Doanh nghiệp Nga tăng cường phát hành trái phiếu bằng nhân dân tệ

Số doanh nghiệp Nga phát hành trái phiếu bằng đồng nội tệ của Trung Quốc đang tăng dần. Khả năng Moscow sẽ phát hành trái phiếu chính phủ bằng nhân dân tệ cũng rõ hơn khi hai nhà lãnh đạo Nga và Trung Quốc dự kiến gặp gỡ trong tuần này, trong đó nội dung về hợp tác tài chính sẽ là một trọng tâm của các cuộc thảo luận.

Các đòn trừng phạt của phương Tây đã làm nguồn ngoại tệ mạnh của Nga ngày càng cạn dần, khiến các doanh nghiệp nước này thiếu đồng đô la Mỹ, phải tiếp cận và sử dụng đồng nội tệ của Trung Quốc. Giá trị phát hành trái phiếu bằng đồng tệ của các doanh nghiệp Nga ngày càng lớn.

Trái phiếu doanh nghiệp dầu mỏ của Nga Rosneft bắt đầu được quan tâm và giao dịch thương mại giữa Nga và Trung Quốc được thanh toán bằng nhân dân tệ – Ảnh: Reuters.

Đầu tháng 7-2022, hãng nhôm Rusal đã trở thành công ty Nga đầu tiên phát hành hai đợt trái phiếu ra công chúng bằng đồng tiền của Trung Quốc, với thời hạn 5 năm và giá trị 2 tỉ tệ (288 triệu đô la) mỗi đợt. Báo chí Nga nói số lượng nhà đầu tư đăng ký mua vượt quá dự định.

Tiếp đến, cuối tháng 8 là vụ chào bán 4,6 tỉ tệ trái phiếu của hãng khai thác vàng Polyus lớn nhất của Nga. Hôm 13-9, hãng dầu khí quốc doanh Rosneft đã phát hành đơt trái phiếu trị giá 10 tỉ nhân dân tệ.

“Chúng tôi nhận thấy nhu cầu đáng kể đối với các công cụ tài chính như vậy, cả từ các ngân hàng Nga và từ các nhà đầu tư tư nhân. Việc chuyển đổi sang đồng nhân dân tệ là một sự thay thế tốt cho các khoản đầu tư ngoại hối truyền thống”, Alexei Grenkov, người đứng đầu bộ phận tài chính doanh nghiệp của Rusal, nói trong một thông cáo báo chí.

Nga đã mở rộng thương mại với Trung Quốc ngay cả trước khi xung đột Nga – Ukraine bùng nổ. Theo cơ quan hải quan Nga, Trung Quốc chiếm 18% tổng kim ngạch thương mại của Nga vào năm 2021, tăng từ 10% vào năm 2012.

Trái phiếu doanh nghiệp bằng nhân dân tệ đang thu hút sự quan tâm của công chúng và doanh nghiệp Nga. Kể từ khi Moscow đưa quân vào Ukraine cuối tháng 2-2022, Nga đã giảm thanh toán bằng đô la và euro do các lệnh trừng phạt của Mỹ và châu Âu.

Trong khi đó, các khoản thanh toán bằng đồng nhân dân tệ với Trung Quốc đang tăng lên. Nga đã vươn lên vị trí thứ ba về tỷ trọng thanh toán bằng đồng nhân dân tệ giữa các khu vực tài phán bên ngoài Trung Quốc đại lục, theo hệ thống thanh toán liên ngân hàng quốc tế SWIFT. Khối lượng giao dịch bằng đồng tệ hàng ngày trên thị trường Moscow đã tăng lên theo cấp số 12 trong sáu tháng đầu năm 2022 so với cùng kỳ năm ngoái.

Các thanh toán bằng nhân dân tệ đặc biệt nổi bật trong lĩnh vực năng lượng. Trong tháng 9 này, tập đoàn năng lượng Gazprom thuộc sở hữu quốc doanh đã quyết định chuyển sang thanh toán bằng đồng nhân dân tệ và rúp để xuất khẩu khí đốt tự nhiên sang Trung Quốc.

Trước đó, các giao dịch này được thực hiện bằng đô la. Công ty Dầu khí Quốc gia Trung
Quốc cũng là khách hàng mua khí đốt được xuất khẩu qua đường ống.

Nhà chức trách Nga đã không công bố số liệu thống kê thương mại kể từ cuộc xung đột. Nhưng Trung Quốc báo cáo rằng từ tháng 5 Nga đã vượt qua Arab Saudi để trở thành nhà cung cấp dầu thô hàng đầu cho Trung Quốc. Các khoản thanh toán bằng đồng nhân dân tệ cũng có thể lan rộng trong các giao dịch dầu mỏ.

Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) sẽ diễn ra tại diễn ra tại thành phố Samarkand của Uzbekistan trong hai ngày 15 và 16-9.

Việc Nga tránh xa đồng đô la là điều đáng chú ý trước khi cuộc xung đột giữa nước này với Ukraine diễn ra. Theo báo cáo của Ngân hàng Trung ương Nga, tỷ lệ thanh toán bằng đồng đô la cho hàng nhập khẩu của Trung Quốc đã chiếm đến 90% vào năm 2013 nhưng đã giảm xuống thấp hơn 60% vào năm 2021.

Tỷ lệ mà Nga gọi là “tiền tệ khác” bao gồm đồng nhân dân tệ nhưng không phải đồng rúp hoặc đồng euro, tăng từ hơn 2% một chút vào năm 2013 lên 27% vào năm 2021.

Moscow đã sẵn sàng cho việc phát hành trái phiếu chính phủ bằng đồng nhân dân tệ. Trong tháng 8, tờ Vedomosti của Nga đưa tin Bộ Tài chính đang xem xét phát hành trái phiếu chính phủ bằng nhân dân tệ nhằm thu hút các nhà đầu tư Trung Quốc cũng như người mua trong nước.

Thông thường, phải mất từ 1 đến 2 năm để chuẩn bị cho các đợt trái phiếu chính phủ. Trong khi đó, Nga đang gặp khó khăn trong việc thanh toán trái phiếu chính phủ bằng đô la Mỹ do các lệnh cấm vận của phương Tây.

Các biện pháp trừng phạt này đã đẩy nhiều ngân hàng lớn của nước Nga khỏi hệ thống SWIFT và lọt vào “vòng tay” của hệ thống thanh toán thay thế từ Trung Quốc. Hệ thống thanh toán liên ngân hàng xuyên biên giới (CIPS) do Ngân hàng Nhân dân Trung Hoa (PBoC) lập ra năm 2015 với mục đích quốc tế hóa đồng nhân dân tệ. Tính đến giữa tháng 7-2022, hơn 20 tổ chức tài chính của Nga đã kết nối với CIPS.

Ricky Hồ (Theo Nikkei Asia, Reuters)