Đàm phán hòa bình Nga - Ukraine ít tiến triển, liệu ông Trump có buông bỏ?

Trước hạn chót đặt ra cho một thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine, Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đứng trước lựa chọn khó khăn: tiếp tục gây sức ép lên Kiev để đạt được một thỏa hiệp gây tranh cãi, hay chấp nhận từ bỏ nỗ lực trung gian trong bối cảnh tiến trình đàm phán vẫn bế tắc.

Binh sỹ Nga tại cứ điểm chiến đấu. Ảnh: TASS.

Tuy nhiên, hạn chót này không thể đạt được và tiến trình đàm phán có thể phải kéo dài thêm vài tuần, thậm chí sau mốc thời gian tròn bốn năm ngày Nga phát động "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine.

Một phái đoàn Ukraine đã gặp gỡ các đặc phái viên của Tổng thống Trump vào hôm 4/12, với hy vọng thúc đẩy tiến triển trong các cuộc thảo luận. Tuy nhiên, Tổng thống Nga Vladimir Putin trong tuần này tiếp tục khẳng định lập trường không nhượng bộ các yêu cầu cốt lõi. Cuộc gặp kéo dài 5 giờ giữa các đặc phái viên của ông Trump và nhà lãnh đạo Nga tại Moscow hôm 3/12 đã không mang lại bước đột phá đáng kể nào.

Tình hình hiện tại đặt Tổng thống Trump trước một số lựa chọn khó khăn, hoặc tiếp tục gây áp lực buộc Ukraine phải nhượng bộ nhiều hơn - điều có thể ảnh hưởng đến chủ quyền lãnh thổ và an ninh của nước này, hoặc quyết định rút lui khỏi nỗ lực hòa giải - đồng nghĩa với việc thừa nhận thất bại trong lời hứa chấm dứt nhanh chóng cuộc xung đột Nga-Ukraine. Một lựa chọn khác là đảo ngược lập trường và khôi phục mức viện trợ quân sự đáng kể cho Ukraine, dù trước đó ông từng tuyên bố châu Âu, chứ không phải Mỹ, phải gánh phần lớn trách nhiệm tài chính cho việc hỗ trợ Kiev.

Trả lời báo chí, ông Trump thừa nhận những khó khăn trong quá trình hòa giải, cho rằng để đạt được thỏa thuận cần có thiện chí từ cả hai phía. Khi được hỏi về cuộc gặp giữa các đặc phái viên của ông và Tổng thống Putin, ông cho biết phía Mỹ có những trao đổi mang tính xây dựng, nhưng chưa có thông tin cụ thể nào được công bố.

Giọng điệu thận trọng này khác với sự tự tin mà ông từng thể hiện trong cuộc gặp với Tổng thống Putin tại Anchorage, Alaska hồi tháng 8/2025, khi ông dự đoán hai bên sẽ nhanh chóng đạt được một thỏa thuận dưới sự vai trò trung gian của Mỹ.

Trong suốt gần một năm qua, ông Trump nhiều lần đưa ra các mốc thời gian để hối thúc các bên ký kết thỏa thuận hòa bình, nhưng thực tế cho thấy lập trường giữa Nga và Ukraine rất khó dung hòa.

Nhiều nhà quan sát cho rằng ông Trump có thể sẽ từ bỏ nỗ lực trung gian, nhưng các động thái gần đây cho thấy nhà lãnh đạo Mỹ đang tăng cường thúc đẩy tiến trình đàm phán. Ông Trump dường như tin rằng các bước lùi của Ukraine trên chiến trường cũng như tổn thất ngày càng lớn mà Nga phải gánh chịu trong một cuộc xung đột kéo dài sẽ buộc cả hai bên phải cân nhắc nghiêm túc một giải pháp thỏa hiệp.

Theo các quan chức Mỹ, số lượng các cuộc thảo luận về đàm phán hòa bình trong vài tuần gần đây đã nhiều hơn đáng kể so với những năm trước đó. Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Andrii Sybiha cho biết Kiev đã nhận được lời mời tham gia các cuộc đàm phán tiếp theo tại Mỹ trong “thời gian tới”. Một quan chức Nhà Trắng cũng xác nhận rằng đặc phái viên Steve Witkoff và ông Jared Kushner gặp phái đoàn Ukraine tại Miami.

Các quan chức Mỹ cho biết, Washington đang nỗ lực cụ thể hóa các đề xuất hòa bình và đưa ra thảo luận trực tiếp với Tổng thống Nga Putin cũng như Tổng thống Ukraine Zelensky. Số lượng các cuộc trao đổi trong vài tuần gần đây đã vượt quá tổng số các cuộc đối thoại trong ba năm trước đó.

Bế tắc trong quá trình đàm phán

Hiện tại, tiến trình đàm phán vẫn đang tiếp diễn. Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Andrii Sybiha hôm 3/12 cho biết, Mỹ đã mời các quan chức Ukraine tới nước này “trong thời gian tới” để tiếp tục các cuộc thảo luận về hòa bình.

Ukraine đang thể hiện thiện chí tiếp tục đàm phán.Tổng thống Zelensky khẳng định: “Các nỗ lực nhằm chấm dứt xung đột đang được triển khai ở mức tối đa. Về phía Ukraine, sẽ không có bước lùi hay sự trì hoãn nào”.

Về phía Nga, Tổng thống Putin không đưa ra tín hiệu cho thấy nước này sẵn sàng nhượng bộ. Những vấn đề cốt lõi gây cản trở cho thỏa thuận hòa bình vẫn chưa được giải quyết, bất chấp các hoạt động ngoại giao dồn dập trong những tuần qua. Tiến trình này bắt đầu từ tháng 11/2025, khi bản dự thảo kế hoạch hòa bình 28 điểm của Mỹ bị rò rỉ và vấp phải nhiều chỉ trích vì được cho là có lợi cho Nga.

Tuần trước, Tổng thống Putin đã gửi đi thông điệp rằng Nga không chỉ muốn Ukraine từ bỏ các vùng lãnh thổ ở Donbass, mà còn mong muốn Mỹ chính thức công nhận quyền kiểm soát của Nga đối với các khu vực của Ukraine mà nước này đang nắm giữ.

Phát biểu sau cuộc gặp kéo dài khoảng 5 giờ giữa Tổng thống Putin với ông Witkoff và ông Kushner tại Moscow, Cố vấn chính sách đối ngoại của Điện Kremlin, ông Yuri Ushakov, cho biết các bên “vẫn chưa đạt được bất kỳ thỏa thuận nào” liên quan đến vấn đề lãnh thổ, đồng thời nhấn mạnh rằng các cuộc thảo luận sẽ tiếp tục.

Ông Ushakov lưu ý, Tổng thống Putin tỏ rõ sự không đồng tình, thậm chí phản đối mạnh mẽ một số nội dung trong bản kế hoạch hòa bình do Mỹ đề xuất. Đây không phải điều bất ngờ. Sau khi dự thảo kế hoạch 28 điểm ban đầu bị rò rỉ hai tuần trước và khiến châu Âu lo ngại, các nhà đàm phán Mỹ đã phải chỉnh sửa lại, loại bỏ những điều khoản bị cho là có thể làm suy yếu an ninh lâu dài của Ukraine. Điều này được cho là khiến phía Nga không hài lòng.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nhận định mục tiêu của Nga đối với Ukraine vẫn không thay đổi. Trong cuộc phỏng vấn với Fox News, ông cho rằng Moscow vẫn theo đuổi chiến lược lâu dài nhằm làm suy yếu sức chiến đấu của Kiev

“Tôi cho rằng đó là cách họ đang suy nghĩ”, ông Rubio nói, đồng thời nhấn mạnh nỗ lực hiện nay của phía Mỹ là xem xét liệu có thể đạt được một giải pháp kết thúc xung đột theo hướng đảm bảo tương lai của Ukraine mà cả hai bên có thể chấp nhận hay không. Ông Rubio lưu ý, các cuộc thảo luận đã có một số tiến triển, song thừa nhận rằng mục tiêu cuối cùng vẫn chưa đạt được.

Tiến trình đàm phán khác cuộc xung đột tại Gaza

Theo giới quan sát, tiến trình đàm phán về cuộc chiến Nga-Ukraine đang được triển khai theo một hình thức khác so với các cuộc đàm phán liên quan đến Gaza, phản ánh sự khác biệt về bản chất và quy mô của hai cuộc xung đột.

Một số nguồn thạo tin cho biết, hiện có 4 vấn đề đang được thảo luận song song. Một vấn đề liên quan đến chủ quyền của Ukraine, trong đó có các giới hạn tiềm năng đối với quy mô quân đội thời bình và tầm bắn của các loại tên lửa. Các vấn đề khác xoay quanh lãnh thổ, hợp tác kinh tế và vấn đề an ninh rộng lớn hơn của châu Âu.

Tổng thống Zelensky cho biết các trợ lý của ông sẽ báo cáo cho các quan chức châu Âu tại Brussels về tình hình đàm phán, đồng thời thảo luận về vai trò của châu Âu trong cấu trúc an ninh trong tương lai. Ông nhấn mạnh rằng, bên cạnh vấn đề lãnh thổ, Ukraine mong muốn mọi thỏa thuận hòa bình phải bao gồm các đảm bảo từ phương Tây nhằm ngăn chặn nguy cơ Nga tiến hành chiến dịch tấn công mới trong tương lai.

Bất chấp các hoạt động ngoại giao tiếp tục diễn ra, sự hoài nghi về khả năng đạt được một thỏa thuận cuối cùng vẫn tồn tại ở châu Âu và Washington.

Bà Jennifer Kavanagh, nhà phân tích quân sự tại tổ chức nghiên cứu Defense Priorities, nhận định, Tổng thống Vladimir Putin khó có khả năng nhượng bộ khi ông thấy rằng vị thế của Nga trên chiến trường đang được cải thiện. Theo bà, ngay cả khi đạt được thỏa thuận, các điều khoản chấm dứt xung đột nhiều khả năng sẽ gây tranh cãi và khó được tất cả các bên chấp nhận. Bà cho rằng các bên hiện vẫn cách xa một bộ nguyên tắc vừa có thể đáp ứng yêu cầu tối thiểu của Nga, lại vừa mang tính khả thi để Ukraine có thể chấp nhận dưới vai trò trung gian của Mỹ.

Hồng Anh (biên dịch)

Theo New York Times