Tại sao Nga đang trở thành lựa chọn ưu tiên của sinh viên Việt Nam trong kỷ nguyên AI?

© Ảnh : Mari State University

Khi Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng tốc chuyển đổi số toàn diện, chú trọng phát triển AI, công nghệ thông tin, an ninh mạng và các ngành kỹ thuật số ứng dụng, thì tại Nga, một cường quốc khoa học, những lĩnh vực này lại chính là thế mạnh truyền thống được bồi đắp suốt nhiều thập kỷ.

Bởi vậy, hợp tác giáo dục giữa hai quốc gia đang dần chuyển mình, từ hình thức “học bổng hữu nghị” thành hợp tác chiến lược đào tạo nhân lực công nghệ cao cho tương lai.

Sự hội tụ giữa nhu cầu nhân lực công nghệ cao của Việt Nam và thế mạnh đào tạo kỹ thuật của Nga đang mở ra một hướng hợp tác mới. Nga không chỉ là điểm đến du học, mà là đối tác đào tạo chiến lược cho Việt Nam trong kỷ nguyên AI và chuyển đổi số.

Sự kiện Triển lãm Giáo dục “Các trường Đại học Nga - Lựa chọn Tốt nhất”, khai mạc hôm nay tại Hà Nội, là minh chứng rõ ràng cho xu hướng đó. Triển lãm quy tụ các trường đại học kỹ thuật hàng đầu của Nga, từ Moscow, St. Petersburg đến Tomsk cùng hàng nghìn học sinh, sinh viên Việt Nam quan tâm đến du học trong các lĩnh vực mũi nhọn.

Theo Rossotrudnichestvo, hơn 1.000 sinh viên Việt Nam mỗi năm đang theo học tại các trường đại học Nga theo diện học bổng chính phủ.

Từ năm 2024, mô hình triển lãm mới của dự án “Các trường Đại học Nga” đã giúp mở rộng phạm vi tiếp cận lên tới 10.000 sinh viên Việt Nam mỗi năm, từ miền Bắc tới miền Nam.

Giáo dục kỹ thuật, công nghệ cao là thế mạnh của nhiều trường ĐH Nga

Không chỉ là nơi giới thiệu cơ hội học bổng, triển lãm còn đóng vai trò như một “bản đồ kết nối” giữa chiến lược phát triển công nghệ của Việt Nam và năng lực đào tạo chuyên sâu của Nga. Từ đó, giúp hình thành thế hệ kỹ sư, chuyên gia công nghệ có nền tảng vững chắc về toán học, vật lý và lập trình, những yếu tố cốt lõi cho nền kinh tế số.

Tại triển lãm, các trường đại học hàng đầu của Nga cho thấy rõ cách mà nền giáo dục này đang thích ứng với thời đại mới, nơi giáo dục kỹ thuật trở thành ngôn ngữ chung của tương lai.

Tại triển lãm, chia sẻ với Sputnik, bà Popova Ksenia, Phó Giám đốc Trung tâm Sinh viên Quốc tế, Khoa Hợp tác Quốc tế, Đại học Công nghệ Quốc gia Moskva “STANKIN” khẳng định:

“Sự hợp tác giữa các quốc gia có thể mở rộng trong rất nhiều lĩnh vực, trong đó có một lĩnh vực vừa rộng lớn vừa đầy thách thức. Đó là giáo dục kỹ thuật, nơi chúng ta nói cùng một ngôn ngữ - ngôn ngữ của đổi mới và sáng tạo. Ở STANKIN, chúng tôi đặc biệt chú trọng phát triển trí tuệ nhân tạo và chế tạo máy móc kỹ thuật số, những công nghệ có thể ứng dụng trong mọi lĩnh vực, từ sản xuất ô tô đến hệ thống vũ trụ. Chế tạo máy móc kỹ thuật số chính là mục tiêu phát triển tương lai của chúng tôi”.

Đông đảo sinh viên Việt Nam quan tâm tới các chương trình học của Nga
© Sputnik / Ha Linh

STANKIN hiện cung cấp các chương trình đào tạo toàn diện từ cử nhân đến tiến sĩ, giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Nga, với một khoa dự bị quốc tế thu hút sinh viên từ hơn 70 quốc gia.

Bà Popova cho biết, chỉ riêng năm nay, đã có 24 sinh viên Việt Nam trúng tuyển vào chương trình dự bị, con số phản ánh sức hút ngày càng tăng của các ngành kỹ thuật Nga đối với giới trẻ Việt Nam.

Không chỉ dừng lại ở đào tạo lý thuyết, trường đại học này còn phát triển mạng lưới hợp tác doanh nghiệp để sinh viên có thể thực tập và tham gia vào các dự án thực tế.

“Để hỗ trợ quá trình đó, chúng tôi đang phát triển một mạng lưới các doanh nghiệp đối tác, nơi sinh viên có thể thực tập và tiếp cận môi trường làm việc thực tế. Qua đó, họ có thể tích lũy kinh nghiệm, hiểu rõ hơn về định hướng nghề nghiệp, và chuẩn bị tốt hơn cho công việc sau khi tốt nghiệp”, bà Popova chia sẻ.

Nếu STANKIN được ví như “trái tim công nghệ của Moscow”, thì Đại học Tổng hợp Quốc gia Tomsk (TSU) lại được xem là “trung tâm đổi mới thực hành của Siberia”. Ông Artem Rykun, Phó Hiệu trưởng phụ trách Hợp tác Quốc tế của trường cho rằng, định hướng phát triển của TSU hiện nay có sự tương đồng rõ rệt với nhu cầu phát triển nhân lực công nghệ cao của Việt Nam.

Điểm mạnh nổi bật của TSU, đó là Trung tâm Trí tuệ Nhân tạo. Trung tâm này chuyên nghiên cứu và ứng dụng Big Data cũng như toán học ứng dụng, và đây chính là một trong những hướng mà sinh viên có thể theo đuổi khi đến với chúng tôi.

Bên cạnh đó, chúng tôi có một Trường Công nghệ Thông tin rất mạnh, hiện chỉ tập trung vào một chuyên ngành duy nhất nhưng cực kỳ chuyên sâu, đó là Kỹ thuật Phần mềm. Ngoài ra, còn có các chương trình về An ninh mạng, Toán ứng dụng, Khoa học máy tính cùng nhiều chuyên ngành khác.

Đông đảo sinh viên Việt Nam quan tâm tới các chương trình học của Nga
© Sputnik / Ha Linh

“Tại TSU, sinh viên không chỉ học lý thuyết trong giảng đường mà còn được tham gia vào các phòng thí nghiệm nghiên cứu ngay từ năm thứ ba. Trung tâm Trí tuệ Nhân tạo thường xuyên tiếp nhận sinh viên thực tập. Các bạn sinh viên có thể thực tập tại đây trong sáu tháng, một năm, hoặc lâu hơn. Và thực chất, họ được xem như thành viên chính thức của nhóm nghiên cứu. Ngoài ra, chúng tôi còn có nhóm nghiên cứu Dữ liệu lớn, nơi sinh viên có thể phát triển kỹ năng chuyên môn trong môi trường làm việc thực tế”, ông Rykun nói với Sputnik.

Một ví dụ nổi bật là sinh viên Việt Nam Nguyễn Minh Sơn vừa hoàn thành chương trình Kỹ thuật Phần mềm tại TSU, thực tập tại Trung tâm Dữ liệu Lớn và hiện đang làm việc tại Tập đoàn Viettel.

Ngoài ra, TSU duy trì hợp tác chiến lược với Huawei trong lĩnh vực nghiên cứu phần mềm và trí tuệ nhân tạo. Sau 5 năm hợp tác, Huawei đã công nhận Tomsk là trung tâm hợp tác tốt nhất của họ tại Nga, một minh chứng cho uy tín của trường trong lĩnh vực công nghệ cao.

Tương lai chung cho đổi mới sáng tạo

Việt Nam đang hướng tới mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số sẽ đóng góp ít nhất 30% GDP, trong khi Nga cũng triển khai mạnh mẽ các chương trình quốc gia về kinh tế kỹ thuật số và trí tuệ nhân tạo.

Cả hai quốc gia đều chia sẻ cùng một nhận thức: phát triển công nghệ chỉ thực sự bền vững khi đầu tư đúng vào con người, nền tảng của mọi đổi mới.

Với các chương trình đào tạo tiên tiến, gắn kết giữa học thuật và thực tiễn, giữa AI và kỹ thuật số, giữa tri thức và văn hóa, các trường đại học Nga đang trở thành đối tác chiến lược quan trọng trong quá trình Việt Nam bứt phá vào kỷ nguyên công nghiệp 4.0.

Taras Ivanov