NATO lo Moscow kiểm soát Quần đảo Aland

Quần đảo Aland phi quân sự có thể thành gót chân Achilles của cả Phần Lan và liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương NATO.

Quần đảo Aland tự trị của Phần Lan.

Thông tin được hãng Bloomberg dẫn lời Thiếu tướng của LLVT Phần Lan Pekka Toveri và là thành viên Quốc hội từ đảng trung hữu 'Liên minh quốc gia' cho biết.

"Nếu bên nào sở hữu toàn bộ Quần đảo Aland, họ có thể cắt đứt liên lạc trên biển với cả Vịnh Bothnia và Vịnh Phần Lan. Khi đó chỗ yếu của chúng tôi hoàn toàn bị phơi bày", tướng Pekka Toveri nói.

Aland là khu vực tự trị, phi quân sự nói tiếng Thụy Điển của Phần Lan nằm ở ngã tư của các tuyến đường thương mại lớn trị giá ước tính 160 tỷ USD hàng năm.

Cơ sở hạ tầng năng lượng và truyền thông quan trọng, cáp điện và internet dưới biển đều nằm trong khu vực này.

Nhưng hiện NATO đang cản trở việc thực thi nhiệm vụ của Moscow bởi "Nga được giao nhiệm vụ thực thi một hiệp định cấm bất kỳ sự hiện diện quân sự nào tại đây trong suốt gần một thế kỷ qua.

Giờ đây, quốc gia Bắc Âu này đã là thành viên NATO, những kẻ diều hâu hiếu chiến coi quần đảo này là một điểm mù khổng lồ, mang lại cho Moscow một cánh đồng rộng mở nếu nước này quyết định kiểm soát.

Thỏa thuận giữa Liên Xô lúc bấy giờ và Phần Lan về Quần đảo Aland được ký kết vào năm 1940 sau khi Chiến tranh Mùa đông kết thúc.

Phía Phần Lan cam kết phi quân sự hóa Quần đảo Aland, không củng cố chúng và không đặt chúng dưới quyền sử dụng của lực lượng vũ trang của các quốc gia nước ngoài. Lãnh sự quán Liên Xô được thành lập tại Mariehamn của Aland.

Tướng Toveri nhấn mạnh, lãnh sự quán Nga trên Quần đảo Aland cần phải đóng cửa và lực lượng Phần Lan phải bắt đầu huấn luyện ở đó.

Thành viên quốc hội của Đảng Liên minh Quốc gia trung hữu nói thêm rằng quần đảo này quan trọng đối với Phần Lan hơn Đảo Gotland đối với Thụy Điển. Giống như Gotland, việc kiểm soát Aland được coi là chìa khóa cho sự thống trị quân sự ở vùng biển Baltic.

Vào mùa hè năm 2022, Thụy Điển đã tổ chức cuộc tập trận BALTOPS 22 cùng NATO trên đảo Gotland. Sau khi Stockholm gia nhập NATO, từ bỏ vị thế trung lập lâu đời.

Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson bày tỏ sự cởi mở trong việc củng cố khả năng phòng thủ của Gotland, đồng tình với các kế hoạch của NATO đối với vùng Baltic.

Kế hoạch của Thụy Điển nhằm tạo ra một căn cứ NATO trên đảo Gotland đã bị Bộ Ngoại giao Nga chỉ trích là hành động khiêu khích.

Sau khi xem xét lại tình trạng của Quần đảo Aland, chính phủ Phần Lan thấy không cần thiết phải thực hiện bất kỳ thay đổi nào. Lập trường đó được ủng hộ bởi các cuộc thăm dò gần đây với người dân Aland.

Bloomberg thừa nhận rằng việc hủy bỏ bất kỳ thỏa thuận phi quân sự hóa quốc tế nào sẽ là một công việc tốn nhiều thời gian và khó có thể xảy ra vào thời điểm hiện tại.

Những diễn biến xung quanh cả Gotland và Quần đảo Aland phù hợp với câu chuyện "mối đe dọa Nga" đang diễn ra mà NATO đang thúc đẩy - trong khi tiếp tục mở rộng về phía đông.

Tại Diễn đàn Ngoại giao Antalya tổ chức ở Thổ Nhĩ Kỳ hồi đầu năm nay, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã chỉ trích Phần Lan và Thụy Điển vì từ bỏ quan điểm trung lập lâu đời để gia nhập NATO.

Ông nói rằng quyết định của họ đánh dấu sự kết thúc của "hàng thập kỷ quan hệ láng giềng tốt đẹp". Ông Lavrov cũng cảnh báo rằng Nga sẽ đáp trả bằng cách thực hiện các biện pháp bổ sung "phù hợp với các mối đe dọa có thể xuất hiện trên lãnh thổ Phần Lan và Thụy Điển".

Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng đã bác bỏ những tuyên bố đó, nhấn mạnh thái độ thù địch của NATO đối với Moscow.

"Họ đang cố gắng đe dọa người dân của mình bằng một mối đe dọa tưởng tượng từ Nga. Đây là một sự thật hiển nhiên", ông Putin lưu ý trong cuộc phỏng vấn với Tucker Carlson, đồng thời nói thêm rằng "những người thông minh hiểu rất rõ rằng đây là một sự giả mạo".

Kiên Bùi