Lý do Tổng thống Ukraine thay loạt tư lệnh quân đội giữa 'dòng lửa'

Tổng thống Volodymyr Zelensky đã thực hiện loạt thay đổi quyết liệt về nhân sự trong ban lãnh đạo Lực lượng vũ trang Ukraine. Hãng tin RBC-Ukraine đã phát hiện ra rằng lý do đằng sau những quyết định này không chỉ đơn thuần là về mặt quân sự.

Tổng thống Zelensky (thứ hai trái sang) đã thực hiện loạt thay đổi quyết liệt trong ban lãnh đạo của Lực lượng Lục quân, Lực lượng Tấn công Nhảy dù và Lực lượng Hệ thống Không người lái. Ảnh: RBC-Ukraine

Một làn sóng cải tổ mới gần đây đã diễn ra trong ban lãnh đạo Lực lượng Vũ trang Ukraine, trong đó có Lực lượng Hệ thống Không người lái, Lực lượng Lục quân và Lực lượng Tấn công Đổ bộ Đường không.

Hãng tin RBC-Ukraine đã trao đổi với hơn một chục nguồn tin đáng tin cậy để tìm hiểu lý do cho đợt thay đổi này. Thái độ và quan điểm của họ khác nhau. Tuy nhiên, hầu hết đều đồng ý rằng lý do cho những thay đổi nhân sự này không chỉ nằm ở nhu cầu quân sự mà còn ở tham vọng cá nhân và sự bất đồng giữa các nhân sự chỉ huy.

Thiếu tướng Mykhailo Drapatyi đã bị cách chức Tư lệnh Lực lượng Lục quân và được chuyển sang chức Tư lệnh Lực lượng Liên hợp. Thay cho Đại tá Vadym Sukharevskyi, Thiếu tá Robert "Madyar" Brovdi được bổ nhiệm làm Tư lệnh Lực lượng Hệ thống Không người lái. Còn ông Sukharevskyi hiện sẽ giữ chức Phó Tư lệnh Bộ Tư lệnh Chiến dịch miền Đông.

Thiếu tướng Ihor Skybyuk đã bị cách chức Tư lệnh Lực lượng Tấn công đường không và được bổ nhiệm làm Phó Tổng tham mưu trưởng. Ông Skybyuk được thay thế bởi Chuẩn tướng Oleh Apostol, người trước đây từng là Phó Tổng tư lệnh Lực lượng Tấn công đường không.

Lực lượng Hệ thống Không người lái

Quyết định sa thải Tư lệnh Lực lượng Hệ thống Không người lái Vadym Tư lệnh Lực lượng Lục quân không phải là điều hoàn toàn bất ngờ. Tin đồn về người có khả năng thay thế ông đã lan truyền trong 6 tháng qua. Ông Sukharevskyi đã giữ chức Tư lệnh Lực lượng Hệ thống không người lái mới thành lập được một năm.

Các nguồn tin thân cận tiết lộ, ông Sukharevskyi biết về việc mình bị sa thải vào đúng ngày quyết định được công bố. Như thường lệ, ông đi công tác ở Kiev ba lần một tuần và vào sáng ngày 3/6, ông đã lên đường đến thủ đô. "Vào buổi sáng, ông ấy (Sukharevskyi) không biết gì cả. Đến giữa trưa, ông ấy mới biết. Đây không phải là lần đầu tiên, nhưng trước đó ông đã xoay xở để chống trả. Lần này, như bạn thấy, ông ấy đã bị sa thải và thậm chí bị giáng chức nghiêm trọng", một nguồn tin nói với RBC-Ukraine.

Lý do chính khiến ông Sukharevskyi mất chức, theo những người thân cận của ông, là căng thẳng trong mối quan hệ của ông với ban lãnh đạo Lực lượng vũ trang, đặc biệt là với Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi. Các nguồn tin thân cận với cựu chỉ huy Lực lượng Hệ thống không người lái cho biết, Bộ Tổng tham mưu coi ông là "người ngoài cuộc".

Sukharevskyi 40 tuổi, đã vươn lên từ vị trí chỉ huy Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 59 lên lãnh đạo một lực lượng mới của quân đội.

Ông Sukharevskyi viết: "Danh mục của Lực lượng Hệ thống Không người lái bao gồm những phát triển đổi mới, hoạt động chiến đấu thành công và độc đáo cũng như mô hình tuyển dụng có trách nhiệm mới. Tuy nhiên, ở giai đoạn này, quan điểm của chúng tôi về sự phát triển trong tương lai của Lực lượng Hệ thống Không người lái khác với quan điểm của ban lãnh đạo. Tôi tin rằng quyết định trung thực và chuyên nghiệp trong tình huống này là kết thúc nhiệm kỳ chỉ huy của tôi".

Tuy nhiên, các nguồn tin trong Bộ Tổng tham mưu khẳng định, không có xung đột cá nhân nào giữa Tổng tư lệnh và Sukharevskyi, mà chỉ có sự không hài lòng với công việc của ông. Theo họ, những vấn đề đầu tiên nảy sinh trong quá trình thành lập trụ sở của Lực lượng Hệ thống Không người lái.

"Ra mắt một nhánh quân đội mới có nghĩa là khởi động toàn bộ hệ thống từ đầu. Bộ Tổng tham mưu đã đề nghị giúp đỡ nhân sự cho trụ sở nhưng họ đã từ chối. Syrskyi không phải là chính trị gia; ông ấy là một người lính. Nếu Sukharevskyi được bổ nhiệm, Syrskyi sẽ làm việc với ông ấy. Nhưng Sukharevskyi thậm chí thường không xuất hiện trong các cuộc họp với Tổng tư lệnh. Nhìn chung, chúng tôi thấy ông ấy chỉ quan hệ công chúng nhiều hơn là làm việc thực sự. Có lẽ Tổng thống cũng thấy điều đó - sau cùng, đó là quyết định cuối cùng của ông", một nguồn tin của RBC-Ukraine cho biết.

Bên cạnh đó, cuối tháng 7/2024, Đại úy Roman Hladkyi được bổ nhiệm làm Chánh văn phòng Bộ Tư lệnh Lực lượng Hệ thống Không người lái. Ngay sau đó, một số hãng truyền thông đưa tin rằng vợ của ông Hladkyi được cho là đang sinh sống ở vùng Crimea bị Nga sáp nhập, mang hộ chiếu Nga, và con gái của họ từng thi đấu thể thao dưới màu cờ Nga.

Sau khi bê bối nổ ra, Tổng tư lệnh Syrskyi đã ra lệnh tiến hành một cuộc rà soát đặc biệt bổ sung, dẫn đến việc Hladkyi bị tạm đình chỉ và sau đó được điều chuyển khỏi Lực lượng Hệ thống Không người lái.

Đầu năm 2025, một dự án mới mang tên "Chiến tuyến Drone" (Drone Line) được khởi động, với mục tiêu triển khai UAV một cách toàn diện để chặn địch ngay tại tiền tuyến. Điều đáng chú ý là Lực lượng Hệ thống Không người lái lại không tham gia sáng kiến này. Theo Bộ Tổng tham mưu, việc thực hiện ý tưởng ban đầu đáng lẽ thuộc về Lực lượng Hệ thống Không người lái, nhưng họ thể hiện rất ít nhiệt huyết.

Cuối cùng, quyết định được đưa ra là chuyển dự án “Chiến tuyến Drone” sang quản lý dưới Lục quân Ukraine. Một trong những gương mặt đại diện của dự án này là Chỉ huy Lữ đoàn Tấn công Không người lái số 414 – Robert “Madyar” Brovdi, người hiện đã được bổ nhiệm thay thế Sukharevskyi.

Vadym Sukharevskyi và người thay thế ông, Robert Brovdi làm tư lệnh Lực lượng Không người lái. Ảnh: RBC-Ukraine

Lục quân và Lực lượng Liên hợp

Việc miễn nhiệm Tư lệnh Lục quân Mykhailo Drapatyi diễn ra chỉ vài ngày sau một cuộc tấn công của Nga nhằm vào Trung tâm huấn luyện số 239 tại tỉnh Dnipropetrovsk. Vụ tấn công bằng tên lửa đạn đạo đã khiến 12 binh sĩ thiệt mạng và hơn 60 người khác bị thương.

Đây là cuộc tấn công thứ hai vào trung tâm huấn luyện này trong vòng sáu tháng. Ngay trong ngày hôm đó, ông Drapatyi đã nộp đơn xin từ chức, viện dẫn “trách nhiệm cá nhân trước thảm kịch tại thao trường số 239”.

Sau cuộc trao đổi trực tiếp giữa Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi, Tổng tham mưu trưởng Andrii Hnatov và chính ông Drapatyi, Tổng thống Zelensky đã chuyển ông sang một cương vị mới – Tư lệnh Lực lượng Liên hợp. Trên thực tế, Tổng thống đã chấp thuận đơn từ chức của ông. Drapatyi cũng tuyên bố rằng ông vẫn “ở trong hàng ngũ”, tiếp tục chiến đấu ngoài mặt trận.

Trong quân đội Ukraine, một vị tướng hoặc sĩ quan không thể dễ dàng bị sa thải - trước tiên họ phải được đề nghị một vị trí tương đương hoặc cao hơn tương ứng với cấp bậc của họ. Nếu không có vị trí nào như vậy, thì khi đó mới có thể từ chức.

Vị trí tương đương duy nhất còn trống vào thời điểm đó là Chỉ huy Lực lượng Liên hợp. Vai trò này đòi hỏi phải lãnh đạo hoạt động của nhiều nhánh quân đội khác nhau trên một mặt trận cụ thể trong các hoạt động cụ thể.

Theo nguồn tin của RBC-Ukraine, Drapatyi ban đầu được xem xét cho vị trí Tư lệnh Lực lượng Liên hợp vào tháng 11/2024. Nhưng vào phút chót, kế hoạch thay đổi và ông được đề nghị giữ vai trò Tư lệnh Lục quân, thay thế Tướng Oleksandr Pavliuk. Mặc dù không có khiếu nại cụ thể nào chống lại mình, Pavliuk được đề nghị một vị trí khác, không thấp hơn, nhưng ông đã từ chối.

Một yếu tố khác có thể đã thúc đẩy Drapatyi từ chức là bất đồng quan điểm với Tổng tư lệnh, một số nguồn tin trong giới quân sự và chính trị cho biết.

“Mọi người đều thấy ông ấy là một vị tướng chiến đấu hiệu quả. Nhưng dần dần họ nhận ra rằng, sẽ rất khó để ông cùng lúc đảm nhận hai nhiệm vụ – vừa chỉ huy chiến trường khó khăn nhất là Khortytsia, vừa thực hiện cải cách trong Lục quân, giám sát các trung tâm tuyển quân và cải thiện quy trình huy động lính”, một nguồn tin am hiểu nói với RBC-Ukraine.

Thu Hằng