Thổ Nhĩ Kỳ, Nga, Qatar phối hợp đưa ngũ cốc đến châu Phi

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ngày 26/9 cho biết nước này cùng Nga và Qatar đang tiến hành các hoạt động ngoại giao qua điện thoại, nhằm đảm bảo ngũ cốc của Nga đến được các nước châu Phi đang thiếu lương thực.

Thu hoạch lúa mì tại Kharkiv, Ukraine. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo hãng tin Sputnik (Nga), phát biểu với báo giới, Tổng thống Erdogan nêu rõ: "Kênh ngoại giao qua điện thoại đang được xúc tiến. Chúng tôi đang tiến hành quá trình này cùng với các ngoại trưởng của chúng tôi và mong muốn hoạt động này tiếp tục diễn ra một cách tốt nhất với sự tham gia của các nước châu Phi".

Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ ước tính rằng 44% ngũ cốc Ukraine xuất khẩu qua "hành lang đoàn kết" đã đến Liên minh châu Âu (EU), trong khi Thổ Nhĩ Kỳ và châu Phi mỗi bên nhận được 14%.

Nga quyết định tặng 1 triệu tấn ngũ cốc cho 6 nước châu Phi, sau khi nước này rút khỏi thỏa thuận Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen với Ukraine do Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian vào tháng 7 vừa qua. Hồi đầu tháng này, Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố ngũ cốc của Nga sẽ được chuyển đến châu Phi trong những tuần tới. Trong khi đó, Tổng thống Erdogan khẳng định Ankara sẽ giúp xử lý các lô hàng này.

Trong diễn biến khác, bộ trưởng nông nghiệp của các nước thuộc Nhóm Visegrad (V4) ngày 26/9 đã kêu gọi Liên minh châu Âu (EU) siết chặt kiểm soát các tuyến đường xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine và đưa ra các biện pháp mới liên quan vấn đề này.

Ông Marek Vyborny - Bộ trưởng Nông nghiệp Séc, nước đang giữ chức Chủ tịch luân phiên V4 - cho biết: "Chúng tôi muốn đề xuất Ủy ban châu Âu áp dụng các khoản tiền đặt cọc hoặc một cơ chế tài chính khác cho các doanh nghiệp nhập khẩu ngũ cốc từ Ukraine. Nếu họ có thể chứng minh rằng ngũ cốc đã rời châu Âu qua các cảng Baltic hoặc Ba Lan, họ sẽ lấy lại được khoản tiền này".

Ý kiến trên được Bộ trưởng Marek Vyborny đưa ra sau cuộc họp trực tuyến với những người đồng cấp từ Hungary, Ba Lan và Slovakia tại thị trấn Znojmo, miền Nam Séc. Bộ trưởng Thực phẩm và Chính sách Nông nghiệp Ukraine Mykola Solskyi cũng tham gia sự kiện này.

Bộ trưởng Vyborny nhấn mạnh: “Điều quan trọng là Ukraine có thể đảm bảo với chúng tôi rằng ngũ cốc xuất khẩu của họ sẽ đến các nước thứ ba thông qua 'hành lang đoàn kết' và sẽ không ở lại EU và làm gián đoạn thị trường này". Ông cũng cho rằng các bên liên quan cần tìm kiếm “giải pháp trên toàn EU” thay vì các lệnh cấm đơn phương để "hành lang đoàn kết" hoạt động hiệu quả hơn.

Hiện EU đã và đang hỗ trợ xuất khẩu ngũ cốc và các thực phẩm khác của Ukraine, đặc biệt là thông qua các "hành lang đoàn kết". Tuy nhiên, động thái này đã dẫn đến "sự biến dạng tạm thời" trên thị trường của 5 quốc gia thành viên EU là láng giềng Ukraine. Vào tháng 5 vừa qua, Ủy ban châu Âu (EC) đã áp đặt lệnh cấm xuất khẩu ngũ cốc từ Ukraine sang Bulgaria, Hungary, Ba Lan, Romania và Slovakia. Đầu tháng này, EC quyết định dỡ bỏ lệnh cấm, nhưng Hungary, Ba Lan và Slovakia tuyên bố các nước này sẽ tiếp tục duy trì lệnh cấm đối với ngũ cốc của Ukraine.

Thanh Phương