Nga đạt bước tiến lớn trên tiền tuyến giữa lúc đàm phán Ukraine 'căng như dây đàn'

Bước tiến của Nga giữa lúc đàm phán căng thẳng

Trang DeepState chuyên theo dõi bản đồ chiến trường tại Ukraine cho biết, quân đội Nga đã kiểm soát 500km vuông lãnh thổ trong tháng 11, tăng gấp đôi so với 250km vuông của tháng trước. Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) của Mỹ cho biết tốc độ tiến quân này đang tiến gần mức nhanh nhất kể từ giai đoạn đầu của xung đột.

Xung đột ở Ukraine. Ảnh: Reuters

Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky dự kiến sẽ gặp Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Freidrich Merz ngày 8/12. Trước cuộc gặp, Điện Élyseé tối 7/12 khẳng định Ukraine không “đứng bên bờ sụp đổ”.

Một người phát ngôn cho biết các nhà lãnh đạo châu Âu phải cam kết hỗ trợ dài hạn cho Ukraine trong trường hợp vòng đàm phán hòa bình mới nhất với Tổng thống Donald Trump thất bại.

“Ukraine đang tự đứng vững và thậm chí còn làm tốt hơn thế. Ukraine không trong tình trạng bên bờ sụp đổ. Nếu chúng ta chưa thể đạt được một thỏa thuận hòa bình ngay lập tức với Nga, điều cốt yếu là phải cung cấp cho Ukraine mọi hỗ trợ cần thiết để nước này không bị mất thêm lãnh thổ vì thiếu sự hậu thuẫn", Người phát ngôn này cho hay.

Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố sẽ giành quyền kiểm soát vùng Donbass ở miền Đông Ukraine bằng hành động quân sự hoặc thông qua đàm phán.

Một kế hoạch chấm dứt xung đột do chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump soạn thảo đề xuất Ukraine nhượng lại một số vùng lãnh thổ, song Kiev và châu Âu đã bác bỏ phương án này. Những bước tiến mới của Nga làm dấy lên lo ngại rằng ông Trump có thể bị thuyết phục rằng hòa bình cần được thiết lập theo các điều kiện của Moscow và việc tiếp tục viện trợ khí tài cho Kiev là lãng phí.

Nga cũng đang đẩy mạnh tấn công quanh thành phố nhỏ Siversk ở miền Đông Donetsk, trong nỗ lực tiến về “pháo đài” Sloviansk. Theo các kênh Telegram của Nga hôm 7/12, lực lượng Moscow được cho là đã chiếm được khu dân cư phía Bắc Siversk, sử dụng các nhóm biệt kích nhỏ để luồn sâu qua phòng tuyến Ukraine - chiến thuật từng mang lại hiệu quả tại Pokrovsk. Theo DeepState, quân đội Ukraine cho biết giao tranh ác liệt vẫn đang diễn ra. Một nửa diện tích thành phố nằm trong vùng tranh chấp.

Tối 6/12, Tổng thống Zelensky cho biết ông đã có “cuộc điện đàm dài và mang tính trao đổi thực chất” với Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và con rể của ông Trump, Jared Kushner. Ngay sau cuộc điện đàm trên, Nga đã phát động một đợt tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái vào các đô thị và cơ sở hạ tầng quan trọng của Ukraine, bao gồm ga đường sắt.

Các lãnh đạo châu Âu đang gấp rút ứng phó trong bối cảnh sự ủng hộ cho Ukraine suy giảm và chính quyền Tổng thống Trump chuyển trọng tâm khỏi cuộc xung đột. Con trai ông Trump là Donald Trump Jr. phát biểu tại một hội nghị ở Trung Đông rằng cha mình có thể rút khỏi các cuộc đàm phán hòa bình.

Tuy nhiên, ông Keith Kellogg, Đặc phái viên sắp mãn nhiệm của Mỹ tại Ukraine, cho biết một thỏa thuận đang “rất gần”. Các nhà đàm phán Ukraine và Mỹ cũng ra tuyên bố chung kêu gọi Nga thể hiện “cam kết nghiêm túc với hòa bình lâu dài”, khiến triển vọng đạt được thỏa thuận trở nên khó đoán.

Hội nghị thượng đỉnh với châu Âu được tổ chức gấp rút dường như nhằm ngăn Ukraine bị “quay lưng" trong tiến trình hòa bình do Mỹ dẫn dắt - điều mà ông Macron đã ám chỉ hồi đầu tuần.

Điện Élyseé cho biết: “Điều rất tích cực ở giai đoạn hiện nay là các cuộc tham vấn với phía Ukraine diễn ra với cường độ cao và điều đáng mừng là Mỹ đang lắng nghe những gì khả thi và không khả thi với Ukraine. Khi điều đó được xác lập, việc then chốt là Mỹ phải buộc Nga đưa ra những cam kết đủ để khiến các cuộc đàm phán trở nên đáng tin cậy".

Các cuộc thảo luận diễn ra sau khi chính quyền Tổng thống Trump công bố bản báo cáo chiến lược an ninh quốc gia hôm 5/12, nêu rõ lập trường dài hạn của Mỹ. Tài liệu cáo buộc châu Âu cản trở hòa bình tại Ukraine và điều chỉnh ngôn ngữ so với các phiên bản trước bằng cách loại bỏ các đoạn mô tả Nga là mối đe dọa trực tiếp. Moscow hoan nghênh các thay đổi này, tuyên bố những điều chỉnh đó “phần lớn phù hợp” với quan điểm của họ.

“Ukraine không có nguy cơ sụp đổ ngay lập tức"

Những tuần gần đây, lực lượng Nga đã tiến công trên nhiều hướng. Pokrovsk – từng là trung tâm đường sắt và hậu cần ở miền Đông Ukraine đang đứng trước nguy cơ thất thủ sau cuộc xung đột kéo dài và tốn kém, trong khi thị trấn lân cận Myrnohrad gần như bị bao vây.

Sau khi Ukraine điều động một số lữ đoàn tinh nhuệ và đơn vị máy bay không người lái để giữ Pokrovsk, quân Nga đã buộc Kiev phải dàn trải lực lượng trên tiền tuyến dài gần 1.000km, tạo ra những lỗ hổng phòng thủ ở khu vực Đông Nam và xa hơn về phía Bắc.

Kết quả là Moscow giành được một số bước tiến ổn định tại khu vực miền Nam Zaporizhzhia và đang tiến gần đến việc kiểm soát thành phố Kupiansk ở Đông Bắc – một cứ điểm chiến lược đã bị tấn công suốt 2 năm.

Tuy vậy, theo ông Emil Kastehelmi - nhà phân tích quân sự thuộc nhóm Black Bird Group có trụ sở tại Phần Lan, các con số có vẻ nghiêm trọng hơn thực tế diễn ra trên chiến trường.

“Không có đột phá lớn nào và phòng tuyến Ukraine khó có thể sụp đổ ngay lập tức vào thời điểm này. Nga vẫn chưa thể xuyên thủng phòng tuyến theo bất kỳ hướng nào", ông Emil Kastehelmi nói với The Telegraph.

Đề cập các bước tiến gần đây của Nga ở khu vực Đông Nam, ông nhận định, nếu Ukraine buộc phải mất lãnh thổ, thì đây là khu vực “ít rủi ro hơn”.

“Để đạt được điều gì đó mang tính quyết định tại đó, Nga sẽ cần nhiều thành công hơn nữa. Họ mới chỉ chiếm được từng ngôi làng nhỏ và nhiều cánh đồng. Những diễn biến này chưa đe dọa toàn bộ mặt trận vào thời điểm hiện tại”, ông Kastehelmi đánh giá.

Tốc độ tiến công của Nga sẽ chậm lại?

Giới phân tích nhận định Nga có thể sẽ mất thêm vài năm nữa để kiểm soát phần còn lại của Donbass. Khi mùa đông đến, tốc độ tiến quân của Nga dự kiến sẽ chậm lại. Tuy nhiên, để gửi tín hiệu tới Washington, Tổng thống Putin đã ra lệnh cho quân đội chuẩn bị tác chiến mùa đông. Điều này cho thấy Moscow không có ý định nhượng bộ các yêu cầu về lãnh thổ.

Nga, hiện kiểm soát 19,2% lãnh thổ Ukraine, đang yêu cầu Kiev nhượng lại toàn bộ vùng Donbass theo kế hoạch hòa bình được Washington đề xuất hồi tháng trước. Nga cũng muốn Ukraine bị cấm gia nhập NATO và phải cắt giảm đáng kể năng lực quân sự.

Những đề xuất này đã gây phản ứng dữ dội tại Kiev và nhiều nước châu Âu, dẫn đến việc các bên thúc đẩy một phương án sửa đổi mềm mỏng hơn. Tuy nhiên, ông Putin đã bác bỏ đề xuất thay thế này vào tuần trước, khiến đàm phán rơi vào bế tắc.

Hôm 7/12, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố kiểm soát hai ngôi làng Kucherivka thuộc vùng Kharkov và Rivne ở Donetsk. The Telegraph không thể độc lập xác minh các thông tin về bước tiến mới nhất của Nga và phía Ukraine chưa đưa ra bình luận nhưng tuyên bố này được đưa ra sau những đợt tiến quân đã được xác nhận ở cả hai khu vực.

Kiều Anh