Chúng ta biết gì về Deltacron - biến thể COVID-19 đã được WHO xác nhận

Biến thể lai Deltacron là một dạng virus tái tổ hợp giữa hai biến thể Omicron và Delta. Deltacron nguy hiểm mức nào tới nay vẫn còn là bí ẩn. Tuy nhiên, vaccine ngừa COVID-19 có thể phòng ngừa chuyển nặng, nhập viện đối với mọi biến thể COVID-19.

Deltacron, biến thể lai giữa Omicron và Delta đã bắt đầu lưu hành ở châu Âu. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Deltacron đã dần dần xuất hiện ở Pháp, Đan Mạch và Hà Lan.

Nội dung

1. Virus tái tổ hợp là gì?
2. Deltacron lần đầu phát hiện, phổ biến hơn ở người nhập viện điều trị COVID-19
3. Deltacron đang lây lan ở mức độ nào?
4. Deltacron có nguy hiểm hơn hay dễ lây truyền hơn các chủng khác gây ra bệnh COVID-19?
5. Lời nhắc nhở rằng đại dịch chưa kết thúc - và virus sẽ còn tiếp tục đột biến

TS. Maria Van Kerkhove, trưởng nhóm kỹ thuật phụ trách về COVID-19 của WHO cho biết hiện đã thiết lập mạng lưới giám sát ở nhiều nước. Kết quả đã được các chuyên gia khẳng định là phát hiện rất ít ca nhiễm Deltacron.

Một nhóm các nhà khoa học trên toàn thế giới chia sẻ dữ liệu về virus SARS-CoV-2 cũng khẳng định sự nổi lên của biến thể lai Deltacron. Nhóm Sáng kiến toàn cầu chia sẻ tất cả dữ liệu về virus cúm (GISAID) cung cấp dữ liệu từ Viện Pasteur của Pháp trên website của mình, gọi đó là bằng chứng vững chắc đầu tiên về virus kết hợp 2 loại biến thể Delta và Omicron. Theo GISAID, Deltacron bắt đầu xuất hiện kể từ đầu tháng 1/2022.

Biến thể lai Deltacron là sự kết hợp giữa cặp bài trùng Delta và Omicron

Điều quan trọng cần lưu ý rằng các biến thể kết hợp không phải là điều gì bất thường. Đây là điều kỳ vọng xảy ra, đặc biệt với sự hoành hành của #omicron & delta"

TS. Maria Van Kerkhove, trưởng nhóm kỹ thuật phụ trách về COVID-19 của WHO

Dưới đây là tất cả những gì chúng ta biết cho tới nay về biến thể lai Deltacron:

1. Virus tái tổ hợp là gì?

Một virus tái tổ hợp phải được tạo ra từ ít nhất 2 virus khác nhau, Amesh A. Adalja- học giả tại Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins cho biết.

"Một virus tái tổ hợp là virus có các phần tử từ 2 hay nhiều virus khác nhau trong vật liệu gene do kết quả của lây nhiễm nhiều hơn một chủng virus.", TS. Adalja nói. Khi một thực thể nhiễm hai biến thể khác nhau của một loại virus, nó cho phép virus kết hợp với nhau và tạo ra một loại virus mới. "Các loại virus tái tổ hợp không phải là điều gì lạ đối với COVID-19", ông nói.

Deltacron dường như là kết quả của việc một người bị nhiễm đồng thời hai biến thể Delta và Omicron cùng lúc. Cả 2 biến thể virus gây ra COVID-19 cần phải ở trong cùng một cơ thể đồng thời.

GS. Thomas Russo, người đứng đầu khoa bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Jacobs ở New York, Mỹ

Virus tái tổ hợp không còn lạ lẫm đối với COVID-19. "Điều này là rất phổ biến ở các chủng virus cúm. Chúng luôn tái tổ hợp mọi thời điểm", William Schaffner- chuyên gia bệnh truyền nhiễm, Đại học Y Vanderbilt nói.

2. Deltacron lần đầu phát hiện, phổ biến hơn ở người nhập viện điều trị COVID-19

Báo cáo về Deltacron lần đầu xuất hiện vào đầu tháng 1 năm nay sau khi Leondios Kostrikis, một nhà virus học tại Cyprus cho biết đội ngũ của ông đã phát hiện những gì giống như tổ hợp của hai biến thể Omicron và Delta. Ông là người đầu tiên đưa thông tin ra công chúng và đặt tên nó là Deltacron.

Lúc đó, Kostrikis và đội ngũ của ông cho biết họ đã phát hiện 25 trường hợp nhiễm biến thể lai Deltacron. Đồng thời, ông cũng lưu ý thêm rằng Deltacron phổ biến hơn ở người nhập viện điều trị COVID-19 hơn là ở người chỉ có triệu chứng nhẹ.

Ngay sau tuyên bố của ông, nghiên cứu của Kostrikis đã bị các nhà khoa học khác phủ nhận cả trên báo chí lẫn mạng xã hội. Các nhà khoa học khi đó cho rằng Kostrikis đã mắc sai lầm trong phòng thí nghiệm khi nghiên cứu về Deltacron. "Người ta khi đó nói rằng đó chỉ là do nhiễm khuẩn trong phòng thí nghiệm, nhưng tới giờ, có lẽ không phải vậy", TS. Russo nói.

3. Deltacron đang lây lan ở mức độ nào?

Chưa có con số chính xác bao nhiêu người mắc, tuy nhiên biến thể lai Deltacron đã nổi lên ở nhiều nơi trên khắp thế giới. Theo một nghiên cứu, đã có 3 ổ dịch Deltacron ở miền nam nước Pháp.

Một nghiên cứu khác đăng tải trên tờ USA Today xem xét kết quả giải trình tự gene virus trên 29.719 mẫu dương tính với COVID-19 thu thập trên toàn nước Mỹ kể từ ngày 22/11/2021 tới ngày 13/2/2022.

Trong số các mẫu trên, phát hiện 2 ca lây nhiễm liên quan tới các phiên bản khác nhau của Deltacron. Ngoài ra, họ còn phát hiện 20 người đồng nhiễm cả Delta và Omicron và 1 bệnh nhân đồng nhiễm cả Delta, Omicron lẫn Deltacron.

4. Deltacron có nguy hiểm hơn hay dễ lây truyền hơn các chủng khác gây ra bệnh COVID-19?

Theo TS. Russo, có nhiều điều chúng ta chưa biết về Deltacron ở thời điểm này. Chẳng hạn như, chưa có nhiều trường hợp nhiễm Deltacron như so với làn sóng Delta hay Omicron. Tuy nhiên, có thể có khả năng số ca nhiễm Deltacron trên thực tế nhiều hơn so với ghi nhận của các nhà khoa học.

"Có rất ít ca nhiễm Deltacron đã được nhận diện kể từ đầu tháng 1/2022.", TS. Russo nói. Nếu như nó dễ lây truyền như Omicron - biến thể của virus SARS-CoV-2 hiện đang chiếm chủ đạo trên thế giới, thì người ta đã phải ghi nhận nhiều ca nhiễm rồi.

Mặc dù vậy, vẫn khó để có thể nói Deltacron nguy hiểm tới mức nào ở thời điểm này, TS. Schaffner nói. "Deltacron vẫn là biến thể khá mới", ông nói. "Dường như vaccine ngừa COVID-19 hiện nay vẫn có thể bảo vệ chúng ta trước Deltacron. Tuy nhiên cách thức Deltacron lây lan như thế nào và liệu nó có gây bệnh nặng hơn hay không thì vẫn chưa thể biết được. Bởi Deltacron vẫn còn rất mới.", TS. Schaffner chia sẻ.

TS.Van Kerkhove của WHO cũng chia sẻ thông điệp tương tự, cho biết thêm hiện các nhà khoa học đang nghiên cứu về biến thể lai mới này."Chúng tôi vẫn chưa thấy bất kể thay đổi nào về dịch tễ học, hay thay đổi nào về mức độ gây trở nặng, nhưng nhiều nghiên cứu đang được tiến hành", bà nói.

5. Lời nhắc nhở rằng đại dịch chưa kết thúc - và virus sẽ còn tiếp tục đột biến

Mặc dù có nhiều hạn chế đã được dỡ bỏ ở Mỹ trong vài tuần qua, COVID-19 vẫn là đại dịch toàn cầu. Các bác sĩ cảnh báo rằng virus tiếp tục đột biến.

"Do SARS-CoV-2 vẫn tiếp tục lưu hành, virus sẽ liên tục tạo ra những biến thể mới"., TS. Adalja nói.

Một thông tin tốt là vaccine COVID-19 tiếp tục bảo vệ khỏi nhập viện, chuyển nặng hay tử vong do COVID-19 đối với tất cả mọi loại biến thể của virus. "Cho tới nay, tất cả mọi loại biến thể của virus SARS-CoV-2 đều nằm trong tầm bảo vệ của vaccine"

TS. William Schaffner- chuyên gia bệnh truyền nhiễm, Đại học Y Vanderbilt

Nguyễn Vân