Vì sao Hungary quay lưng với lệnh cấm vận dầu Nga của EU?

Hungary, quốc gia phụ thuộc nhiều vào dầu Nga, cho biết việc EU cấm vận dầu của Moscow sẽ ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế của nước này.

Khi Liên minh châu Âu (EU) áp đặt lệnh trừng phạt Nga vì chiến dịch quân sự ở Ukraine bằng cách đề xuất cấm hoàn toàn nhập khẩu dầu của Moscow, Hungary đã trở thành một trong những trở ngại lớn nhất đối với sự đồng thuận cần thiết của 27 quốc thành viên của khối.

Tuần trước, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen đã đề xuất loại bỏ dần nhập khẩu dầu thô của Nga trong vòng 6 tháng và các sản phẩm tinh luyện từ Nga vào cuối năm 2022 để châu Âu thoát khỏi sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch của Moscow.

Một nhà máy ở mỏ dầu Yarakta thuộc vùng Irkutsk, Nga. Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, Hungary – một trong những nước EU thân thiện nhất với Nga, khẳng định sẽ không ủng hộ bất kỳ lệnh trừng phạt nào nhằm vào năng lượng của Nga.

Hungary phụ thuộc rất nhiều vào dầu và khí đốt của Nga. Hungary cho rằng việc tẩy chay dầu Nga của EU sẽ là một “quả bom nguyên tử” đối với nền kinh tế của nước này.

“Chúng tôi đã bỏ phiếu thuận cho tất cả gói trừng phạt cho đến nay, nhưng gói mới nhất này sẽ phá hủy an ninh năng lượng của Hungary”, Ngoại trưởng Hungary Peter Szijjarto nói.

Chủ tịch EC hôm 9/5 đã tới thủ đô của Hungary, đàm phán với Thủ tướng Viktor Orban để thuyết phục nước này ủng hộ đề xuất, nhưng vẫn chưa đạt được kết quả.

Hungary chưa thể từ bỏ dầu Nga

Chính phủ Hungary tuyên bố sẽ ngăn chặn bất kỳ đề xuất trừng phạt nào của EU bao gồm nhằm vào năng lượng Nga, gọi đó là “lằn ranh đỏ” phản đối lợi ích của Hungary. Quốc gia Trung Âu này nhập 85% khí đốt tự nhiên và hơn 60% dầu từ Nga.

Thủ tướng Orban đã miễn cưỡng ủng hộ các lệnh trừng phạt trước đây của EU nhằm vào Nga, bao gồm cả lệnh cấm vận đối với than đá của Moscow. Tuy nhiên, ông Orban cho rằng những động thái như vậy gây tổn hại cho EU nhiều hơn so với Nga.

Kể từ khi lên nắm quyền vào năm 2010, Thủ tướng Orban đã nhấn mạnh sự phụ thuộc của Hungary vào năng lượng Nga và nói rằng vị trí địa lý và cơ sở hạ tầng năng lượng của nước này khiến cho việc ngừng nhận dầu của Nga là điều không thể.

“Chúng tôi nói rằng các biện pháp trừng phạt đối với than của Nga là chấp nhận được vì chúng không ảnh hưởng tới Hungary, nhưng hiện tại chúng tôi thực sự đã đạt đến lằn ranh đỏ, một lằn ranh kép, bởi lệnh cấm vận dầu Nga sẽ hủy hoại chúng tôi”, ông Orban nói.

Hungary, một quốc gia không giáp biển, không có cảng biển để nhận các chuyến hàng dầu trên toàn cầu và phải dựa vào đường ống.

Thủ tướng Orban cho biết, việc chuyển đổi các nhà máy lọc dầu và đường ống của Hungary sang xử lý dầu từ các nguồn không phải của Nga sẽ mất 5 năm và đòi hỏi một khoản đầu tư lớn. “Điều này sẽ tiếp tục đẩy giá năng lượng lên cao, dẫn đến nhiều nhà máy lọc dầu ngừng hoạt động và xảy ra tình trạng thất nghiệp”, ông Orban nói.

Hungary và EU có thể thỏa hiệp?

Ngoài Hungary, Slovakia và Cộng hòa Séc cũng là những nước phụ thuộc nhiều vào dầu của Nga. EC cho biết họ sẵn sàng giúp đỡ các quốc gia sử dụng nhiều dầu mỏ Nga.

“Chúng tôi thừa nhận rằng Hungary và các quốc gia không giáp biển và phụ thuộc đáng kể vào năng lượng Nga đang ở trong một tình huống yêu cầu chúng tôi phải tìm ra các giải pháp cụ thể”, người phát ngôn EU Eric Mamer cho biết hôm 10/5.

Theo ông Mamer, Hungary có những lo ngại chính đáng về nguồn cung dầu và việc loại bỏ dầu của Nga có thể bao gồm “các mốc thời gian tương ứng với các tình huống khác nhau của từng quốc gia”.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm 10/5 đã thảo luận với Thủ tướng Orban về “sự đảm bảo” cần thiết đối với một số quốc gia thành viên EU, như Hungary, về việc “đang ở trong một tình huống cụ thể liên quan đến nguồn cung từ Nga”.

Để tiến tới duy trì một mặt trận thống nhất trong việc trừng phạt Nga, EU dự kiến sẽ cho một số quốc gia thành viên phụ thuộc nhiều vào dầu mỏ của Nga như Hungary và Slovakia thêm thời gian đến cuối năm 2024 để tuân thủ đề xuất cấm vận nhập khẩu dầu từ Nga.

Bên cạnh đó, các quan chức EU đang xem xét đề nghị bồi thường tài chính cho Hungary trong nỗ lực thuyết phục Thủ tướng Orban ký thông qua các biện pháp trừng phạt do khối này đề xuất đối với dầu mỏ Nga.

Politico dẫn nguồn từ ba quan chức EU cho biết số tiền này có thể được chuyển đến Budapest như một phần trong chiến lược năng lượng mới của khối, dự kiến được công bố vào tuần tới nhằm chấm dứt sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch của Nga.

Không chỉ Hungary mà một số quốc gia khác cũng đang lo ngại, tìm kiếm những giải pháp miễn trừ cấm vận dầu mỏ Nga để đảm bảo an ninh năng lượng.

Phó Thủ tướng Bulgaria Assen Vassilev cho biết nước này sẽ xin miễn trừ lệnh cấm vận dầu mỏ do EU đề xuất, nếu yêu cầu này được cho phép.

Slovakia và Cộng hòa Séc cũng đang tìm kiếm quyền miễn trừ tương tự. “Nếu nói đến lệnh cấm vận dầu mỏ Nga theo một phần của gói trừng phạt nhằm vào Moscow, Slovakia sẽ yêu cầu được miễn trừ”, Bộ Kinh tế Slovakia cho hay.

Cơ quan này cho biết Slovakia không thể tinh luyện các loại dầu khác ngay lập tức và việc chuyển đổi công nghệ rất khó khăn, cả về tài chính và thời gian. Slovakia cần có giai đoạn chuyển giao kéo dài 3 năm để có thể ngừng hoàn toàn nhập khẩu dầu Nga.

Mai Trang (Tổng hợp)