Liên tục kêu cấm vận, Mỹ vẫn ngấm ngầm nhập khẩu mặt hàng này từ Nga

Chính phủ Mỹ đang âm thầm khuyến khích các công ty nông nghiệp và vận tải biển mua và vận chuyển phân bón của Nga vì lo ngại lệnh trừng phạt đã dẫn đến nguồn cung giảm mạnh, thúc đẩy chi phí lương thực toàn cầu tăng lên.

Nỗ lực này là một phần của các cuộc đàm phán phức tạp và khó khăn đang được tiến hành với sự tham gia của Liên hợp quốc nhằm thúc đẩy việc cung cấp phân bón, ngũ cốc và các sản phẩm nông nghiệp khác từ Nga và Ukraine, vốn đã bị gián đoạn bởi cuộc tấn công của Tổng thống Vladimir Putin đối với nước láng giềng Ukraine.

Các quan chức Mỹ và châu Âu đã cáo buộc Điện Kremlin sử dụng thực phẩm làm vũ khí, ngăn cản Ukraine xuất khẩu. Nga phủ nhận điều đó ngay cả khi họ đã tấn công các cảng quan trọng, đổ lỗi cho việc vận chuyển bị gián đoạn do các lệnh trừng phạt mà Mỹ và các đồng minh áp đặt.

EU và Mỹ đã áp dụng các biện pháp miễn trừ đối với các hạn chế kinh doanh với Nga để cho phép buôn bán phân bón, trong đó Moscow là nhà cung cấp chính trên toàn cầu. Nhưng nhiều chủ hàng, ngân hàng và công ty bảo hiểm đã tránh xa giao dịch này vì sợ rằng họ có thể vô tình vi phạm các quy tắc. Xuất khẩu phân bón của Nga giảm 24% trong năm nay. Bất ngờ vì thái độ thận trọng đó, giới chức Mỹ giờ đây đang tìm cách thúc đẩy việc mua phân bón.

Sự thúc đẩy của Mỹ nhấn mạnh thách thức mà Washington và các đồng minh phải đối mặt khi họ tìm cách gia tăng áp lực lên Putin, trong khi cũng muốn hạn chế tác động lên nền kinh tế toàn cầu vốn phụ thuộc nhiều vào khí tự nhiên, dầu mỏ, phân bón và ngũ cốc của Nga. Giá các mặt hàng này đã tăng vọt từ khi xung đột nổ ra vào cuối tháng 2.

Washington đã cử đại diện dự các cuộc đối thoại cho Liên Hợp Quốc chủ trì tại Moscow trong tháng này để bàn về nguồn cung, những người nắm được tình hình cho biết. Lượng phân bón thiếu hụt trong năm nay cũng có thể ảnh hưởng đến cả vụ mùa của năm sau.

Điện Kremlin kêu gọi Mỹ bảo đảm cho bên mua và bên vận chuyển phân bón và ngũ cốc, để họ không chịu tác động của các lệnh trừng phạt. Kêu gọi này gợi ý điều kiện mà Nga có thể đặt ra cho bất kỳ bước đi nào nhằm dỡ phong toả đối với hoạt động xuất khẩu nông sản của Ukraine .

Mặc dù Nga tuyên bố rằng những lo ngại về lệnh trừng phạt cũng đang kìm hãm hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của họ, nhưng tổng lô hàng trong mùa này chỉ giảm 14% và xuất khẩu lúa mì đã tăng gấp đôi trong tháng 5, theo Liên minh ngũ cốc của nước này.

Ngược lại, hơn 25 triệu tấn ngũ cốc, dầu hướng dương và các mặt hàng khác đang bị mắc kẹt ở Ukraine vì lo ngại an ninh tại các cảng Biển Đen và các tuyến đường hàng hải thường được sử dụng để vận chuyển chúng đến các thị trường toàn cầu. Các quan chức cảnh báo tình hình sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi vụ thu hoạch mới bắt đầu.

Các công ty vận tải biển vẫn cực kỳ cảnh giác với Biển Đen do các lệnh trừng phạt và lo ngại về an ninh, và các quan chức trong ngành cho biết sẽ cần một nỗ lực quốc tế phối hợp hơn để trấn an họ.

Huy Nguyễn (Theo Bloomberg)