triển dân số tự nhiên; nếu tái định cư phải ở ngoài 5 km. Nếu không tuân thủ nghiêm, IAEA kiểm tra sẽ yêu cầu dừng toàn bộ dự án”, Thứ trưởng lưu ý tốt nhất để tái định cư xa hơn nữa, vì vùng đó phải luôn ở trạng thái sẵn sàng khi có sự cố.

Việt Nam sắp hoàn thành đàm phán Hiệp định với Nga về điện hạt nhân

Phát biểu chỉ đạo, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, an ninh năng lượng và cung ứng điện ổn định là điều kiện tiên quyết cho phát triển kinh tế - xã hội.

Thủ tướng dẫn kinh nghiệm cho thấy, tăng trưởng kinh tế 1% thì nhu cầu điện phải tăng 1,5 - 2 lần. Năm 2024 tăng trưởng 7% thì điện phải tăng 12%; năm 2025 tăng trưởng 8% thì điện tăng 15-16%.

Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 70 ngày 20/8/2025 về “đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, trong đó chỉ đạo khẩn trương triển khai các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 với các đối tác phù hợp, hướng tới vận hành trong giai đoạn đến năm 2035.

Ông yêu cầu Bộ Công Thương căn cứ Nghị quyết 70 để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội ban hành nghị quyết về cơ chế, chính sách tháo gỡ các vướng mắc pháp lý, đồng thời nhấn mạnh.

“Hiệp định với Nga phải hoàn thành vào tháng 11/2025. Thứ hai, Nghị quyết của Quốc hội, vấn đề nào thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Vấn đề nào thuộc thẩm quyền của Quốc hội thì trình Quốc hội để xử lý các vấn đề pháp lý có liên quan, không để những vướng mắc phát sinh. Trên nguyên tắc an toàn phải theo quy định Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA). Những vấn đề liên quan đến Công ước Viên về vấn đề điện hạt nhân thì phải tuân thủ”, Thủ tướng khẳng định.

Ông yêu cầu các bộ, ngành tích cực làm việc đàm phán, hoàn thành Hiệp định với Nga về hợp tác xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, và lưu ý, trong quá trình đàm phán tham khảo các Hiệp định tương tự giữa các nước, trên tinh thần lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ; các nội dung trong Hiệp định phải dựa trên nguyên tắc, tuân thủ các quy định, tiêu chuẩn của IAEA, cũng như Công ước Viên về Trách nhiệm dân sự đối với thiệt hại hạt nhân; và phù hợp với điều kiện Việt Nam.

Riêng về vấn đề đàm phán vay vốn và các chính sách thuế, phí, lệ phí liên quan các dự án điện hạt nhân, Thủ tướng giao Bộ Tài chính, Bộ Công Thương nghiên cứu phương án phù hợp, trình Quốc hội xem xét.

Báo cáo cho thấy, hiện có 9/18 nhiệm vụ đã hoàn thành; 7/19 nhiệm vụ đang triển khai; song có 2/18 nhiệm vụ chưa triển khai.

Các vấn đề nhân lực, giải phóng mặt bằng

Chỉ rõ một số hạn chế cần khắc phục về tiến độ đàm phán với đối tác nước ngoài về xây dựng nhà máy điện hạt nhân, công tác giải phóng mặt bằng, hoàn thiện các cơ sở pháp lý liên quan, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, thành viên Ban Chỉ đạo chủ động giải quyết, vấn đề vượt thẩm quyền thì tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết.

Các bộ, ngành, cơ quan theo chức năng, nhiệm vụ phối hợp xử lý các kiến nghị của UBND tỉnh Khánh Hòa về cơ chế để thực hiện dự án di dân, tái định cư, giải phóng mặt bằng các dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.

Thủ tướng cũng chỉ đạo tỉnh Khánh Hòa xây dựng các dự án tái định cư, hỗ trợ, đền bù thỏa đáng cho người dân, đảm bảo người dân có cuộc sống ở nơi ở mới phải tốt hơn, ít nhất là bằng nơi ở cũ; đồng thời tuyên truyền, vận động người dân nhường đất cho dự án.

Đặc biệt, Thủ tướng giao Bộ Tài chính xem xét, thu xếp, trình cấp thêm 9.000 tỷ đồng theo đề xuất của tỉnh Khánh Hòa để giải phóng mặt bằng.

Thủ tướng đồng thời chỉ đạo Ban Chỉ đạo làm việc với tinh thần quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, thực hiện nguyên tắc “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ kết quả, rõ thẩm quyền.

Trong đó, phải kiểm điểm hàng tháng, hàng quý, giải quyết dứt điểm từng vấn đề, tránh lãng phí thời gian, nguồn lực và công sức. Làm việc triệt để, làm việc ra việc, không để tồn đọng.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) khẩn trương tập trung lập dự án tiền khả thi, đồng thời nghiên cứu lập thiết kế kỹ thuật để trên cơ sở đó cấp có thẩm quyền xem xét về Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1.

Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam (PVN) tiến hành xây dựng dự án đầu tư xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2; phối hợp với các bộ, cơ quan xử lý dứt điểm các tồn đọng trước đây.

Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp chặt chẽ với EVN và PVN xác định rõ nhu cầu về số lượng, trình độ, chuyên môn nguồn nhân lực phục vụ các nhà máy điện hạt nhân. Trên cơ sở đó tổ chức đào tạo và kêu gọi, thu hút nhân lực trong và ngoài nước vào làm việc.

Trên tinh thần khẩn trương nhất có thể, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ rõ, các bộ, ngành, địa phương, thành viên Ban Chỉ đạo phải tiếp tục tập trung, dành thời gian, công sức, trí tuệ thực hiện các nhiệm vụ theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn về xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam.