Pussy Riot: Hành vi côn đồ chứ không phải nghệ thuật hiện đại

              

                                                    Ban nhạc Pussy Riot

Quá trình xét xử nhóm nữ bị cáo ngay từ đầu đã thu hút sự chú ý chưa từng thấy của công chúng. Và điều này là hoàn toàn dễ hiểu: tiết mục quậy phá kỳ dị diễn ra ngay trong nhà thờ chính của đất nước. Đó có thể là hành động có tổ chức, và đằng sau ban nhạc này còn những nhân vật "đứng ở hậu trường", - Tổng Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính trị Sergei Mikheev nêu nhận xét.

“Những cô gái này biết trước là sẽ đi đến đâu, họ đã suy tính lên kế hoạch hành động. Họ hiểu “cuộc biểu diễn” đó sẽ gây ra sự cộng hưởng như thế nào. Ở đây không phải đơn giản chỉ là sự đùa nghịch của những người trẻ quen được nuông chiều. Họ đặc biệt chú tâm chọn địa điểm diễn trò, để gây ra sự tức giận lớn nhất, để làm sao xúc phạm thật nhiều người. Còn mọi thứ khác xảy ra xung quanh vụ này, theo cái nhìn của tôi, phần lớn là tác động xúi giục. Thực tế rằng hành động của Pussy Riot khơi lên phản ứng từ nước ngoài đang xác nhận điều đó. Tôi có cảm tưởng rằng có ai đó đã đẩy những nữ nhân vật này đến hành động như vậy, để rồi sau đó trên cơ sở cuộc quậy phá sẽ thổi phồng thành vụ xì-căng-đan lớn với những phản hồi vượt ra ngoài biên giới nước Nga”.

Phe đối lập tự do trong nước và những người cùng ý tưởng ở phương Tây ngay từ đầu đã chính trị hóa sự việc. Họ lập luận rằng phiên tòa xử Pussy Riot rồi sẽ gần như việc “băng qua sông Rubicon” không thể quay trở lại, và sau đó Nga không thể phát triển như một nhà nước dân chủ. Đồng thời, họ cố tình im lặng trước thực tế là điệu múa láo xược trong nhà thờ chính của đất nước đã sỉ nhục tình cảm của hàng triệu tín hữu.

Cây bút chính luận Israel nổi tiếng Avigdor Eskin cho rằng nếu loại côn đồ như thế trong khuôn viên đền thờ sẽ là điểm khởi đầu của phong trào chống đối, thì có thể mạnh dạn đặt câu hỏi nghi ngờ về nền tảng đạo đức của nó.

Trong khi đó, nhà văn kiêm nhà báo Dmitry Bykov nhìn phán quyết của tòa án theo cách khác như sau: “Tôi cho rằng ở đây không có động cơ bôi nhọ tôn giáo và hận thù. Mức tối đa có thể buộc tội mấy cô gái đó là vi phạm hành chính. Và bản án mà tòa đã tuyên, về thực chất không phải chỉ với Pussy Riot, mà còn là bản án với toàn bộ nước Nga, với các cư dân và thể diện quốc tế của đất nước. Và ở mức độ to lớn – là bản án với chính quyền của đất nước”.

Phương Tây chăm chú theo dõi diễn biến vụ Pussy Riot. Điều đó không có gì là lạ, khi người ta cố nắm lấy bất kỳ cớ gì để phê phán Nga, để dạy Nga cách sống “đúng đắn”. Chính đó là lý do có vô số phát ngôn của các chính trị gia và các ngôi sao của làng giải trí showbiz bày tỏ sự ủng hộ mấy cô gái côn đồ. Có vẻ như các nghệ sĩ và nhạc sĩ thực tâm tin rằng hành động của Pussy Riot không có gì quá đáng mà chỉ là vụ trình diễn có chút lố lăng theo lối nghệ thuật hiệu suất. Còn thực tế là hành động như vậy diễn ra trong nhà thờ Chính thống giáo, thì người ta chỉ coi là "tiểu tiết". Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã cho thấy sự “mẫn cán” truyền thống khi kêu gọi xét lại bản án. Thực chất, đó đã là cử chỉ chính trị, hay nói chính xác hơn, là toan tính can thiệp vào công việc nội bộ của Nga.

Hành động của Pussy Riot xúc phạm phần lớn cộng đồng xã hội Nga, - đó là nhận định của ông Maksim Grigoriev Chủ tịch Quĩ nghiên cứu các vấn đề dân chủ.

“Bộ phận đông đảo trong cộng đồng cho rằng các cô gái đã chà đạp lên cơ sở đạo đức của xã hội Nga là tín ngưỡng Chính thống giáo. Đơn giản là các cô đã hành xử theo kiểu côn đồ. Các thành viên của nhóm này đã tổ chức họat động mà đánh giá tối thiểu cũng là kỳ quái và láo xược”.

Trong ngày tòa tuyên án, những người ủng hộ Pussy Riot cũng đã tổ chức hàng loạt hành động, đáng lên án không chỉ về đạo đức, mà còn sai trái dưới góc độ pháp lý. Chẳng hạn, ở Matxcơva những người ủng hộ các bị cáo đã choàng mặt nạ lên tượng đài các danh nhân văn hóa Aleksandr Pushkin và Mikhail Lomonosov, cũng như lên tác phẩm điêu khắc Đội viên Du kích của Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại. Ở Sofia, tượng đài chiến sĩ Xô-viết bị bôi bẩn. Tại Kiev, những thành viên phong trào nữ quyền Femina ngực trần lõa lồ vác cưa ra cưa cây thánh giá tưởng niệm các nạn nhân đàn áp chính trị dựng ở trung tâm thành phố. Ở Pskov, những kẻ phá hoại giấu mặt vẽ nguệch ngoạc bậy bạ lên bức tường của nhà thờ Chính thống giáo.

Những người cùng tư tưởng với ban nhạc Pussy Riot đã làm ngơ trước thực tế là sau vụ ở giáo đường Chúa Cứu thế, trong nước đã lan ra làn sóng lăng nhục các nhà thờ, xảy ra những cuộc tấn công của đám thanh niên cấp tiến hung hăng nhắm vào các vị linh mục. Khó có thể gọi đó là biểu hiện của bất đồng chính kiến và cuộc trình diễn nghệ thuật hiệu suất, như khẳng định của những đối tượng ủng hộ ban nhạc nữ Pussy Riot.

Dù sao chăng nữa, án đã được tuyên. Tòa án đã tính đến những tình tiết giảm nhẹ, trong đó có việc hai nữ bị cáo đang nuôi con nhỏ, thêm nữa các nạn nhân từ hành động côn đồ của các cô gái này không nhấn mạnh đòi hỏi xử lý nghiêm khắc. Kết quả là bản án 2 năm tù về tội côn đồ, trong khi khung hình phạt tối đa cho tội danh này là 7 năm tù giam.