Kinh tế Trung Quốc năm 2015 sẽ suy giảm

Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã hạ dự đoán tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc (TQ) trong năm 2014 và 2015 xuống lần lượt còn 7,4% và 7,2% so với mức dự đoán trước đó vào tháng 9 (7,5% và 7,4%). Như vậy, có thể kinh tế Trung Quốc năm 2015 sẽ suy giảm.


Những dự đoán về việc nền kinh tế Trung Quốc năm 2015 sẽ suy giảm dựa vào số liệu gần đây nhất cho thấy ngành sản xuất nước này đang trải qua khoảng thời gian tệ hại nhất trong tháng 12.

Tăng trưởng châu Á “nguội” dần

Theo dự báo của ADB, các nước phát triển ở châu Á (trừ Nhật) sẽ có tốc độ tăng trưởng khoảng 6,1% trong năm nay và 6,2% vào năm 2015 – tỷ lệ này cũng thấp hơn so với con số ADB đưa ra vào tháng 9.2014. Ngân hàng Thế giới (WB) cũng cắt giảm dự đoán tăng trưởng châu Á lần thứ hai trong năm nay, khi cho rằng nguyên nhân chính là tốc độ tăng trưởng chậm của TQ.

Kinh tế toàn thế giới được dự đoán có tốc độ tăng trưởng 2,6% năm 2014 và trung bình khoảng 3,3% trong giai đoạn từ 2015 – 2017, với những dấu hiệu phục hồi tuy vẫn còn thiếu chắc chắn và bền vững.

Theo WB, tốc độ tăng trưởng của các quốc gia tại Đông Á sẽ vào khoảng 6,9% năm nay và 2015, thấp hơn con số 7,1% được đưa ra vào hồi tháng 4.2014. WB nhận định rằng các quốc gia trong khu vực đang phải đối mặt với những rủi ro khi sự mở rộng đầu ra xuất khẩu của TQ đang ở thời kỳ tồi tệ nhất trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, trong khi việc điều chỉnh đầu tư và tăng trưởng bán lẻ đang làm trầm trọng thêm sự tăng trưởng chậm của nền kinh tế do thị trường bất động sản sụt giảm.

“Cách tốt nhất cho các nước trong khu vực để đối phó với những rủi ro này là giải quyết các lỗ hổng gây ra bởi các chính sách tài chính và tài khoá vừa qua, và bổ sung các biện pháp cải cách cơ cấu nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh xuất khẩu”, Sudhir Shetty, trưởng nhóm chuyên gia kinh tế khu vực Đông Á và Thái Bình Dương của WB, nhận định. Theo WB, các quốc gia Đông Á, đặc biệt các nước ASEAN cần đẩy mạnh xuất khẩu và thay đổi cơ cấu dòng chảy thương mại để tránh bị ảnh hưởng trầm trọng hơn, do sự tăng trưởng chậm của TQ khi TQ đang là đối tác thương mại lớn nhất của khu vực này.

Trung Quốc sẽ làm gì trong 2015?

Có nhiều kịch bản và dự đoán về nền kinh tế TQ năm 2015. Theo một chuyên gia của Goldman Sachs được trích dẫn trên CNBC, các nhà đầu tư cần thận trọng hơn với TQ trong năm 2015, khi nền kinh tế vẫn chưa thoát khỏi “chuyến đi gập ghềnh” của năm 2014 và sẽ vẫn “giảm tốc chập chờn”.

Chuyên gia của McKinsey tin rằng, trong năm 2015, TQ sẽ tiếp tục: 1- Cải thiện năng suất và tính hiệu quả của các doanh nghiệp (DN) để duy trì lợi nhuận; 2- Công nghệ tác động mạnh mẽ khiến nhiều việc làm trong ngành dịch vụ và sản xuất sẽ biến mất, vì thế chính phủ sẽ cần tập trung hơn vào việc tạo ra việc làm và chất lượng của những việc làm mới. Các DN TQ có thể sẽ tuyển dụng nhiều chuyên gia công nghệ thông tin hơn trong cuộc chạy đua để khai thác công nghệ tốt hơn đối thủ của họ; 3- TQ sẽ phải tập trung đẩy mạnh hơn việc giảm ô nhiễm và điều này đòi hỏi họ sẽ phải đầu tư rất nhiều vào các nông trại gió và năng lượng mặt trời, nhưng qua đó cũng sẽ cải thiện vị thế của các nhà sản xuất TQ…

Các chuyên gia cũng dự đoán rằng chủ đề về sự tăng trưởng kinh tế chậm lại của TQ sẽ tiếp tục đốt nóng các cuộc thảo luận, không chỉ ở các diễn đàn kinh tế trên thế giới mà còn đối với chính các DN của TQ. Vấn đề thách thức của các DN sẽ tập trung vào việc họ sẽ duy trì chiến lược hiện tại của họ ở TQ hay buộc phải thay đổi (mở rộng ra những lĩnh vực khác hay đi tìm kiếm các thị trường khác thay thế hay các thị trường gia công khác…) Một trọng tâm khác có lẽ sẽ nhằm vào việc người tiêu dùng TQ sẽ ứng xử thế nào trong bối cảnh kinh tế giảm tốc và làm thế nào để họ được hướng vào vai trò sẽ là lực lượng thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng trở lại?

Trong một mối kinh tế cộng sinh với Trung Quốc, không chỉ các quốc gia, mà cả các doanh nghiệp cũng cần nắm bắt thông tin chặt chẽ về những biến động của người khổng lồ này. Năm 2015 đang đến với rất nhiều lo âu chung cho cả nền kinh tế châu Á, liệu đổi mới sáng tạo có là chiếc khiên chống lại sự suy giảm của kinh tế?

Theo phân tích của các chuyên gia, thu nhập của người tiêu dùng TQ sẽ thấp nhất trong vòng một thập kỷ trong năm tới và điều này sẽ tác động mạnh tới nền kinh tế. Trong ngành sản xuất, lương ngành này đã tăng từ 3 – 4 lần trong thập kỷ qua, trong khi các dây chuyền gia công hay lắp ráp giờ đã không còn sử dụng tới các công nhân tay nghề thấp, và lương của công nhân các nước láng giềng lại ở mức thấp hơn nhiều. Điều này đã làm mất đi tính cạnh tranh của ngành sản xuất của TQ và là nguyên nhân khiến nhiều tập đoàn toàn cầu đã quyết định rời đi.

Các ngành sản xuất cũng sẽ bị ảnh hưởng nặng. Vấn đề lương và việc làm sẽ tạo ra một sức ép lớn với chính phủ và sự ổn định của xã hội, nhất là đối tượng đang làm việc này là tầng lớp dân số có độ tuổi trung bình.

Năm 2015 sẽ chứng kiến sự bất ổn tài chính của người tiêu dùng TQ – động lực chính của nền kinh tế khi tiêu dùng chiếm tới hơn 50% tốc độ tăng trưởng GDP của TQ trong hai năm qua. Sự bi quan của người tiêu dùng sẽ dẫn đến việc tiêu dùng bị hạn chế và có khả năng gây ra khó khăn cho nhiều DN. Báo cáo mới nhất của Nielsen tại thị trường này cho hay mức tăng trưởng mua hàng tiêu dùng nhanh hàng năm trong năm 2014 chỉ tăng có 3%, và phần lớn các DN thực phẩm hay hàng tiêu dùng đều bị sụt giảm doanh thu trầm trọng. Cơ hội đầu tư được cho là khả quan hơn khi chuyển từ thị trường lục địa sang Hong Kong.

Lối thoát của TQ, theo các chuyên gia, nằm ở việc đổi mới sáng tạo. Các DN và cá nhân TQ ngày càng chịu khó ra ngoài để học hỏi, chỉ riêng trong năm 2014 số lượng người được cấp hộ chiếu của TQ để đi ra toàn cầu đã lên tới 10 triệu người. Các công ty khởi nghiệp và coi đổi mới sáng tạo là lợi thế cạnh tranh đang mọc lên ngày càng nhiều ở TQ học hỏi theo các mô hình thành công như thung lũng Silicon của Mỹ hay Misteland của Đức, với một trong những ngành nổi bật là thương mại điện tử qua mạng và mobile.

Các công ty trẻ này đều tham vọng nhắm vào những sản phẩm công nghệ cao hơn, giá trị nhiều hơn, lắng nghe điều khách hàng cần và phát triển những sản phẩm thực sự đáp ứng nhu cầu thị trường chứ không đơn giản chỉ là sản phẩm rẻ như trước.

Trong một mối kinh tế cộng sinh với TQ, không chỉ các quốc gia, mà cả các DN cũng cần nắm bắt thông tin chặt chẽ về những biến động của TQ, để chuẩn bị những kịch bản tốt nhất cho năm 2015 và những năm sau đó.

Và một trong những giải pháp quan trọng nhất, theo các chuyên gia, là đổi mới sáng tạo – vì nó giúp các DN chủ động được trong mọi tình huống, chứ không chỉ phản ứng khi “sự đã rồi”.