Duma Quốc gia Nga hủy bỏ thỏa thuận giữa Nga và Mỹ về việc xử lý plutoni

© Ảnh : Public domain

Chính phủ Nga đã trình sáng kiến này lên Duma Quốc gia vào tháng 7.

Theo luật mới, Nga chính thức hủy bỏ thỏa thuận giữa chính phủ Liên bang Nga và chính phủ Hoa Kỳ về việc xử lý plutoni được tuyên bố là “không còn cần thiết cho mục đích quốc phòng”, cũng như các quy định liên quan đến việc sử dụng và hợp tác trong lĩnh vực này. Thỏa thuận được ký tại Moskva ngày 29/8/2000 và tại Washington ngày 1/9/2000.

Bản ghi chú giải thích nêu rõ, vào năm 2016, hiệu lực của thỏa thuận và các nghị định bổ sung đã bị đình chỉ theo sắc lệnh của Tổng thống Nga. Nguyên nhân là do sự thay đổi căn bản của tình hình: Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt chống Nga, thông qua đạo luật cho phép can thiệp vào công việc nội bộ của Nga dưới danh nghĩa “hỗ trợ Ukraina”, mở rộng NATO về phía Đông, tăng cường hiện diện quân sự của Mỹ tại Đông Âu, cũng như ý định của Washington muốn thay đổi quy trình xử lý plutoni đã được thỏa thuận mà không có sự đồng ý của Nga.

Luật đình chỉ thỏa thuận năm 2016 cũng quy định rằng lượng plutoni của Nga thuộc phạm vi thỏa thuận sẽ không được sử dụng cho mục đích quân sự. Đồng thời, luật này cũng nêu rõ các điều kiện để khôi phục hiệu lực của thỏa thuận, bao gồm: Mỹ phải giảm cơ sở hạ tầng quân sự trên lãnh thổ các quốc gia gia nhập NATO sau ngày 1/9/2000; hủy bỏ “Đạo luật Magnitsky năm 2012” và “Đạo luật ủng hộ tự do cho Ukraina năm 2014”; dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt chống Nga và bồi thường thiệt hại mà Nga phải gánh chịu do những lệnh trừng phạt này.

Tuy nhiên, trong ghi chú giải trình nhấn mạnh rằng không điều kiện nào trong số đó được Mỹ đáp ứng. Hơn nữa, Washington còn thực hiện thêm một loạt bước đi chống Nga mới, làm thay đổi sâu sắc cán cân chiến lược hiện có vào thời điểm ký kết thỏa thuận, đồng thời tạo ra những mối đe dọa mới đối với ổn định chiến lược toàn cầu.

Các tài liệu cũng chỉ ra rằng hành động của Mỹ là cơ sở để Nga hủy bỏ hoàn toàn thỏa thuận và các nghị định kèm theo, phù hợp với Điều 62 của Công ước Viên năm 1969 về Luật các điều ước quốc tế, trong trường hợp có “sự thay đổi căn bản của hoàn cảnh” so với khi ký kết. Bản ghi chú nhấn mạnh, việc tiếp tục duy trì bất kỳ nghĩa vụ nào liên quan đến số plutoni thuộc phạm vi thỏa thuận hiện nay là không còn hợp lý.

Vào tháng 12/2012, Mỹ đã thông qua “Đạo luật Magnitsky”, áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào những người Nga bị Washington cáo buộc vi phạm nhân quyền. Chính quyền Nga nhiều lần khẳng định việc chính trị hóa “vụ Magnitsky” là không thể chấp nhận được. Sau đó, đạo luật này được mở rộng thành luật toàn cầu, cho phép Mỹ áp đặt trừng phạt với công dân của bất kỳ quốc gia nào mà họ cho là vi phạm nhân quyền. Một số nước châu Âu sau đó cũng ban hành các danh sách trừng phạt tương tự.

Trước đó, khi phát biểu tại Đại hội Toàn Nga lần thứ X của các thẩm phán, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhắc lại rằng các quyền và tự do của công dân Nga là bất khả xâm phạm.

Chủ tịch Duma Quốc gia Nga bình luận về quyết định hủy thỏa thuận plutoni

“Quyết định này được đưa ra hoàn toàn vì lợi ích của Liên bang Nga và công dân của chúng ta. Chúng tôi hủy bỏ một thỏa thuận mà lẽ ra đã phải chấm dứt từ lâu”, – ông Vyacheslav Volodin phát biểu tại phiên họp toàn thể của Duma.