Nga dọa cắt khí đốt, các công ty Mỹ vẫn chần chừ khi giải cứu châu Âu

Dù giá dầu đang tăng mạnh và châu Âu muốn giảm phụ thuộc năng lượng vào Nga, các công ty dầu khí của Mỹ vẫn chần chừ trong việc đẩy mạnh khai thác để tăng khả năng cung cấp.

Giá xăng dầu đang leo thang. Lợi nhuận của công ty năng lượng cũng đang tăng mạnh. Tổng thống Joe Biden, người từng hứa giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch khi mới nhậm chức, cũng đang thúc đẩy khai thác thêm dầu khí. Trong khi đó, châu Âu muốn chấm dứt sự phụ thuộc năng lượng vào Nga.

Tuy nhiên, hầu hết doanh nghiệp dầu mỏ của Mỹ lại không muốn bơm thêm dầu vào thời điểm này, theo New York Times.

Sản lượng dầu của các công ty năng lượng Mỹ về cơ bản là không đổi và khó có khả năng tăng mạnh trong ít nhất một hoặc hai năm nữa. Nếu châu Âu ngừng mua dầu và khí đốt tự nhiên của Nga như một số nhà lãnh đạo của họ đã hứa, họ cũng không thể sớm thay thế bằng nhiên liệu từ Mỹ.

Thận trọng

Sản lượng dầu của Mỹ tăng gần 2%, lên 11,8 triệu thùng/ngày kể từ tháng 12/2021. Con số này vẫn thấp hơn nhiều so với kỷ lục 13,1 triệu thùng/ngày vào tháng 3/2020, ngay trước khi đại dịch làm tê liệt nền kinh tế toàn cầu.

Các nhà dự báo nhận định rằng sản lượng dầu của Mỹ sẽ chỉ đạt trung bình 12 triệu thùng/ngày vào năm 2022 và tăng thêm khoảng một triệu thùng/ngày vào năm 2023. Tuy nhiên, so với lượng dầu mà châu Âu nhập khẩu từ Nga mỗi ngày, con số đó vẫn thấp hơn gần 4 triệu thùng.

Jim Krane, một chuyên gia năng lượng tại Đại học Rice (Mỹ), nhận định ngành công nghiệp dầu mỏ lại đang thận trọng một cách đặc biệt, khi việc hành động để cung cấp dầu cho thế giới là rất cần thiết. Trước đó, ngành công nghiệp này từng tự ca ngợi họ là “sự tái sinh của tinh thần đổi mới của Mỹ", ông cho biết.

Lý do lớn nhất khiến sản lượng dầu không tăng là việc các công ty năng lượng của Mỹ và nhà đầu tư Phố Wall không chắc giá sẽ ở mức cao đủ lâu để họ kiếm lợi nhuận từ việc khoan giếng mới. Cách đây hai năm, khi giá dầu đột ngột giảm mạnh, nhiều công ty trong ngành đã phải sa thải hàng nghìn nhân viên và đóng giếng khoan.

Nhiều công ty dầu mỏ thận trọng trong việc bơm thêm dầu. Ảnh: New York Times.

Các giám đốc điều hành tại 141 công ty dầu mỏ được Ngân hàng Dự trữ Liên bang Dallas khảo sát vào giữa tháng 3 đưa ra một số lý do khiến họ không bơm thêm dầu. Họ cho biết đang thiếu nhân công và cát, vật liệu được sử dụng để phá vỡ các mỏ đá phiến nhằm hút dầu ra khỏi đá.

Tuy nhiên, lý do hơn 60% người được hỏi đưa ra là các nhà đầu tư không muốn công ty khai thác nhiều dầu hơn. Họ sợ rằng điều đó sẽ nhanh chóng khiến giai đoạn giá dầu tăng cao kết thúc.

Cuộc khảo sát của FED Dallas cho thấy các công ty Mỹ chỉ cần giá dầu trung bình khoảng 56 USD/thùng để hòa vốn, tức chỉ khoảng hơn một nửa so với giá hiện tại. Tuy nhiên, một số người lo ngại rằng giá có thể giảm xuống chỉ còn 50 USD/thùng vào cuối năm nay.

Ben Shepperd, Chủ tịch Hiệp hội Dầu khí Permian Basin ở Midland (Texas) cho biết: “Nếu chúng tôi tin giá dầu sẽ giữ ở mức 75 USD/thùng trong ba năm nữa, các vị sẽ thấy mức độ sử dụng vốn cao hơn”.

Các công ty dầu mỏ của Mỹ không đơn độc. Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và nhiều thành viên của Tổ chức các nước Xuất khẩu Dầu lửa (OPEC) cũng đã từ chối bơm thêm dầu kể từ sau “chiến dịch quân sự” của Nga ở Ukraine.

Động thái này lại trái ngược với cách ngành công nghiệp dầu mỏ phản ứng khi giá cả tăng. Trong hai thập kỷ qua, khi giá dầu tăng, các công ty trong ngành hầu như sẽ đầu tư và bơm nhiều hơn.

Nhiều lo ngại

Tuy nhiên, mọi đợt bùng nổ về giá đều kéo theo đợt giảm mạnh sau đó. Khoảng hai năm trước, giá dầu từng giảm hơn 50 USD/ngày khi đại dịch bùng phát, và các nhà khai thác không còn đủ chỗ dự trữ.

Các nhà điều hành và nhà đầu tư trong ngành viện dẫn một số tình huống khiến giá dầu một lần nữa có thể giảm nhanh chóng, chẳng hạn Nga rút quân khỏi Ukraine, Trung Quốc phong tỏa chống dịch khiến nhu cầu năng lượng giảm,...

Nhiều công ty trong ngành dầu mỏ lo ngại giá dầu sẽ có thể giảm nhanh chóng. Ảnh: Shutterstock.

Ngoài ra, nhiều nhà điều hành trong lĩnh vực dầu mỏ cũng cho rằng họ đang chi rất nhiều tiền vào việc khai thác dầu và khí đốt mới, nhưng nỗ lực đó lại bị ảnh hưởng bởi lạm phát. Theo RBN Energy, một công ty nghiên cứu ở Houston (Mỹ), chi tiêu cho hoạt động thăm dò và khai thác sẽ tăng hơn 20% trong năm nay.

“Đó là một cú sốc vì chúng tôi đang chứng khiến lạm phát trên toàn bộ ngành”, Jeff Miller, Giám đốc điều hành của Halliburton, công ty khoan giếng và thực hiện các dịch vụ khác cho các công ty dầu mỏ, nhận định.

Phần lớn hoạt động khai thác mới đang được thực hiện bởi các công ty tư nhân nhỏ hơn. Theo khảo sát của FED Dallas, tốc độ tăng trưởng trung bình của các công ty sản xuất dưới 10.000 thùng/ngày được dự đoán đạt 15% trong năm nay, so với chỉ 6% đối với các công ty sản xuất trên 10.000 thùng.

Các công ty dầu mỏ lớn phàn nàn rằng ngay cả khi họ muốn đầu tư thêm, họ cũng sẽ gặp khó khăn vì Phố Wall không quan tâm đến việc tài trợ cho các dự án nhiên liệu hóa thạch mới. Thay vào đó, một số nhà đầu tư, vốn lo ngại về biến đổi khí hậu, đang đầu tư vào năng lượng tái tạo, ôtô điện và các lĩnh vực khác.

Tuy nhiên, không phải nhà đầu tư nào cũng quan tâm đến việc bảo vệ môi trường. Nhiều người kết luận rằng giá nhiên liệu hóa thạch tăng vọt gần đây sẽ chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và tốt hơn hết là họ nên đầu tư vào các công ty và ngành mà họ tin rằng có tương lai tươi sáng hơn.

“Lịch sử cho chúng ta biết rằng những cú sốc về dầu sẽ thúc đẩy sự chuyển dịch sang năng lượng thay thế, chứ không phải ngược lại”, Amy Myers Jaffe, lãnh đạo Phòng Thí nghiệm Chính sách Khí hậu tại Trường Fletcher của Đại học Tufts, cho biết.

Theo nhiều giám đốc điều hành trong ngành dầu mỏ, tương lai của lĩnh vực này đang bị “phủ bóng” bởi những bất ổn về chính trị và quy định. Họ lo ngại rằng dù Tổng thống Biden kêu gọi họ khai thác nhiều hơn, chính quyền của ông có thể nhấn mạnh sự cần thiết của việc giảm sử dụng dầu khí khi giá giảm.

Bên cạnh đó, các nhà bảo vệ môi trường lo ngại rằng việc cấp thêm giấy phép khoan dầu trên các khu đất công và xây dựng các bến cảng mới để xuất khẩu khí đốt tự nhiên sang châu Âu sẽ làm tăng sự phụ thuộc của thế giới vào nhiên liệu hóa thạch.

Tuy nhiên, giới chức Mỹ phản đối rằng việc họ thúc đẩy việc tăng sản lượng dầu khí sẽ không ngăn cản những nỗ lực lâu dài nhằm chuyển đổi sang năng lượng sạch.

Vân Đinh (Theo New York Times)