Nepal chìm trong vòng xoáy bất ổn nghiêm trọng

Tối 9/9, Tham mưu trưởng Quân đội Nepal, Tướng Ashok Raj Sigdel, kêu gọi các nhóm biểu tình “ngồi vào bàn đàm phán” để chấm dứt làn sóng bạo lực kéo dài hai ngày qua, khiến ít nhất 19 người thiệt mạng và hơn 500 người bị thương. Trong bài phát biểu trực tuyến, ông Sigdel nhấn mạnh an ninh quốc gia và lợi ích dân tộc phải được đặt lên hàng đầu, đồng thời cam kết quân đội sẽ bảo vệ dân thường, trừng trị nghiêm khắc mọi hành vi lợi dụng tình hình để phá hoại, cướp bóc.

“Điều quan trọng nhất đối với chúng tôi và cũng là nghĩa vụ chung của chúng ta, là xoa dịu tình hình khó khăn hiện tại, bảo vệ di sản quốc gia, tài sản công cũng như tài sản tư, người dân thường, các phái đoàn ngoại giao và mang lại cảm giác an toàn cho người dân. Vì vậy, để đưa đất nước thoát khỏi tình trạng khó khăn này thông qua các biện pháp hòa bình, tôi yêu cầu nhóm biểu tình hủy bỏ kế hoạch biểu tình và kêu gọi đàm phán", ông Ashok Raj Sigdel nói.

Ảnh: Reuters

Ngòi nổ của cuộc khủng hoảng chính trị - xã hội nghiêm trọng này xuất phát từ quyết định gây tranh cãi của Chính phủ Nepal: chặn truy cập 26 nền tảng mạng xã hội chưa đăng ký, trong đó có Facebook, YouTube, Instagram, Snapchat và X (Twitter). Động thái này vấp phải phản ứng dữ dội của giới trẻ- lực lượng vốn phụ thuộc sâu sắc vào mạng xã hội để học tập, làm việc và bày tỏ quan điểm.

Khi biểu tình biến thành bạo loạn, chính quyền lập tức mở rộng lệnh giới nghiêm tại nhiều khu vực trọng yếu ở Kathmandu, trong đó có dinh Tổng thống, dinh Thủ tướng và khu Singha Durbar. Biểu tình cũng lan tới Pokhara và Damak, quê nhà của Thủ tướng K.P. Sharma Oli. Tại Pokhara, văn phòng Thủ hiến bị tấn công, buộc chính quyền địa phương áp dụng biện pháp khẩn cấp.

Áp lực từ đường phố khiến Thủ tướng Oli và Bộ trưởng Nội vụ Ramesh Lekhak buộc phải từ chức nhằm hạ nhiệt căng thẳng. Tuy nhiên, tình hình tiếp tục xấu đi, khi bạo lực lan tới khu vực biên giới Nepal – Ấn Độ, buộc các cửa khẩu phải đóng cửa. Chính quyền bang Bihar, Ấn Độ đã nâng mức cảnh báo an ninh, siết chặt kiểm soát xuất nhập cảnh.

Trước tình hình căng thẳng leo thang, cộng đồng quốc tế tiếp tục kêu gọi các bên ở Nepal kiềm chế và đối thoại nhằm sớm lập lại trật tự, ổn định tình hình.

Thủ tướng nước láng giềng Ấn Độ Narendra Modi kêu gọi người dân Nepal giữ bình tĩnh, nhấn mạnh sự ổn định của quốc gia láng giềng “có ý nghĩa đặc biệt với Ấn Độ”. Đại sứ quán Ấn Độ tại Kathmandu cũng cảnh báo công dân hạn chế đi lại, đồng thời cung cấp đường dây nóng khẩn cấp.

Liên Hợp Quốc lên tiếng quan ngại sâu sắc. Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc Volker Turk kêu gọi mở cuộc điều tra độc lập về thương vong trong các cuộc biểu tình chống tham nhũng do giới trẻ dẫn dắt, đồng thời nhấn mạnh: “Bạo lực không phải là giải pháp. Đối thoại là con đường duy nhất”.

“Tôi vô cùng kinh hoàng trước tình trạng bạo lực leo thang ở Nepal, khiến nhiều người thiệt mạng và hàng trăm người biểu tình, chủ yếu là thanh thiếu niên, bị thương, cũng như tình trạng phá hoại tài sản trên diện rộng. Tôi kêu gọi lực lượng an ninh hết sức kiềm chế và tránh để xảy ra thêm đổ máu và tổn hại. Bạo lực không phải là giải pháp. Đối thoại là cách tốt nhất và duy nhất để giải quyết những lo ngại của người dân Nepal”, ông Turk nói.

Nepal, quốc gia nằm giữa Ấn Độ và Trung Quốc, từ lâu phải vật lộn với bất ổn chính trị và kinh tế. Cuộc khủng hoảng lần này phơi bày những thách thức nội tại chưa được giải quyết kể từ khi nước này bãi bỏ chế độ quân chủ năm 2008, đẩy đất nước vào tình trạng dễ tổn thương trước bất kỳ cú sốc xã hội nào. Theo đánh giá của giới quan sát, những ngày tới sẽ là phép thử quan trọng cho khả năng kiểm soát khủng hoảng của nhà chức trách Nepal, cũng như con đường tìm kiếm đồng thuận xã hội tại quốc gia Nam Á này.

Hồng Nhung