Su-59 Checkmate sẽ thành công hơn 'người anh cả' Su-57 Felon?

Tiêm kích tàng hình hạng nhẹ Su-59 Checkmate của Nga được coi là "ngôi sao" tại Triển lãm Hàng không Vũ trụ quốc tế MAKS 2021.

Theo truyền thông Nga, cần tri ân các chuyên gia marketing của Rostec, những người đã cố gắng tạo ra một chiến dịch PR độc đáo và thu hút sự quan tâm ngày càng lớn đến sản phẩm mới.

Chiến dịch quảng cáo diễn ra như kim đồng hồ: đầu tiên, một đoạn video xuất hiện đưa ra gợi ý táo bạo về việc nhà sản xuất định bán máy bay chiến đấu cho ai, sau đó là "rò rỉ" các bức ảnh, nơi mọi người có thể nhìn thấy máy bay từ các góc độ khác nhau...

Một điều rõ ràng, đây là máy bay chiến đấu một động cơ, đồng nghĩa với bước đột phá trong ngành công nghiệp hàng không quân sự Nga, nhưng vẫn còn nghi ngờ về việc liệu nó có phải là tiêm kích thông thường, hay máy bay cất và hạ cánh thẳng đứng đã hứa hẹn từ lâu.

Rõ ràng sẽ cần thêm thời gian để giải đáp các thắc mắc trên. Tuy nhiên trở lại với chiếc máy bay "mang tính cách mạng", tại sao nhà phát triển lại gọi nó là chiến đấu cơ "mới về cơ bản"?

Chúng ta hãy tổng hợp lại tất cả những gì hiện đã biết về máy bay chiến đấu đa năng hạng nhẹ được nhận định danh Su-59 Checkmate. Có vẻ như nó đang lắp động cơ AL-41F1, cung cấp lực đẩy cho máy bay có trọng lượng cất cánh khoảng 18 tấn.

Rõ ràng là từ thiết kế của nó, máy bay chiến đấu này được tạo ra bằng cách sử dụng công nghệ tàng hình, dự án này là một bước phát triển tiếp theo của chương trình tiêm kích thế hệ thứ năm.

Mặc dù thực tế công việc chế tạo Su-57 đã bắt đầu từ năm 2001, nhưng đến năm 2021, việc sản xuất hàng loạt loại vẫn chưa thực sự bắt đầu. Điều này là do cả sự phức tạp tổng thể của yêu cầu kỹ thuật đặt ra và việc không động cơ giai đoạn hai Izdeliye 30.

Do vậy những chiếc Su-57 đầu tiên cho đến nay vẫn bay với AL-41F1 yếu hơn, tạo ra lực đẩy khoảng 14,5 tấn thay vì 16 - 17 tấn như yêu cầu. Hiện Su-57 vẫn chưa được cung cấp đủ cho nhu cầu của Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga, nên ngay cả Ấn Độ - những người rất tôn trọng vũ khí Nga vẫn chưa quan tâm tới phiên bản xuất khẩu Su-57E.

Mô hình tiêm kích tàng hình hạng nhẹ Su-59 Checkmate của Nga

Trong bối cảnh đó, việc chế tạo phiên bản hạng nhẹ của máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm dường như là một bước đi rất đúng đắn bởi các nguyên nhân sau đây:

Thứ nhất, Su-59 Checkmate rõ ràng được hợp nhất một cách tối đa với người anh Su-57 Felon, đây là một điểm cộng lớn của anh, bởi vì việc sản xuất hàng loạt các linh kiện và tổ hợp thử nghiệm trên Su-57 giúp đơn giản hóa rất nhiều thiết kế và giảm giá thành của chiếc tiêm kích hạng nhẹ.

Thống nhất các bộ phận cũng là điều tuyệt vời trong cuộc chiến thực sự, khi một số bộ phận nếu gặp hư hỏng vẫn có thể sửa chữa nhanh chóng  nhờ kho phụ tùng có sẵn được chuẩn hóa.

Thứ hai, các máy bay chiến đấu một động cơ có nhu cầu nhiều hơn một chút do giá thành tương đối rẻ so với loại hai động cơ, giúp khách hàng tốn ít tiền hơn rất nhiều cả khi mua và trong quá trình vận hành sau đó.

Đồng thời tiêm kích một động cơ vẫn có thể thực hiện chức năng chính - "tiêu diệt" máy bay địch. Mặc dù có hạn chế so với máy bay chiến đấu hạng nặng, nhưng tất cả phụ thuộc vào yêu cầu của người mua và đối tượng mà họ định sử dụng những chiếc máy bay này.

Thực tiễn cho thấy Su-30 và các cải tiến của chúng đang có nhu cầu lớn ở nước ngoài, nhưng dòng máy bay hạng nặng Su-57 vẫn chưa nhập cuộc. Tuy nhiên, Ấn Độ có thể vẫn quan tâm đến Su-57E khi nó được lắp đặt và thử nghiệm với động cơ Sản phẩm 30.

Thứ ba, sự hiện diện của tiêm kích đa năng hạng nhẹ trong Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga cùng với Su-57 hạng nặng, được thiết kế để chiến đấu giành ưu thế trên không, sẽ khiến khả năng của chúng trở nên cân bằng hơn.

Không phải tất cả Su-59 đều dành cho xuất khẩu, có thể trong tương lai sẽ xuất hiện phiên bản tiêm kích hạm của Checkmate nếu Bộ Quốc phòng Liên bang Nga cho rằng chương trình đóng tàu sân bay nội địa là phù hợp.

Với tất cả những yếu tố trên, cần lưu ý rằng tiêm kích mới lạ của Nga sẽ gia nhập thị trường, vốn đang bị một số đối thủ cạnh tranh chiếm giữ. Đây là Mỹ với F-16 và F-35, Thụy Điển với JAS-39 Gripen, hay JF-17 Thunder do liên doanh Trung Quốc - Pakistan sản xuất. Để chen chân vào, Su-59 Checkmate sẽ còn phải cố gắng nhiều.

Tùng Dương