Iran trình làng UAV hiện đại mới trong bối cảnh căng thẳng với Mỹ

Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với Mỹ và nguy cơ xung đột khu vực ngày càng rõ rệt, Iran vừa công bố một bước tiến lớn trong công nghệ quân sự: loạt máy bay không người lái (UAV) mới có khả năng cất cánh và hạ cánh thẳng đứng (VTOL).

Theo Newsweek, đây được xem là dấu hiệu cho thấy tham vọng và khả năng tự chủ quân sự ngày càng tăng của quốc gia Hồi giáo này, bất chấp các lệnh trừng phạt nặng nề từ phương Tây.

Truyền thông nhà nước Iran cho biết sự kiện ra mắt được tổ chức tại một căn cứ UAV quân sự ở Zahedan, khu vực gần biên giới đông nam đất nước. Ba mẫu UAV mới được giới thiệu là Homa, Dideban, và Shahin-1. Mỗi mẫu đều được thiết kế chuyên biệt cho các mục đích chiến đấu khác nhau, nhằm nâng cao khả năng tác chiến linh hoạt và phản ứng nhanh trong nhiều môi trường hoạt động từ đất liền đến biển cả.

 

Các UAV được Iran sản xuất - Ảnh: Reuters.

Bước tiến công nghệ giữa cơn bão địa chính trị

Việc trình làng loạt UAV VTOL mới này diễn ra trong thời điểm đặc biệt nhạy cảm. Mỹ và Iran vừa kết thúc vòng đàm phán thứ 5 về chương trình hạt nhân tại Rome, dưới sự trung gian của Oman. Cả hai bên đều xác nhận đã đạt được một số tiến triển, nhưng vẫn còn nhiều bất đồng. Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố không loại trừ khả năng hành động quân sự nếu các cuộc đàm phán không đạt được thỏa thuận.

Trước đó, lực lượng vũ trang Iran cũng đã cảnh báo rằng họ sẵn sàng đáp trả Israel bằng vũ lực nếu bị tấn công. Những tuyên bố và hành động này cho thấy mức độ căng thẳng trong khu vực đang leo thang nhanh chóng.

Trong bối cảnh đó, việc Iran tăng cường sức mạnh UAV, đặc biệt là các loại có thể hoạt động linh hoạt mà không cần đường băng, là một tín hiệu gửi đến các đối thủ rằng nước này đang nâng cao khả năng phòng vệ và tấn công chính xác trong mọi tình huống.

Thông tin chi tiết về ba UAV mới

Ba mẫu UAV mới của Iran đều thuộc loại VTOL, tức có thể cất cánh và hạ cánh theo phương thẳng đứng mà không cần đường băng dài, một lợi thế lớn trong môi trường chiến tranh không chính quy hoặc khi triển khai từ các tàu chiến nhỏ.

Homa: Được trang bị cho nhiệm vụ trinh sát và tác chiến điện tử, Homa có thể xâm nhập không phận đối phương để thu thập thông tin tình báo và làm nhiễu sóng các hệ thống liên lạc.

Dideban: Tập trung vào khả năng nhắm mục tiêu chính xác, UAV này được thiết kế để hỗ trợ pháo binh, tên lửa và các đơn vị tác chiến mặt đất.

Shahin-1: Là phiên bản UAV vũ trang có thể thực hiện các cuộc tấn công chính xác vào mục tiêu cố định hoặc di động của kẻ thù.

Theo kênh Press TV, hải quân Iran sẽ là lực lượng vận hành chính các UAV VTOL này, do phần lớn tàu chiến của họ không thể triển khai các loại UAV truyền thống. Việc sử dụng UAV cất cánh thẳng đứng sẽ mở rộng khả năng giám sát và tấn công tầm xa trên biển, mà không cần đến các tàu sân bay hay căn cứ cố định.

Tái sử dụng công nghệ Mỹ và hợp tác ngầm với Nga

Một điểm đáng chú ý là Iran từng nhiều lần tuyên bố đã thu được UAV Mỹ bị rơi, nổi bật là RQ-7 vào năm 2005 và RQ-170 vào năm 2011. Sau khi phân tích và sao chép thiết kế, Iran đã phát triển một loạt hệ thống UAV của riêng mình từ UAV do thám đến UAV cảm tử, giúp họ nhanh chóng bắt kịp xu thế chiến tranh hiện đại.

Cũng theo các báo cáo quốc tế, Nga đã sử dụng rộng rãi công nghệ UAV của Iran trong cuộc xung đột tại Ukraine, đặc biệt là các loại UAV cảm tử như Shahed-136. Điều này không chỉ khẳng định năng lực công nghệ của Iran, mà còn cho thấy nước này đã trở thành một phần trong chuỗi cung ứng khí tài quân sự toàn cầu, dù đang chịu nhiều lệnh cấm vận.

Iran không giấu tham vọng trở thành cường quốc UAV khu vực. Trong năm nay, nước này đã công bố kế hoạch thành lập các căn cứ UAV mới để đối phó với các mối đe dọa tới chủ quyền quốc gia. Tháng 2 vừa qua, Iran cũng giới thiệu tàu chiến đầu tiên có khả năng mang theo UAV, tăng cường sức mạnh răn đe trên biển.

“Chính nhờ đầu tư bài bản, kiên trì nghiên cứu và phát triển trong các lĩnh vực chiến lược mà Lục quân hiện nay được công nhận là lực lượng tiên phong trong việc khai thác các thành tựu công nghệ quốc phòng”, chuẩn tướng Nozar Nemati, phó tư lệnh lục quân Iran, phát biểu.

Phát biểu này nhấn mạnh rằng sự phát triển UAV không chỉ đơn thuần là để phòng thủ, mà còn là một biểu tượng cho khả năng tự lực trong bối cảnh quốc tế phức tạp.

Mỹ phản hồi thận trọng

Khi được Newsweek liên hệ để phản hồi, Lầu Năm Góc (Bộ Quốc phòng Mỹ) và Bộ Ngoại giao Mỹ chưa đưa ra bình luận chính thức. Tuy nhiên, một quan chức cấp cao Mỹ xác nhận rằng các cuộc đàm phán tại Rome diễn ra “vừa trực tiếp vừa gián tiếp”, kéo dài hơn 2 giờ và vẫn đang “mang tính xây dựng”. Cả hai bên đều nhất trí sẽ tiếp tục đàm phán trong tương lai gần.

Điều này cho thấy dù căng thẳng hiện tại vẫn cao, cả hai bên đều đang giữ cánh cửa ngoại giao mở. Tuy nhiên, việc Iran tiếp tục phát triển và trình làng công nghệ UAV mới chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến các tính toán chiến lược của Washington và Tel Aviv trong thời gian tới.

Việc Iran công bố loạt UAV VTOL mới không chỉ là một động thái quân sự mang tính kỹ thuật. Nó là một tuyên bố chiến lược, khẳng định rằng Iran sẵn sàng đối đầu nếu cần thiết, nhưng cũng đủ tự tin để ngồi vào bàn đàm phán. Trong bối cảnh khu vực Trung Đông đang đứng trên ranh giới mong manh giữa hòa bình và xung đột, mỗi bước đi công nghệ như thế này đều mang ý nghĩa vượt xa bản thân nó.

Hoàng Vũ